Examentraining

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Maatschappelijk vraagstuk 

Vandaag

Begrippen

Uitleg 

Zelfstandig werken

Leerdoelen controleren

Begrippen

Eerst is er een maatschappelijk probleem, zoals: 

• Leraren tekort
• Drankgebruik onder jongeren
• Aardbevingen in Groningen
• Vluchtelingenstroom
• CO2 uitstoot
• Muur van Trump

Sociaal Probleem

Veel mensen hebben er last van of zijn erbij betrokken.

Media

Het probleem krijgt aandacht in media (kranten, tv, radio, internet). 

Politiek

De politiek moet zich met het probleem bemoeien om een oplossing te vinden. 

Verschillende meningen

Verschillende meningen over hoe het probleem opgelost moet worden. 

Analyseren van een maatschappelijk probleem

Dit doe je met behulp van een aantal invalshoeken:

• Politiek - juridische invalshoek
• Sociaaleconomische invalshoek
• Sociaal - culturele invalshoek
• Veranderings- en vergelijkende invalshoek

Aan de hand van deze invalshoeken, kan je op verschillende 

manieren naar het probleem kijken. 

Politiek - juridische invalshoek

Kijk naar het probleem vanuit: 

wetten, regels, beleid, politieke partijen, mogelijkheden om het beleid te beïnvloeden.

Voorbeeldvragen

• Welk beleid en welke regelgeving bestaat er voor dit vraagstuk?
• Welke wetten of regels zijn nodig om dit probleem op te lossen? 
• Wat zijn de machtsmiddelen van de overheid en maatschappelijke groepen?
• Welke mogelijkheid hebben groepen om het beleid te beïnvloeden? 

Sociaaleconomische invalshoek

Kijk naar het probleem vanuit: 

Geld en werk, maatschappelijke posities, tegengestelde belangen etc. 

Voorbeeldvragen

• Wat zijn de belangen van betrokken maatschappelijke groepen? 
• Wat is de maatschappelijke positie van betrokken groepen? 
• Wat bepaalt de positie van deze groepen op de arbeidsmarkt?

Sociaalculturele invalshoek

Kijk naar het probleem vanuit: 

Waarden en normen van groepen mensen binnen de samenleving

Voorbeeldvragen

• Wat zijn opvattingen, waarden en normen van betrokken maatschappelijke groepen?
• Welke opvattingen hebben politieke partijen en stromingen? 
• Wat is de rol van de (sub)cultuur van groepen in de samenleving? 
• Wat is de rol van de media? 

Veranderings- en vergelijkende invalshoek

Kijk naar het probleem vanuit:

Plaats, tijd en groep

Voorbeeldvragen

• Hoe keek men vroeger naar dit probleem? Welke veranderingen zijn er geweest?
• Hoe kijkt men in andere samenlevingen naar dit probleem?

Beïnvloedingstheorieën van de media

De media hebben veel macht! 

Injectienaaldtheorie

'druppel voor druppel' spuit de massamedia ons vol met ideeën

Het publiek neemt hun boodschap letterlijk over -- beïnvloedbaar

Manipulatie = het geven van vervormde informatie, zoals het 

weglaten van feiten zonder dat het publiek dit merkt. 

Indoctrinatie: systematisch en voortdurend opdringen van bepaalde 

opvattingen en meningen aan het publiek. 

Voorbeeld = gewelddadige films en games kunnen aanzetten tot agressie. 

Multiple-step-flowtheorie

Niet de media zelf, maar de mensen die in de media voorkomen hebben invloed. 

Deze mensen noemen we ook wel opinieleiders. 

= mensen met een sterk gezag, die invloed hebben op anderen. 

De mening van deze opinieleiders wordt overgenomen door personen die naar hun programma's of nieuwsonderdelen kijken. 

Voorbeeld = bekende mensen of wetenschappers die ergens hun mening over geven. 

Media als betekenisverlener

De media zijn niet alleen middelen voor communicatie, zij hebben ook betekenis. 

Deze betekenis is bijvoorbeeld het nodig hebben van informatie of amusement, mensen kijken lang TV of volgen apps  -- The Fear Of Missing Out

Op langere termijn hebben de media invloed omdat ze 

hierdoor waarden en normen overdragen. 

Theorie van Selectieve Perceptie

Theorie gaat niet over de macht van de media, maar van de mediagebruikers. 

Het referentiekader bepaalt hoe zij een keuze maken uit de aangeboden informatie en werkt dus als een soort filter, dat sommige informatie wel of niet doorlaat.  Alleen de informatie die interessant gevonden wordt, wordt gekeken. 

Voorbeeld: Rokers zappen weg bij een programma over een rookverbod. 

Agendatheorie

De media bepaalt niet wat we denken, maar waarover we denken. 

Ook op de politieke agenda hebben de media invloed: 

De politici horen, zien en lezen dingen waar ze iets aan willen veranderen. 

We praten bijvoorbeeld over het kilmaatspijbelen, de Brexit en de boetes voor op de fiets, maar de media bepaalt niet WAT we hierover denken. 

Aan de slag!