1.1 Leefomgeving rivieren

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H1 Wateroverlast

Domein Leefomgeving

Rijn

Maas

Schelde

Westerschelde 

Oosterschelde

IJssel

Waal

Lek

Vecht

Noordzee

Waddenzee

IJsselmeer

Periode 4

1. Hoofdstuk 1: Wateroverlast
2. Praktische opdracht: onderzoek water
   

Toetsing: schriftelijk verslag + veldwerk

Huiswerk: startopdracht H1

examendoelen:

• Waar haalt een rivier in zijn stroomgebied zijn water vandaan en waardoor varieert de hoeveelheid water die de rivier afvoert?
• Op welke manieren heeft de mens ingegrepen in het stroomgebied van onze grote rivieren en wat heeft dit voor onbedoelde en bedoelde gevolgen?

Lesdoelen:

• Waarom is het belangrijker geworden om plannen te maken hoe we met water omgaan in Nederland?
  
• Welke waterbronnen hebben we in Nederland
  
• Hoe is een rivierloop opgebouwd?
  
• Hoe gedraagt een rivier zich in Nederland?
  
• Hoe heeft de natuur in Nederland het rivierenlandschap gebouwd?
  
• Hoe hebben de mensen in Nederland het rivierenlandschap ingericht?
  

Invloed van klimaatverandering

-> Temperatuurstijging leidt tot meer neerslag, dus een hoger debiet

-> onregelmatiger neerslagregiem

-> stijging zeespiegel, opstuwing rivierwater, verzilting

 Rivieren: natuurlijk systeem en invloed van de mens

Par. 3: Rivieren: invloed van de mens

Wateroverlast in Nederland

3 bronnen:

• Zee
• Rivieren
• Neerslag

Uit welke drie onderdelen bestaat een rivier?

Stroomstelsel

• Van bovenloop naar benedenloop
  
• stroomgebieden met waterscheidingen
• regiem en debiet
• verval en verhang

Geef een definitie van de begrippen:
Stroomgebied, waterscheiding en stroomstelsel

Noem de drie soorten rivieren

Welk begrip hoort bij de volgende definitie:

de hoeveelheid water die een rivier afvoert gemeten in m3/s

1. Regiem
2. Debiet

Leg de begrippen verval en verhang uit aan de hand van de afbeelding.

Debiet

Het verloop van het debiet van het water uit de Rijn en Maas volgens de Bosatlas > 

Piekafvoer

Sneeuwopbouw tussen 8 en 11 april 2022

Lesdoelen:

• Waarom is het belangrijker geworden om plannen te maken hoe we met water omgaan in Nederland?
  
• Welke waterbronnen hebben we in Nederland
  
• Hoe is een rivierloop opgebouwd?
  
• Hoe gedraagt een rivier zich in Nederland?
  
• Hoe heeft de natuur in Nederland het rivierenlandschap gebouwd?
  
• Hoe hebben de mensen in Nederland het rivierenlandschap ingericht?
  

Vervlechtende rivieren

Neem 1 /m 5 over in je schrift en schrijf de juiste begrippen erachter. Kies uit:                 Stroomrug, rivierloop, oeverwal, komgrond, verlaten rivierloop.

Voeg bij 2, 4 en 5 de juiste ondergrond toe. Kies uit zand, klei en veen. 

Wonen in het rivierengebied

Wonen in het rivierengebied

Niet alle maatregelen hebben de veiligheid bevorderd

Krib

• Houdt rivier in midden van stroomgeul
  
• houdt de rivier bevaarbaar
  

• Meanderen wordt voorkomen
  

Uiterwaard

Bebouwing in uiterwaarde

-> verhoging zomerdijk

-> geen overstromings-mogelijkheid voor de rivier

Dijken

aanleg of verhoging van dijken

-> sedimentatie in winterbed

-> ophoging rivier

-> verhoging dijken 

Kanaliseren

• Stuwen en sluizen: regelen waterstand
  

• Bochten afsnijden: hogere stroomsnelheid
  

Verstedelijking

Verstening/verharding = groter oppervlakte straten, wegen en bebouwing.

-> kortere vertragingstijd en piekafvoer 

Welke rivier heeft het grootste debiet?

1. Rijn
2. Maas
3. Schelde
4. Eems

Welke rivier is een gemengde rivier?

1. Rijn
2. Maas
3. Schelde
4. Eems

Stroomstelsel

• Van bovenloop naar benedenloop
  
• stroomgebieden met waterscheidingen
• regiem en debiet
• verval en verhang

Stel: de neerslag in Nederland neemt toe....wat gebeurt er dan met het debiet van de rivieren?

1. Blijft gelijk
2. Wordt groter
3. Wordt kleiner
4. Dat is nog onbekend

Stel: er valt meer stortregen in Nederland....wat gebeurt er dan met het regiem van de rivieren?

1. Blijft gelijk
2. Wordt gelijker
3. Wordt ongelijker
4. Dat is nog onbekend

Door klimaatverandering wordt de neerslag onregelmatiger. Dit heeft effect op...

1. het debiet van rivieren
2. het regiem van rivieren

Stel: Plaats A ligt op 1500 meter hoogte. Plaats B ligt 500 kilometer stroomafwaarts op 1000 meter hoogte.
Wat is het verval tussen A en B?

1. 1000m
2. 500km
3. 500m
4. 1m

Stel: Plaats A ligt op 1000 meter hoogte. Plaats B ligt 500 kilometer stroomafwaarts aan zee.
Wat is het verhang tussen A en B?

1. 1000m/km
2. 500m/km
3. 2m/km
4. 0,5m/km

Lesdoelen:

• Waarom is het belangrijker geworden om plannen te maken hoe we met water omgaan in Nederland?
  
• Welke waterbronnen hebben we in Nederland
  
• Hoe is een rivierloop opgebouwd?
  
• Hoe gedraagt een rivier zich in Nederland?
  
• Hoe heeft de natuur in Nederland het rivierenlandschap gebouwd?
  
• Hoe hebben de mensen in Nederland het rivierenlandschap ingericht?