Gramm: taalkundig Blok 2 (2/3)

• NL
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

Ga rustig zitten, pak je leesboek en start met lezen!

Wat gaan we doen?

- Terugblik (5')

- Lesdoelen doornemen (2')

- Instructie (5')

- Zelf aan de slag (20')

- Evaluatie (3')

Terugblik (5')

Wat hebben we gisteren behandeld?

Wie kan de woordsoorten opnoemen?

Wie heeft het schoolfeest georganiseerd?
'Wie' =

1. wederkerig voornaamwoord
2. persoonlijk voornaamwoord
3. vragend voornaamwoord
4. bezittelijk voornaamwoord

Welk voornaamwoorden staan in deze zin:

Voor deze koffie kunnen we het beste jouw kopjes gebruiken.

1. Persoonlijk en bezittelijk
2. Persoonlijk, bezittelijk en aanwijzend
3. Persoonlijk en aanwijzend
4. Persoonlijk

Wat eet jij het liefst?
Wat =

1. voorzetsel
2. aanwijzend voornaamwoord
3. vragend voornaamwoord
4. persoonlijk voornaamwoord

Welk woord is geen vragend voornaamwoord?

1. wie
2. wat
3. waarom
4. welke

Lesdoelen

Aan het eind van deze les...

• ... kun je het betrekkelijk voornaamwoord vinden in zinnen.
• ... kun je het onbepaald voornaamwoord vinden in zinnen.

Betrekkelijk voornaamwoord

Een betrekkelijk voornaamwoord wijst terug naar een woord/groepje woorden dat eerder is genoemd.

Dat woord/groepje woorden noemen we het antecedent.

Belangrijkste betr. vnw: die, dat, wie, wat

Betrekkelijk voornaamwoord

Wat is in de onderstaande zinnen het betr. vnw en het antecedent?

Het boek dat ik vorige week las, vond ik heel indrukwekkend.

De boeken die jullie lezen, worden gezien als literatuur.

Betrekkelijk voornaamwoord

Het boek dat ik vorige week las, vond ik heel indrukwekkend.

De boeken die jullie lezen, worden gezien als literatuur.

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst dus naar een woord/woordgroep (antecedent) dat er vlak voor staat.

Wat is het verschil tussen een aanwijzend en een betrekkelijk voornaamwoord?

1. aanwijzend vnw. --> <--betrekkelijk vnw.
2. <-- aanwijzend vnw. betrekkelijk vnw. -->

Het mooie meisje dat daar staat, is heel rustig.
'dat' =

1. aanwijzend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. lidwoord

Die (1) jongen die (2) ook op schaken zit, is mijn beste vriend.

1. Die (1) = aanwijzend die (2) = aanwijzend
2. Die (1) = aanwijzend die (2) = betrekkelijk
3. Die (1) = betrekkelijk die (2) = betrekkelijk
4. Die (1) = betrekkelijk die (2) = aanwijzend

Welk woord kan niet een betrekkelijk voornaamwoord zijn?

1. die
2. dat
3. wat
4. dit

Onbepaald voornaamwoord

Een onbepaald voornaamwoord wijst iets of iemand aan, maar zegt niet precies over wie of wat het gaat. 

Onbepaald voornaamwoord

• IETS - NIETS 
• IEMAND - NIEMAND
• IEDER - IEDEREEN
• ALLES - ELKE
• MEN

• WAT (= IETS)

“Wie” kan een vragend, betrekkelijk en onbepaald vnw zijn.

1. Juist
2. Niet juist

Hij had werkelijk alles gegeven in die laatste minuut
Alles is een ...?

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Vragend voornaamwoord
3. Onbepaald voornaamwoord
4. Betrekkelijk voornaamwoord

Benoem het woord 'dat'.
Het spel dat ik gisteren speelde, heet FIFA.

1. aanwijzend voornaamwoord
2. lidwoord
3. onbepaald voornaamwoord
4. betrekkelijk voornaamwoord

Zelf aan de slag!

