Bijeenkomst 3 'Wetenschappelijke Revolutie'

• Mens en wereld
• HBO
• Studiejaar 2

PV2VMW Vakoverzicht Mens en wereld

'Een koffer vol Nederland'

Pabo Hogeschool Leiden, 2021-2022

Bijeenkomst 3 'Wetenschappelijke revolutie'

Voer met studenten een kringgesprek over:

Stel ...

1. je leeft in 1000 na Chr en reist met een tijdmachine naar het jaar 1500. Wat is er in die 5 eeuwen allemaal veranderd?

2. je leeft in 1500 na Chr en reist met een tijdmachine naar het jaar 2000. Wat is er in die 5 eeuwen allemaal veranderd?

Conclusie: wereld verandert na 1500 razendsnel. Veel sneller dan tussen 1000 - 1500. 

 

Wat verbeelden deze drie plaatjes?

Toon studenten deze collega en stel de vraag: wat verbeelden deze drie plaatjes?

Wat verbeelden deze drie plaatjes?

Grote kantelmomenten in geschiedenis van de mens

- Cognitieve revolutie ±70.000 jaar geleden

- Agrarische revolutie ±12.000-5000 jaar geleden

- Wetenschappelijke revolutie ±500 jaar geleden

De cognitieve revolutie (70.000 jaar geleden) kenmerkt zich tot de opkomst van nieuwe manieren van denken en communiceren. Homo sapiens vervaardigde het vermogen om grotere hoeveelheden informatie over te brengen over de leefomgeving (complexe handelingen als jagen op bizons) en sociale verbanden (roddelen). Daarnaast ging men informatie overbrengen over dingen die in het echt niet bestaan (imaginair) zoals stamgeesten, naties, naamloze vennootschappen en mensenrechten. Een uniek kenmerk van de sapiens taal was het vermogen om over fictieve dingen te praten zoals legende, mythen, goden en religies. Dergelijke mythes gaven sapiens het unieke vermogen om flexibel samen te werken in grote aantallen. 

In Agrarische Revolutie (12.000-5000 jaar geleden) gaan mensen zich op één plaats vestigen. Van jager-verzamelaar worden zij boer. In het kielzog van de agrarische revolutie kwamen echte complexe samenlevingen op. Mensen creëerden imaginaire ordes en het schrift. Men organiseerde zich in massale samenwerkingsnetwerken.

De wetenschappelijke revolutie start met de ontdekking van de onwetendheid rond 1500. Europeanen bezaten een ongeëvenaarde onverzadigbare ambitie om vreemde landen te verkennen en veroveren. De wetenschappelijk revolutie ging uit van de vooruitgangsgedachte. Het grootste deel van de geschiedenis bleef de economie zo’n beetje hetzelfde. Eind 18e eeuw begon het kapitalisme als theorie over het functioneren van de groei. Met inmiddels een eigen ethiek en geloof in eeuwigdurende economische groei.

      leestip:

Leerdoelen

Je kunt aan het einde van dit vakatelier ….

• de drie grote revoluties (kantelmomenten) in de menselijke geschiedenis noemen: 1. cognitieve-, 2. agrarische- en 3. wetenschappelijke revolutie; 
• de voornaamste kenmerken van de wetenschappelijke revolutie (en Verlichting) benoemen;
• vanuit concrete voorbeelden (uit circuitles) verwoorden welk type opdrachten het historisch redeneren bij kinderen kunnen bevorderen.

1. Renaissance - hernieuwde ontdekking kennis uit Oudheid
2. Wetenschappelijke Revolutie - ontdekking van de 'onwetendheid'
3. Verlichtingsdenken - vooruitgangsgedachte: vrijheid, gelijkheid, broederschap
4. Industriële Revolutie - machine vervangt spierkracht (en later ook denkkracht)

Renaissance

Wetenschappelijke 

revolutie

Verlichting & 

Industriële Revolutie

Van wetenschappelijke revolutie ...

