2425 Werkbijeenkomst 6 periode 2 problematische opvoedsituatie

• Pedagogiek
• HBO
• Studiejaar 1

Werkbijeenkomst 6

Problematische opvoedsituaties

Hoofdstuk 6 gelezen?

Hoe vonden jullie dit hoofdstuk? 

Boek bij je?  

Best een heftig onderwerp...

In hoofstuk 6 komt o.a. aan bod:

• problematische opvoedsituaties & de oorzaken
• beschermende en risico of bedreigende factoren
• vormen van kindermishandeling
• Veilig Thuis  -meldcode (plicht) voor professionals - 5 stappenplan

Zoek de definitie van kindermishandeling op op p. 146 

= elke vorm van mishandeling die voor een kind bedreigend of gewelddadig is. Lichamelijk, emotionele mishandeling vallen hieronder maar ook verwaarlozing, emotioneel of lichamelijk. 

Jaarlijks overlijden er in NL naar schatting 50 kinderen aan de gevolgen van kindermishandeling. (bron: Kinderombudsman, 2023)

96% wordt mishandelt door de biologische ouders! 

Voorkennis activeren 

- POS?

- vijf vormen van kindermishandeling?

Vraag eerst aan de studenten: 

Wat betekent de afkorting POS?

Laat ze het opschrijven op het wisbordje. 

Een Problematische Opvoedsituatie 

Elk jaar 119.000 kinderen te maken met kindermishandeling. 

5 vormen van kindermishandeling: 

1. psychische of emotionele verwaarlozing (36%) (Bron: NJI, 2023)  

Is de mees2. psychische of emotionele verwaarlozing 36% Meest schadelijke vorm van kindermishandeling en komt ook het meest voor! 

Voorlezen p. 40  'Waarom is er niemand voor mij? uit 'De traumasensitieve school'. 

2. psychische of emotionele  mishandeling 11% (korte film Timekeeper, structurele controle, dreiging, vernedering en angst) 

3. fysieke mishandeling 18%

4. fysieke verwaarlozing 24%

Voorlezen: p. 38 'Smoezelige trui' uit 'De trauma sensitieve school'

5. seksueel misbruik 4%

NJI

Basisonderwijs

Bijna 27 procent van de leerlingen van groep 7 en 8 van het regulier basisonderwijs heeft, naar eigen zeggen, ooit in het leven met één of meerdere vormen van kindermishandeling te maken gehad. In het onderzoek gaat het om lichamelijke en emotionele verwaarlozing en mishandeling, seksueel misbruik en/of getuige zijn van geweld tussen ouders. Ruim 13 procent van de kinderen geeft aan één vorm van mishandeling te hebben meegemaakt, 8,5 procent twee vormen, 3,3 procent drie vormen, 1,1 procent vier vormen en 0,6 procent vijf vormen. verwaarlozing komt het meeste voor. Deze gegevens zijn afkomstig van zelfrapportage onderzoek naar ingrijpende jeugdervaringen van basisschool leerlingen (De Augeo Taskforce, 2016; Vink, e.a. 2016).

Voorbeeld van een POS

n.a.v. de documentaire 'Mijn moeder is beperkt' 

We gaan later enkele vragen bespreken n.a.v. van deze documentaire. 

Benoem 3 problematische
opvoedsituaties

Definitie van POS: "een door de betrokkenen als nagenoeg perspectiefloos ervaren opvoedsituatie, waarin men er zonder hulp niet in slaagt het geheel zodanig te veranderen dat het weer perspectief biedend wordt: 

Pagina 138 (Grietens, Vanderfaeille, Hellinckx & Ruijssenaars,2005)

ZAT moet betrokken worden > Zorgadviesteam

Gaat dus niet om allerdaagse opvoedproblemen! 

Verstoring van de interactie tussen de ouder en het kind dat zij niet meer op eigen kracht kunnen herstellen

Bijv. ouder > langdurig ziek (lichamelijk of psychisch) bijv. Depressie/kanker/ALS

Ouder met Laag IQ 

Ouder met Verslaving (drugs/alchohol/gokken)

Ouder met stoornis (ODD, narcisme, hechting, Borderline, ADHD) 

Maar ook kan een POS voordoen wanneer een leerling een stoornis of beperking heeft. (ODD/ASS, lichamelijke beperking etc)

ingrijpende ervaringen : verlies, verhuizing, (vecht)scheiding, langdurige ziekenhuisopname, maar ook: getuige zijn van (huiselijk) geweld 

Je hebt als leerkracht een sterk vermoeden van psychische mishandeling & verwaarlozing. Wat moet je doen?

- gebruiken MELDCODE =VERPLICHT!!

Doorloop de 5 stappen

1. signalen opschrijven (o.a. kindcheck)

Zie bijlage 1 p. 162-165. 

2. overleg en deel met collega's (IB-'er, ZAT)  & vraag raad bij Veilig Thuis (casus anoniem voorleggen)

3. gesprek met de ouder(s) & IB (NIET ALLEEN = goede voorbereiding is vereist) 

4. analyseren/weging van de mishandeling en de verwaarlozing.