- Maak opdracht 11 en 12 (blz. 77).

- Eerste 8 min. in stilte, daarna mag je zachtjes overleggen.

- Klaar? Kijk je werk na!

Had je (bijna) alles goed? 

--> Maak opdr. 10 (blz. 77)

--> Maak de plusopdrachten (paars)

--> Lezen in je leesboek

Had je meer dan 4 foutjes in de opdrachten?

-->  Af? Maak de extra oefeningen (blauw)

-->  Af? Maak één van de plusopdrachten

Evaluatie

Extra oefeningen

1. Maak daarna één of meer van de volgende oefeningen:

- Oefening aanwijzend voornaamwoord

- Oefening vragend voornaamwoord (1)

- Oefening vragend voornaamwoord (2)

- Oefening onbepaald voornaamwoord (1)

- Oefening onbepaald voornaamwoord (2)

- Oefening betrekkelijk voornaamwoord

2. Af?  Maak de extra quizvragen.

Meisjes die (1) niet op jongens vallen die (2) schaken, weten niet wat ze missen.

1. die (1) = aanwijzend die (2) = aanwijzend
2. die (1) = aanwijzend die (2) = betrekkelijk
3. die (1) = betrekkelijk die (2) = betrekkelijk
4. die (1) = betrekkelijk die (2) = aanwijzend

De toets die jij gisteren hebt gemaakt, vond ik erg moeilijk.
'Die' is...

1. een aanwijzend voornaamwoord
2. een vragend voornaamwoord
3. een wederkerend voornaamwoord
4. een betrekkelijk voornaamwoord

Wie (1) heeft alles wat (2) ik heb verteld, aan haar doorverteld?

1. Wie (1) = vragend wat (2) = vragend
2. Wie (1) = vragend wat (2) = betrekkelijk
3. Wie (1) = betrekkelijk wat (2) = betrekkelijk
4. Wie (1) = betrekkelijk wat (2) = vragend

Plusopdrachten

1. Oefening betrekkelijk voornaamwoord 1 **

2. Oefening betrekkelijk voornaamwoord 2 ***

Plusopdracht 

Vul het goede betrekkelijk voornaamwoord in.

1. Vanmiddag hebben we vrij, ..... iedereen natuurlijk toejuicht. 
2. Het meisje ...... aanbelde, kwam voor Leonie. 
3. De film .... we gaan zien, trekt veel bezoekers! 
4. Is die jongen, aan .... je dat vroeg, wel betrouwbaar? 
5. Het idee .... het heelal eindeloos is, is moeilijk te bevatten. 
6. Zijn er nog mensen .... hun mobiel niet hebben uitgezet?

Antwoorden

1. Vanmiddag hebben we vrij, wat iedereen natuurlijk toejuicht.

2. Het meisje dat aanbelde, kwam voor Leonie.

3. De film die we gaan zien, trekt veel bezoekers!

4. Is die jongen, aan wie je dat vroeg, wel betrouwbaar?

5. Het idee dat het heelal eindeloos is, is moeilijk te bevatten.

6. Zijn er nog mensen die hun mobiel niet hebben uitgezet?

Plusopdracht 

In elke zin passen meerdere onbepaalde voornaamwoorden.  Scrijf alle voornaamwoorden op die in de zin passen

1. Iemand / Alles / Niemand / Iedere heeft vanochtend voor je gebeld.
2. Is dit dan wat men / iets / niemand / wat / iedereen wil?
3. Er staat een lantaarnpaal op iemand / elke / alles / iedere straathoek.
4. Dat heeft er alles / iemand / niemand / niets mee te maken!
5. Ik denk niet dat iets / niemand / iedereen / alles / iemand het ermee eens is.
   

Antwoorden

1. Iemand, Niemand

2. men, niemand,iedereen

3. elke, iedere

4. alles, niets

5. niemand, iedereen, iemand