WW-spelling H1 t/m H5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Link LessonUp: https://LessonUp.app/invite/h/tJk5mfHDLjQj7jmKS

Persoonsvorm tegenwoordige tijd (pvtt)

PV = werkwoord dat zich aanpast aan het onderwerp van de zin.

Hoe vind ik de persoonsvorm (pv) in een zin?

• de zin vragend maken

Voorbeeld: Ik mag een ijsje. / Mag ik een ijsje?

• zet de zin in een andere tijd

Voorbeeld: Hij wil naar huis. / Hij wilde naar huis.

• verander het getal 

Voorbeeld: Jullie gaan voetballen. / Jij gaat voetballen.

Bij de spelling van de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd, ga je uit van de ik-vorm. 

Let op! de ik-vorm is niet hetzelfde als de stam! 

Hoe vind je de ik-vorm? 

Je haalt van het hele werkwoord -en af. Je houdt de stam over. 

(hele werkwoord = infinitief)

Voorbeeld: werken - en = werk 

Voorbeeld: raden - en = rad

Ik rad? Nee! Ik raad

Soms moet je letters toevoegen of weglaten om de juiste ik-vorm te krijgen. 

Hoe schrijf je de persoonsvorm in de tt? (pvtt)

Ik voor de pv of achter de pv, alleen de ik-vorm 

Voorbeeld: ik loop /loop ik? 

Ik vind / vind ik? 

Jij / je achter de pv
: ik-vorm 

Voorbeeld: Raad jij / je 

Loop jij / je 

Vind jij / je

In alle andere gevallen in het enkelvoud ik-vorm + t 

Voorbeeld: jij/ zij/ hij klimt 

Jij/ zij/ hij vindt 

In het meervoud: hele werkwoord 

Voorbeeld: wij zwemmen

jullie zwemmen 

zij zwemmen 

Persoonsvorm verleden tijd (pvvt)

Persoonsvorm in de verleden tijd: 

zwakke werkwoorden 

Zwakke werkwoorden zijn te zwak om te veranderen van klank in de verleden tijd. 

Voorbeeld: ik fiets - ik fietste 

Sterke werkwoorden veranderen in de vt wel van klank.

Voorbeeld: vind - vond 

Zwakke werkwoorden Enkelvoud 

Meervoud

ik-vorm + de of te ik/jij/hij/zij/het gooide 

ik/jij/hij/zij/het stopte

ik-vorm + den of ten wij/jullie/zij stopten

wij/jullie/zij gooiden

Hoe bepaal je nou of je de(n) of te(n) schrijft?

Stap 1: Je kijkt naar het hele werkwoord. 

Stap 2: Je haalt -en af van het hele werkwoord. Je houdt de stam over. 

Stap 3: Is de laatste letter van de stam een medeklinker uit het 't (e)x-f(o)ksch(aa)p 

--> je schrijft -te(n). Anders schrijf je -de(n). 

Voorbeeld: 

Stap 1 :hele werkwoord = plagen (wij plagen)

Stap 2: plagen- en = plag 

Stap 3 Zit de g in het 't (e)x-f(o)ksch(aa)p? Nee. Je schrijft dus plaagden (ik-vorm tt + den) wij plaagden 

Als de stam eindigt op een van de medeklinkers uit ‘t kofschip of ‘t fokschaap schrijf je stam + te(n). Anders schrijf je altijd de(n).

Bij zwakke werkwoorden als verven en verbazen verandert de v en z aan het eind van de stam in een f of een s: ik verf, ik verbaas.

In de verleden tijd krijgen ze echter de(n) (ik verfde, ik verbaasde) omdat in het hele werkwoord een z en een v staan.

PVVT (sterke ww)

Sterke werkwoorden

De sterke werkwoorden veranderen 

van klank in de 

verleden tijd.

PVVT (sterk ww) / d of t

Hoe weet je wanneer je een -d of een -t schrijft aan het einde van het werkwoord?

• maak het woord langer (verlengproef)
• voorbeeld: had - hadden

Regels pvvt (sterk ww)

• Schrijf het woord zo kort mogelijk.
• Gebruik geen dubbele letters (-dd of -tt), behalve als dat nodig is voor de uitspraak.

Voorbeeld: hebben - had - hadden

Sterke werkwoorden

Voltooid en onvoltooid deelwoord

vd en od

Wanneer gebruik je een voltooid deelwoord (vd)?