5. beslissen: melding doen bij Veilig Thuis (laat dit doen door iemand van het ZAT!)  of willen ouders meewerken aan vrijwillige hulpverlening (en die hulp leidt tot duurzame veiligheid). 

Leg alles goed vast in het leerlingendossier i.o.m. de ib-'er. 

Doelen

De student...

...  kent de omvang van POS in NL & heeft een beeld van de impact van een POS.

...  is op de hoogte van de rol van de leerkracht wanneer er sprake is van een POS.

.....weet wat hij/zij kan verwachten qua toets en is op de hoogte wat hij/zij moet doen  

Verdere lesverloop

Nabespreken documentaire 'Mijn moeder is beperkt'

POS vs. opvoedprobleem 

Toetsinformatie 

Vragen over de stof?

Oefenvraag 

Documentaire 'Mijn moeder is beperkt'

Bespreek in een drietal: 

Wat is hier de POS?

 Wat is je het meeste bijgebleven van de documentaire?

Wat vind je ervan dat Belinda niet bij haar ouders woont?

Wat is het voordeel voor haar en wat het nadeel?

Wat kun jij als leerkracht doen wanneer je een kind in de klas hebt met een POS?

Waarom identificeert Belinda zich met een tijger? Omdat jonge tijgers ook vroeg hun ouders verlaten. 

Wat is de opvoedstijl van opa & oma? 

Hoe komt het dat de moeder van B. beperkt is? 

Wat zorgt er voor draagkracht bij Belinda?

minimaal een gemiddeld IQ 

verbaal sterk,empathisch, heeft vriendinnen, durft erover te praten.

POS vs. opvoedprobleem

Bespreek met elkaar in drietallen wat het verschil is tussen een POS en een eenvoudig opvoedprobleem (Hst 6)

Is een kind met een driftbui in de supermarkt een POS?

NEE. waarom niet? 

Kijk naar de definitie p. 138! 

is het een perspectiefloos ervaren opvoedingssituatie? 

Is dit zonder hulp op te lossen door de ouder? 

Toets informatie 

Donderdag 6-2-2025 om 11.00

Vergeet niet je studentenkaart en ID!!!

Literatuur:

Becker.A., Mungra. H., (2017). Inleiding in de pedagogiek, Primair Onderwijs.Assen: Koninklijke van Gorcum B.V. Hoofdstuk 1, 2, 4, 5 en 6. 

& alle powerpoints en Lessonup lessen op Its Learning.

hst 1. basisdimensies

3 Z's

denk aan kenmerken en voorbeelden

figuur 1.1.

hoofstuk 2: opvoedstijlen, communicatiepatronen, , gezinstypen

denk aan kenmerken en voorbeelden 

hoofdstuk 4: probleem vs stoornis

t.a.v. gedrag en leren. 

Zie leerschema! 

Pesten = ? Wat werkt? 

Denk aan kenmerken en voorbeelden. 

hoofdstuk 5: opvoedmilieus en hun invloed/ wetten bescherming kind

Denk aan kenmerken en voorbeelden

hoofdstuk 6: POS vs eenvoudig opvoedprobleem , kindermishandeling =, vormen van kmh. & meldcode vijfstappenplan. 

Denk aan kenmerken en voorbeelden. 

Hebben jullie nog vragen over de stof?

Open vragen

- Uitleggen van begrippen 

- Invullen van schema's (bijvoorbeeld het geven van  voorbeelden bij begrippen)

-Begrippen koppelen aan een casus 

Voorbeeld toetsvragen 

In het boek Inleiding in de Pedagogiek, primair onderwijs wordt gesproken van vier basisdimensies in het opvoeden. Eén van de dimensies is ‘controle uitoefenen’.

a. Licht kort toe wat met deze basisdimensie bedoeld wordt. Gebruik hiervoor twee termen uit het boek die gaan over ‘controle uitoefenen’ (richtlijn: 50 woorden)

b. In het boek worden drie opvoedingsdoelen genoemd. Welke drie opvoedingsdoelen zijn dit?

c. In hoeverre werk je als leerkracht aan deze doelen? Geef bij elk doel een voorbeeld vanuit de rol van de leerkracht.

Flashcards maken 

Hoe kun je goed leren met behulp van flashcards?

TIP: Maak in tweetallen voor elk hoofdstuk 3 flashcards.

Je kunt dit later tijdens het leren zelf uitbreiden. 

Denk aan het toets moment van observeren!

- Neem je observatieverslag op papier mee!

Kom op tijd! 

Je observatieverslag wordt eerst bekeken in de les door je medestudenten en daarna beoordeeld door de docent. 

8 januari 1C 13.30 uur 

10 januari 1A 11.30 uur 

& 10.30 u 1B

Doelen

De student...

...kent de omvang van POS in NL & heeft een beeld van de impact van een POS.

...is op de hoogte van de rol van de leerkracht wanneer er sprake is van een POS.

......weet wat hij/zij kan verwachten qua toets en is op de hoogte wat hij/zij moet doen