Module 8 les 5 reuma

• Farmacotherapie
• MBO
• Studiejaar 1

Lesinhoud

• Terugblik jicht 
• Reuma 
• Reuma artritis
• Artrose
• Wat is het
• Geneesmiddelen

Bij welke geneesmiddelgroep is jicht een contra- indicatie?

1. Antibiotica
2. SSRI
3. Oncolytica
4. Diuretica

In welk gewricht zit jicht meestal?

1. Knie
2. Enkel
3. Grote teen
4. Pols

Hoe snel geneest acute jicht meestal?

1. 1-3 uur
2. 1-3 dagen
3. 1-3 weken
4. 1-3 maanden

Waar ligt de nadruk op bij een acute jichtaanval?

1. Pijnbestrijding
2. Voorkomen
3. Voorkomen en uitdrijven urinezuur
4. Uitdrijven urinezuur en pijnbestrijding

Het gewricht is bij jicht warm, niet rood en zeer pijnlijk

1. Waar
2. Niet waar

Wat weet je al over reuma?

Reuma

• Reumatische aandoeningen 
• Verzamelnaam ±200 aandoeningen​
  
• Ontstekingen en/of pijn aan:​
  
• Gewrichten​
  
• Spieren​
  
• Pezen ​
  
• Peesscheden​​
• Gewrichtskapsels 

Gewricht

• Verbinding tussen 2 botten
• Uiteinden bot -> kraakbeen​
  
• Schokdempend​
  
• Banden en gewrichtskapsel ​ -> bij elkaar houden​
• Binnenkant kapsel -> slijmvlies (synovium) -> maakt vocht -> smeermiddel​
• Spieren aan botten vast met pezen
• Spieren -> bewegen​​
• Bij veel wrijving tussen botten en pezen -> slijmbeurzen -> stootkussentje

Aandoeningen

• Reumatoïde Artritis
• Artrose
• Jicht

Reumatoïde artritis

• Auto-immuunziekte
• Afweerreactie normaliter gewenst
• Lichaam beschermen
• Abnormale afweerreactie
• Lichaam valt zichzelf aan
• Beschadigt het gewricht door de ontstekingsreactie -> tast slijmvlies aan en gaat zo verder 
• Snel ingrijpen is belangrijk -> voorkomen van onherstelbare gewrichtsbeschadiging
• Komt vaker voor bij vrouwen
  
• Begint meestal tussen de 25-50 jaar

Gewrichtsontsteking 

• Ontstoken gewricht​
  
• Gewrichtsschade ​
  
• Slijmvlies maakt meer vocht aan ​
  
• Gewricht zwelt op​
  
• Uitstulpingen​
  
• Pijn in gewrichten ​
  
• Aantastingen kraakbeen ​
  
• Soms wordt ook het bot aangetast (vergevorderd stadium)

Gewrichtsontsteking

Klachten

• Gewricht wordt warm en dik​
  
• Gezwollen gewrichten ​
  
• Pijn​
  
• Stijfheid​
  
• Soms misvormingen​
  
• Invaliditeit - vergevorderd stadium, klein percentage

Wat is artrose?

Artrose

• Chronische gewrichtsaandoening
• Meest voorkomende gewrichtsaandoening
• 1,5 miljoen mensen in Nederland
• Meestal op oudere leeftijd
• Slijtage (o van ouderdom)
• Kraakbeen wordt dunner en zachter

Klachten bij artrose

• Gewrichtsslijtage
  
• Minder soepel
  
• Pijn en stijfheid 
• Dikker wordend gewricht door ontsteking
• Kan in alle gewrichten optreden
• Meest voorkomend zijn nek, onderrug, knieën, heupen, duim, vingers en de grote teen

Behandeling 

Artrose

• Weinig aan te doen
  
• Gewricht ontzien door de spieren te versterken
  
• Hulpmiddelen -> potten opendraaien
  
• Pijnstillers zoals Paracetamol en NSAID's

Behandeling

Reuma

• Geneesmiddelen
• NSAID's
• Antireumatica
• Corticosteroïden
• JAK-remmers

Afhankelijk van ernst van de reuma

Let op: veel IA's en CI's

NSAID's

• Welke kennen we nog?
• Waar staat het ook alweer voor?
• Welke bijwerking kent deze gnm.groep? 