In West-Europa vanaf ±1550 voortvloeiend vanuit Renaissance:

• de wereld willen 'ontdekken': continenten / sterrenhemel / menselijk lichaam / microben / natuurverschijnselen / ...
• een nieuwe manier van onderzoeken; observeren, waarnemen, experimenteren en redeneren ('conclusies trekken uit feiten')
• wetenschappers krijgen geld van vorsten / bestuurders
• Europeanen gaan de wereld overheersen
• KENNIS IS MACHT!

... naar Verlichting

• in 18e eeuw geloof in vooruitgang = Verlichtingsdenken
• de rede (het verstand) centraal; 'weg met traditie en bijgeloof!'

• natuurwetenschappen: o.a. wiskundige natuurkunde van Newton (zwaartekracht) en de uitvinding van de stoommachine
  
• + ook verschuiving van aandacht naar 'samen leven': hoe het bestaan van mensen verbeteren? (bijv. democratisering en Rechten van de mens)

Wetenschappelijke revolutie

Wat bracht de 'wetenschap' vanaf ±1550 voort aan ontdekkingen? Waar denk je aan?

Mogelijke antwoorden:

- aarde draait om zon

- andere planeten (telescoop)

- werking van het lichaam (anatomie)

- cartografie / nieuw ontdekte continenten en gebieden

- micro-organismen (microscoop)

- wiskundige natuurkunde (licht, zwaartekracht, snelheid, zuurstof, etc.)

- polders leegpompen met molens

- slingeruurwerk (Christiaan Huygens)

- etc.

heelal/sterren/planeten/zon/aarde

Galileo Galilei - Copernicus - Christiaan Huygens

Ontdekkingsreizigers (bijv. Columbus)

microscoop

Antonie van Leeuwenhoek

richting 18e eeuw (Verlichting):

Spinoza, Locke, Machiavelli, Newton, Voltaire, etc.

circuitles

bevorderen van historisch denken en redeneren

Jullie gaan nu een circuitles doorlopen. 

Met onderwerp wetenschappelijke revolutie en voorbeelden van werkvormen die het historisch redeneren van de kinderen bevorderen.

Vooraf ook al ppt/filmpjes met Ruben en Julia bekeken. Wat dacht je bij bekijken van de filmpjes?

Vaardigheden in de geschiedenisles

Redeneren over continuïteit en verandering, oorzaken en gevolgen, overeenkomsten en verschillen, waarbij aandacht is voor:

• stellen van historische vragen;
  
• contextualiseren (gebeurtenissen en handelen van mensen in een historische context plaatsen);
  
• beweringen onderbouwen met argumenten (argumenteren) die gebaseerd zijn op historisch bewijs (historische bronnen);
  
• (meta)historische begrippen gebruiken (bijv. farao, feodalisme, Verlichting, oorzaak, gevolg).

                                                                                                                                = HISTORISCH REDENEREN

Licht kort de verschillende aspecten van historisch redeneren toe.

In één zin: werkvormen die kinderen 'inzicht' in en 'begrip' van verleden geven.

Opdrachten zetten kinderen aan tot actief denken / tot het leggen van relaties / verbanden.

Zijn ook allemaal coöperatieve werkvormen!  

circuitles

bevorderen van historisch denken en redeneren

We gaan een circuit doorlopen. 5 stations waarin je werkvormen 'historisch redeneren' gaat ervaren. Onderwerp is de Wetenschappelijke Revolutie'. 

Vooraf ook al ppt/filmpjes met Ruben en Julia bekeken. Wat dacht je bij bekijken van de filmpjes?

Klas in 5 groepen opdelen.

Aan de slag! Per station 10 minuten.

Nabespreking circuit

• wat was doel van de verschillende werkvormen in de circuitles?
• herken je elementen uit het model 'historisch redeneren'? 
• tip: reader op Its bevat
  tal van voorbeelden opdrachtvormen 
• denk ook terug aan pabo 1 colleges (zie ook PLV1-circuitles op Its)

Werkvormen in circuit en historisch redeneren? Welke elementen uit model herkende je?

Aan de slag met de handleiding (werkdocument)

Laatste half uur ga je verder aan de slag met jullie handleiding (werkdocument).