Herhaling 1.3

• Mens & Maatschappij
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 2

Wat zie je?

Wat zie je op de afbeelding?

Hoe zou dat komen denk je?

Waar komt dit voor?

Terugblik

Waar komen onze spullen vandaan?

1.1 hoe ontstond de industrie? huisnijverheid -> stoommachine -> industriële revolutie.

1.2 westerse wereldrijken -> Europese landen -> koloniën -> grondstoffen en afzetmarkt.

1.3 waar komen de grondstoffen vandaan? -> ontstaan grondstoffen -> gasboringen Groningen.

Vandaag

• Terugblik (+ voorkennis).
• Uitleg (max. 5 min).
• Oefening: "JA of NEE".
• (Verwerking: maken h.h. 1.3)
• Terugkoppeling.

Doelen

Aan het einde van de les:

• Kun je uitleggen hoe de aarde is ontstaan.
• Kun je uitleggen hoe de geologische tijdschaal werkt.
• Kun je uitleggen wat fossielen ons vertellen.
• Kun je uitleggen hoe grondstoffen zijn ontstaan.

Uitleg

Veel informatie in slechts 5 minuten.

Herhaling: je hebt dit al eens vaker gehoord (en de opdrachten van 1.3 af!)

We gaan straks met de stof oefenen.

Wees stil en let goed op.

Het ontstaan van de aarde

Volgens onderzoekers is de aarde 4.5 miljard jaar oud. -> Gloeiend hete bol, door afkoeling aardkorst en oceanen ontstaan -> Nederland niet altijd op dezelfde plek gelegen.

De geologie doet onderzoek naar hoe:

• de aarde ontstaan is
  
• de aarde is samengesteld
  
• het leven zich heeft ontwikkeld
  

De geologische geschiedenis

De geologische tijdschaal wordt gebruikt om de geschiedenis van de aarde in te delen :

• een tijdperk begint/eindigt vaak met de komst van een nieuwe levensvorm

 

De perioden Carboon, Perm, Jura en Krijt zijn voor Nederland belangrijk:

• ontstaan van bodemlagen met grondstoffen die we nog steeds gebruiken
  

Fossielen en gesteenten

Hoe kunnen we iets te weten komen over de omstandigheden van vroeger?

• Fossielen: versteende overblijfselen van planten/dieren 
  
• Bodemlagen
  

Steenkool, aardolie en aardgas

Een energiebron of grondstof in de bodem die nuttig is voor de mens = een delfstof 

Er zitten 3 belangrijke energiebronnen in de Nederlandse ondergrond:

• Steenkool: ontstaat uit plantenresten door druk van nieuwe bodemlagen
  
• Aardolie: ontstaat uit plankton door de druk van nieuwe bodemlagen 
  
• Aardgas: ontstaat uit aardolie en steenkool die onder druk staan
  

Oefening

Wie kent dit spel?

10 stellingen.

Ja of nee beantwoorden.

Door aan de juiste kant van het lokaal te gaan staan.

Na iedere stelling vraag ik iemand om toe te lichten.

We lopen voorzichtig van de ene naar de andere kant. Komen niet aan elkaar of elkaars spullen. 

Stelling 1:

Uit onderzoek blijkt dat de aarde zo'n 4.5 miljoen jaar geleden is ontstaan.

Stelling 2:

Nederland heeft altijd op dezelfde plek gelegen.

Stelling 3:

Geologie is de wetenschap die onderzoek doet naar het ontstaan van de aarde, de samenstelling van de aardkorst en de ontwikkeling van het leven.

Stelling 4:

Een tijdperk begint of eindigt met de komst van een nieuwe levensvorm.

Stelling 5:

Een fossiel is altijd een bot tand of schild.

Stelling 6:

In Limburg zijn kalksteengrotten terug te vinden. Dit betekent dat er vroeger een zee heeft gelegen in Limburg.

Stelling 7:

Dode plantenresten op een droge bodem veranderen door druk in de loop van miljoenen jaren in steenkool.

Stelling 8:

Een energiebron of grondstof in de bodem die nuttig is voor de mens noemen we een delfstof.

Stelling 9:

Meerdere lagen plankton die onder druk kwamen te staan door andere bodemlagen zijn na miljoenen jaren veranderd in aardolie.

Stelling 10:

In Groningen haalde men op grote schaal aardolie uit de bodem, waardoor de grond ging verzakken en er aardbevingen ontstonden.

Terugblik:

Ging het goed? 

• Login op Lessonup.
• Geef feedback over spel.
• Geef antwoord op vragen.
• Zelfstandig in stilte.

Huiswerk

Maken 1.3 herhaling opdrachten 1 t/m 4.

Toets verschuiven we naar volgende week donderdag i.v.m. grote hoeveelheid lesuitval.

Wat vond je van het spel "ja of nee"?

Hoe oud is de aarde volgens onderzoekers en hoe is de aarde ontstaan?

Vul aan: ieder tijdperk in de geologische tijdschaal begint/eindigt met ...

Wat zijn fossielen en wat kunnen ze ons vertellen?

Leg uit hoe steenkool en aardolie zijn ontstaan.