NSAID's

• NSAID's ; o.a. Ibuprofen, Naproxen, Diclofenac 
• COX-2-remmers ; Celecoxib en Etoricoxib

• Let op: bij Reuma wordt vaak hoger gedoseerd
• Nadeel: kans op bijwerkingen neemt toe
• COX-2-remmers < maagdarmklachten, > hart- en vaatklachten
• Rond de klok doseren

DMARD's

• Langzaamwerkende antirheumatica 
• Disease Modifying Anti Rheumatic Drugs
• Behandeling wordt gestart door de reumatoloog - iter HA
• Ontstekingsproces stoppen -> gewrichtsschade voorkomen (werking niet geheel bekend)
• Onderdrukken het afweersysteem -> vatbaarder voor bv. verkoudheid of griep
• Werking begint na 1-6 maand 

DMARD's onderverdeling

Immunosuppressiva

Onderdrukken afweerreactie & hierdoor de ontsteking​

Methotrexaat (MTX) (eerste keus)

Eerste generatie​

Hydroxychloroquine (malaria)​, Sulfasalazine​ & Azathioprine 

​

 

TNF-a(lpha)-remmers​

biologicals

Zeer kostbaar, alleen door reumatoloog, ZH verplaatste zorg

JAK-remmers ​

Als andere middelen niet werken 

Extra informatie

https://www.thuisarts.nl/reumato%C3%AFde-artritis/ik-heb-reumato%C3%AFde-artritis-en-krijg-reumamedicijn-dmard

Methotrexaat

• 1 x per week oraal/subcutaan​
• In combinatie met foliumzuur​
  
• Bijwerkingen maag-darmkanaal ​
  
• Aantal dagen er tussen ​
  
• Bv. woensdag MTX & zondag B11​
  
• Ongeveer 2 dagen​
  
• Minimaal 24 uur 
• Wordt ook bij kanker gebruikt

TNF Alpha remmers

• Tumornecrosefactor speelt belangrijke rol bij reumatoide artritis ​
  
• Remmen TNF ​
  
• Alleen door ZH voorschrijven & leveren ​
  
• Ernstige Reuma​
  
• Alleen IV of subcutaan​
  
• Preparaten
• Infliximab (Remicade®), Adamulimab​ & Etanercept (Enbrel®)  

Corticosteroïden

• Bij zoeken naar effectief DMARD​
• Krachtige ontstekingremmende werking​
• Prednisolon / prednison - omzetting​
  
• Veel bijwerkingen zoals​ osteoporose ​
• Chronisch -> middel voor osteoporose ​
  
• CI: diabetes 

JAK remmers

• Baricitinib​, Tofacitinib​, Upadacitinib​, Filgotinib ​
• Tabletten
• Werking na 8-12 weken
• Als biologicals niet goed werken / te veel bijwerkingen geven
• Verminderen aanmaak cytokines -> RA komt tot rust
• Reumatoloog
• Meer info: https://www.reuma.nl/over-reuma/behandelingen/medicijnen/jak-remmers-tsdmards

Aandachtspunt immunosuppressiva

• Klachten?
• Koorts
• Keelpijn
• Zweren in de mond
• Melden aan de arts 

Afleveren (AA)

• Bij chronisch gebruik -> wijzen op therapietrouw
• Denk ook aan de psycho-sociale aspecten
• Denk aan afleveren in bv. potje of strip
• Hulpmiddel om tablettenstrip door te drukken 
• Thuiszorgwinkel
• Bij MTX letten op Foliumzuur gebruik
• Tweede uitgifte: hoe gaat het, aanvang werking, bijwerkingen? 

Meer weten?

• www.reuma.nl
• www.reumafonds.nl
• Zowel voor patiënt als zorgverlener
• https://www.youtube.com/watch?v=NhMe3_3Q_jM&t=242s 
• Jufdanielle -> gericht op HBO

Vragen? 

Volgende week hoofdstuk 11 slapeloosheid, angst en onrust