Co en multimorbiditeit

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Co- en multimorbiditeit

Wat is comorbiditeit en multimorbiditeit?

• Comorbiditeit -> meerdere aandoeningen die een relatie hebben met een chronische ziekte. Er is 1 “hoofdziekte”
  

     Voorbeeld: Diabetes mellitus waarbij er ook hart- en vaatziekten ontstaan

• Multimorbiditeit -> er zijn meerdere aandoeningen tegelijk aanwezig maar die hebben geen relatie met elkaar.
  

      Voorbeeld: ziekte van Parkinson en incontinentie

Multimorbiditeit

Gelijktijdig voorkomen van twee of meer chronische ziekten

Waarom?

- meer aandacht in de maatschappij voor chronische ziekten

- huisartsenpraktijken beter opgeleid

- effectievere behandeling > mensen worden ouder

- betere registratie van ziekten

Multimorbiditeit

Gevolgen: 

• grotere kans op behandelingen, opname in ziekenhuis, complicaties en vroegtijdig overlijden. 
• grote invloed op kwaliteit van leven 
• vermindering van de mogelijkheid om eigen regie te blijven voeren
• meerdere behandelaren, grotere kans op fouten, miscommunicatie en coördinatie. 
• polyfarmacie

Aantal aandoeningen

Multimorbiditeit is de algemene term voor het optreden van meer dan één (chronische) aandoening in één individu tijdens een bepaalde periode.

Multimorbiditeit komt steeds vaker voor in de wijk.

Verschillende vormen van multimorbiditeit

• één oorzaak
• complicatie van
• onbekende samenhang
• niet verklaard, toeval 

Cijfers multimorbiditeit

33 tot 50% van de mensen met een chronische ziekte heeft twee of meer chronische ziekten

                     > Ongeveer 2 miljoen

0 tot 15 jaar:             meer jongens

15 tot 65 jaar:          meer vrouwen

65 jaar en ouder:   nauwelijks verschil

Gevolgen

• Kwaliteit van leven gaat achteruit
• Pijn en ongemak
• Verminderde mobiliteit
• Verminderde mogelijkheid om deel te nemen aan sociale activiteiten
• Niet meer volwaardig lid van de maatschappij voelen
• Vaak opnames in ziekenhuis of revalidatie afdeling 
• Versnipperde zorg
• slechtere inkomsten
• eenzaamheid en depressie
• Vroegtijdig overlijden

veel voorkomende problemen

• Grote zorgvraag, geen overzicht
• Te weinig tijd om aan de zorgvraag te voldoen
• Te weinig kennis van alle probleemgebieden
• Zorg is vaak gericht op één aandoening in plaats van op meerdere aandoeningen tegelijkertijd 
• de combinatie van somatische, sociale en emotionele problemen maakt juiste begeleiding moeilijk

Veel voorkomende mentale problemen bij ouderen

• Depressie
•  Delier
• Dementie

Rol verpleegkundige

Nu je weet dat bepaalde combinaties veel voorkomend zijn, en je krijgt een nieuwe cliënt in de wijk of op jouw afdeling waar sprake is van  co morbiditeit en jij doet de opname. Wat doe je dan?

ISAR- Indentification of seniors at risk

Meet de fase van ouderdom en de kwetsbaarheid

Geeft een indicatie wanneer je ook op andere problemen alert moet zijn zoals:

• Delier
  
• Ondervoeding
  
• Decubitus
  
• Valrisico
  

CGA- comprehensive geriatic assesment

Multidisciplinair onderzoek

4 domeinen worden in dit onderzoek bekeken:

• somatisch
• psychisch
• sociaal 
• functioneel

Zorgt voor een zorgplan wat aansluit op de mogelijkheden en behoeften van de zorgvrager

Een aantal begrippen:

Diseasemanagement                     Zelfmanagement              Casemanagement 

 

Diseasemanagement

• Kenmerkend voor onze gezondheidszorg
  
• Focus op 1 ziekte
  
• Optimale behandeling voor ziekte kan ongewenste effecten hebben op andere ziekten
  
• Zorgvragers met co- of multimorbiditeit zijn niet gebaat bij dit model
  

Zelfmanagement

• De zorgvrager neemt zelf regie en houdt overzicht over afspraken en de zorgverleners
  
• De zorgvrager kiest zelf in hoeverre hij regie over zijn eigen leven wil houden
  

Casemanagement

• Zorg wordt geleverd vanuit vraag van de individuele zorgvrager
  
• De manager heeft zich op de thuissituatie en informeert over zorgmogelijkheden
  
• Versterken en ondersteunen bij zelfmanagement is 1 van de centrale doelstellingen
  
• Focus op alle ziekten bij een zorgvrager, waarbij aandacht is voor functioneren op functioneel, sociaal en psychisch gebied
  
• Spaghetti-model
  
• Guided Care model
  

Spaghettimodel

• Door multimorbiditeit ontstaan verschillende problemen die door elkaar lopen
  
• Dit is niet op te vangen door diseasemanagement
  
• Model gaat uit van zelfmanagement
  

Guided Care model

• Problemen van de zorgvrager worden geïnventariseerd
  
• Belasting van mantelzorg wordt in kaart gebracht. Bij overbelasting worden direct de mogelijkheden voor ontlasting besproken
  
• De uitkomsten worden multidisciplinair besproken
  
• Er wordt een individueel zorgplan opgesteld
  
• Bij opname in het ziekenhuis of verpleeghuis neemt de verpleegkundige contact op met de instelling om de zorg goed af te stemmen
  

Wat betekent het begrip multimorbiditeit?

1. Een ouderdomsziekte die het bewegen vermoeilijkt.
2. Het gebruik van meerdere medicijnen
3. Een zeer ernstige vorm van overgewicht
4. Het hebben van twee of meer ziekten tegelijkertijd.

Als iemand twee of meer aandoeningen of stoornissen heeft, spreekt men van co-morbiditeit

1. Juist
2. Onjuist