Rechtszaak, schulduitsluitingsgronden, straffen vwo 4

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H2.7: Strafrecht: berechting 

• Je kunt benoemen welke rechtbanken en welke rechters er zijn.
• Je kent de verschillende stappen in een rechtszaak.
• Je kunt de verschillende strafuitsluitingsgronden benoemen en weet wanneer welke strafuitsluitingsgrond speelt.
• Je kent de verschillende straffen die een rechter kan opleggen.
• Je kent de verschillende doelen van straffen en kunt ze herkennen in een bron.

01:48

Wat is een strafuitsluitingsgrond?

Weet iemand al een voorbeeld te noemen van een strafuitsluitingsgrond? 

Het strafproces 

Aanhouding	Politie
Opsporing	Officier van justitie & politie
Vervolging	Openbaar ministerie
Berechting	Rechter
Hoger beroep/ cassatie	Gerechtshof/ de hoge raad
Uitvoering van de straf	Ministerie van rechtsbescherming

Wie is wie?

1. Verdachte
2. Rechter
3. Advocaat
4. Getuige(n)
5. Pers
6. Publiek
7. Officier van Justitie
8. Griffier

Wie zit waar? 

1. Bode  2. Parketpolitie  3. Officier van Justitie                4. Rechter  5. Griffier   6. Advocaat   7. Verdachte            8. Getuige   9. Pers  10. Publiek (slachtoffer)

7 stappen in een rechtszaak

1:  Opening                              

2: Tenlastelegging (aanklacht)                   
3: Onderzoek         

4: Requisitoir       

5: Pleidooi              

6: Laatste woord verdachte    

7. Vonnis                       

Rechtbanken 

Rechtbanken

Gerechtshoven

Hoge raad

Geheel nieuwe behandeling

Schending wetten/regels 

Hoger beroep

In cassatie

Samenvatting

Een rechtszaak begint met een                            van de gegevens. Als alles klopt, leest de Officier van Justitie de                              voor. Hierin staat waar de verdachte van beschuldigd wordt. Daarna worden vragen gesteld. Eerst aan de verdachte en daarna aan de                           . Na de ondervraging eist de Officier een                       . De advocaat, die de verdachte                           , probeert de rechter ervan te overtuigen een lagere straf te geven. De rechter bepaalt uiteindelijk de straf, dit is het                           .

aanklacht

controle

getuige

straf

verdedigt

vonnis

helpt

uitspraak

Wanneer ben je schuldig?

• Gaat het om een strafbaar feit?
• Is bewezen dat de verdachte het gedaan heeft?
• Is de verdachte strafbaar?
  

3x ja = schuldig

Strafuitsluitingsgronden

Rechtvaardigingsgronden

Gepleegde feit is door bijzondere omstandigheden niet meer strafbaar. (noodweer, overmacht-noodtoestand, ambtelijk bevel)

Schulduitsluitingsgronden

Gepleegde feit is wel strafbaar, maar de dader heeft geen schuld. (psychische overmacht, noodweer-exces, ontoerekeningsvatbaarheid, afwezigheid van schuld) 

0

Noodweer

- Verdedigen tegen geweld.

- Niet strafbaar als het gebruikte geweld in verhouding staat tot het gevaar of de dreiging.

- Alleen tijdens het verdedigen, niet daarna.

Bijv.: Je wordt aangevallen met een mes en om je te verdedigen, sla je de aanvaller hard op zijn onderarm.

Overmacht-noodtoestand

- Overtreden van de wet vanwege een noodsituatie.

- De overtreding is minder ernstig dan het leed dat voorkomen wordt.

Bijv. te hard rijden om een persoon,

die bijna overlijdt en snel hulp nodig 

heeft, snel naar het ziekenhuis te brengen.

Ambtelijk bevel

- De wet overtreden, omdat een (politie)ambtenaar hiertoe opdracht heeft gegeven.

Bijv. Je wordt vanwege een ongeluk door een agent met je fiets de auto-rijbaan op gestuurd, om zo weer door te kunnen fietsen.

Psychische overmacht

- Onder hoge psychische druk kan iemand niet meer normaal handelen.

- NIET vanwege een psychische stoornis (ontoerekeningsvatbaar).

- GEEN directe zelfverdediging (noodweer).

Bijv. Je wordt jarenlang ernstig mishandeld en op een dag ben je zo boos dat je besluit een keer terug te slaan.

Noodweer exces

- Verdedigen tegen geweld.

- Verdediging is zwaarder en staat niet in verhouding tot het gevaar of de dreiging.

- Alleen tijdens het verdedigen van een aanval, niet meer daarna.

Bijv. Iemand wil jouw fiets afpakken en stelen en uit paniek sla je de aanvaller dood.

Ontoerekingsvatbaarheid

-Leidt aan een psychische stoornis.

-Vaak legt de rechter tbs op (ter beschikking stelling) en volgt er behandeling voor de stoornis. 

Bijv. Iemand steekt in een impulsuitbraak iemand neer en er wordt bewezen dat dit voortkomt uit een mentale stoornis. 

Afwezigheid van schuld

- Overtreden van de wet maar er niet bewust van zijn.

- Meewerken aan het overtreden van de wet, omdat iemand anders de wet heeft overtreden, maar jij kon dat niet weten.

Bijv. Het personeel van een winkel verkoopt gestolen spullen, maar het personeel weet niet dat deze spullen gestolen zijn, omdat de eigenaar de spullen gestolen heeft en dat niet heeft verteld aan zijn personeel.

Laura H.

Welke strafuitsluitingsgrond kon de advocaat van Laura H. volgens jou het beste aanvoeren?

Kies uit: Noodweer, overmacht-noodtoestand, ambtelijk bevel, psychische overmacht, noodweerexces, ontoerekeningsvatbaarheid en afwezigheid van schuld.

Welk doel van straffen hoort daar dan bij? (blz. 65)

Functies van straffen

• Afschrikking (straf schrikt af en geen herhaling)
• Voorkomen van eigenrichting (zelf voor rechter spelen) 
• Resocialisatie (heropvoeding)
• Wraak en vergelding (oog om oog, tand om tand)
• Beveiligen van de samenleving

Welke schulduitsluitingsgrond zal worden aangevoerd?

• Lees in twee/drietallen de zaken door.

• Benoem steeds welke strafuitsluitingsgrond kan worden aangevoerd.

• Bedenk een passende straf bij de zaken. En noem het doel van de straf (hiervoor gebruik je het boek!! ->blz. 64 en 65).

Een vrouw die bejaarden heeft opgelicht, moet als taakstraf 40 uur vrijwilligerswerk doen in een verzorgingstehuis.

1. Vergelding
2. Afschrikking
3. Resocialisatie
4. Bescherming vd samenleving

Een seriemoordenaar krijgt levenslang

1. Vergelding
2. Afschrikking
3. Resocialisatie
4. Bescherming vd samenleving

Gedetineerden kunnen tijdens hun gevangenschap trainingen en opleidingen volgen

1. Vergelding
2. Afschrikking
3. Resocialisatie
4. Bescherming vd samenleving

Wie plagiaat pleegt bij zijn scriptie (of PWS) moet voor de examencommissie verschijnen.

1. Vergelding
2. Afschrikking
3. Resocialisatie
4. Bescherming vd samenleving