Als je wilt vertellen dat iets al gebeurd is, dan gebruik je een voltooid deelwoord. Voltooid betekent dat iets is afgerond.

Voorbeeld:
Het regent → Het is nu aan het regenen.

Het heeft geregend →  De regen is voorbij, het is nu droog.

Let op

Soms begint een werkwoord al met be-, ver-, ont-, of her-. Deze krijgt dan géén ge- aan het begin van het voltooid deelwoord.

Voorbeelden: betaald, verteld, ontvoerd, hersteld.

Hoe ziet een voltooid deelwoord eruit?

• Het heeft altijd een ander werkwoord erbij (hebben, zijn of worden).
• Begint bijna altijd met ge-.
  
  

Voorbeelden:
Ik ben gebleven, ik heb gehuild, ik word gezocht

Klinkercombinaties met -r (eer/oor/eur

De uitgang bepalen

- gezaagd

- bezocht
- ontvangen

Hoe weet je op welke letters een voltooid deelwoord eindigt?

Klinkercombinaties met -r (eer/oor/eur

Weet je nog?

Zwakke werkwoorden

blijven in een andere tijd hetzelfde klinken.

Sterke werkwoorden 

hebben de kracht om in de verleden tijd van klank te veranderen.

De uitgang bepalen

• Een voltooid deelwoord eindigt meestal op -en bij de sterke werkwoorden.

• Een voltooid deelwoord eindigt altijd op een -t of -d bij de zwakke werkwoorden.
  

Klinkercombinaties met -r (eer/oor/eur

Voorbeelden 

Sterk ww
lopen - liep - gelopen
slapen - sliep - geslapen

Zwak ww
koken - kookte - gekookt
tekenen - tekende - getekend

-t of -d?

Gebruik de verlengproef:
Maakt het voltooid deelwoord langer met -e. Je hoort dan of je een -t of een -d moet schrijven.

Regel

Leer de regels uit je hoofd.

Twijfel je?
Als de laatste letter van de stam voorkomt in
't kofschip X, schrijf je een -t. Zo niet, dan schrijf je een -d.

Regel

Leer de regels uit je hoofd.

Deze regel is bij de verleden tijd al aan bod geweest.

Voorbeeld

Hij heeft zijn geld eerlijk ... verdient of verdiend?

Langer maken met -e: verdiende

Je hoort een -d, dus je schrijft VERDIEND

Onvoltooid deelwoord

(od)

Onvoltooid deelwoord (od)

Het od geeft aan dat de handeling nog aan de gang is.

Hij bereikte al zwemmend de kust 

van Engeland.

De kinderen kwamen fluisterend het lokaal binnen.

Onvoltooid deelwoord (od): schrijfwijze

🡪 Een od schrijf je als infinitief +d

Juichend, slapend, gapend, fietsend, 

whatsappend, bellend

vd en od als bijvoeglijk naamwoord (bn)

Sander heeft zijn enkel gebroken. Met een gebroken enkel kan hij niet voetballen.

Van een voltooid of onvoltooid deelwoord kun je een bijvoeglijk naamwoord maken. Er gelden dan andere spellingsregels:

• Schrijf het zo kort mogelijk (het moet wel goed uit te spreken zijn)
• Als het VD op -en eindigt, eindigt het BN ook op -en of -n
• Alleen tt of dd als het voor de uitspraak moet
• Net als bij het 'gewone' BN moet er soms een -e achter

 Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

1) Maak van het werkwoord een voltooid deelwoord

2) Kijk op welke letter het eindigt

3) Eindigt het op EN - zet het op die manier voor het zelfstandig naamwoord.

4) Eindigt het op een T of een D? Dan + E

5) Soms moet je een extra T of D toevoegen voor de uitspraak van het woord.

De (lopen) kilometers.

• 1) Maak het voltooid deelwoord
• =Gelopen
• 2)Waarop eindigt het?
• op En
• 3) Schrijf dus: de gelopen kilometers

De (afbranden) huizen

• 1) Maak het voltooid deelwoord
• afgebrand
• 2) Waar eindigt het op? Op een D
• 3) Zet er dus een E achter
• De afgebrande huizen

Video's

Oefenen

Op de volgende sheets vind je links naar verschillende oefeningen.

Sheet 1: oefenen werkwoordsvormen

Sheet 2: oefenen pvtt

Sheet 3: oefenen pvvt (zwakke ww)

Sheet 4: oefenen pvvt (sterke ww)

Sheet 5: oefenen alle ww-vormen door elkaar

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl