§ 3.1 De wereld van de Yanomami

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

• Je kunt de leefwijze van de Yanomami in het Amazonegebied beschrijven.
  
• Je weet welke veranderingen economische activiteiten met zich meebrengen voor de leefwijze van de Yanomami in het Amazonegebied.

Kijkvragen

Waarom hangen mensen natuurgodsdiensten aan?

Wat biedt het christendom hen meer?

Opdrachten

Maak paragraaf 3.1 1-4

Opdracht 1

a Zij hoorden waarschijnlijk bij de eerste mensen die in Zuid-Amerika woonden.

b ‒ Voordat de Yanomami ontdekt werden, waren er geen geschreven bronnen over de Yanomani.

Ze konden immers zelf ook niet schrijven.

‒ De huidige leefwijze is nog erg traditioneel, vergelijkbaar met de wijze waarop mensen in de prehistorie leefden.

Opdracht 1

c Voorbeelden van goede antwoorden:

‒ De plek waar zij wonen ligt ver van de grootste bevolkingscentra van Brazilië en Venezuela.

‒ Het tropisch regenwoud is moeilijk toegankelijk als er geen goede infrastructuur is.

‒ De Yanomami beschikten zelf ook niet over middelen om zich over lange afstanden te verplaatsen. 

Opdracht 2

 a Aantal inwoners: 15.000. Oppervlakte: 9,6 miljoen hectare = 96.000 km².

Bevolkingsdichtheid: inwoners / oppervlakte = 15.000 / 96.000 = 0,16 inwoners per km².

b 17,2 miljoen / 33.739 = (afgerond) 510 inwoners per km².

Opdracht 2

c Eens, want voor de duurzame traditionele leefwijze hebben de Yanomami veel ruimte nodig. Door de komst van wetenschappers, goudzoekers, houtkappers is hun leefgebied verkleind. Ook goed: door de gezondheidscentra groeit de Yanomami-bevolking wat ook druk legt op de hoeveelheid beschikbare ruimte.

Of: oneens, want de bevolkingsdichtheid is zó laag dat er nog lang geen sprake is van ruimtegebrek. 

Opdracht 3

 a De Yanomami worden in hun bestaan bedreigd. Daarom is het goed dat ze hun cultuur behouden, als verzet tegen de bedreigingen van buitenaf.

b Het is (in de ogen van de ouders) nuttig dat kinderen leren lezen en schrijven, omdat het ze kan helpen om te gaan met de contacten en informatie van buitenaf. 

Opdracht 4

a ‒ aanleg Perimetral Norte

‒ beperkte erkenning landrechten

‒ bevolkingsgroei

‒ goudwinning

‒ landbouwontwikkeling

‒ toename aantal overheidscentra

b ‒ komst goudzoekers

‒ conflicten

‒ aantasting leefomgeving  -ziekten en sterfte 

Opdracht 4

c

 

Opdracht 5

 a mens en natuur centraal ßà economie centraal

behoudend ßà vooruitgangszin

b Dan is staat voor jou de economie centraal en ben je behoudend.

c 1 (Davi Kopenawa) = kwadrant B

2 (Kátia Abreu) = kwadrant C

3 (Marcelo Ribeiro Tunes) = kwadrant C

4 (Marcos Wesley de Oliveira) = kwadrant A

Opdracht 5

d Voorbeelden van goede antwoorden:

Kwadrant B, ik ben het eens met Davi Kopenawa, want ik vind duurzaam omgaan met onze leefomgeving en cultuurbehoud van inheemse volken belangrijk.

Kwadrant C, ik ben het eens met Marcelo Ribiera Tunes, want de Braziliaanse samenleving is nu eenmaal anders dan in de tijd dat de Yanomami zich in Brazilië vestigden. Economische ontwikkeling is een gemeenschappelijk belang voor alle inwoners van Brazilië, dat uiteindelijk ook de Yanomami ten goede komt.