Wk 17 Par. 6.2 Van nederzetting tot bisschopsstad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom bij geschiedenis

Binnen= beginnen:

• Ga rustig zitten op je plek volgens de klassenplattegrond.
• Telefoon in je kluisje of tas en uit.


• Start alvast met een schets (tekening) van Vlaardingen in de Middeleeuwen

De Middeleeuwen

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

In het wit zie je een stadspoort. Ging je in de Middeleeuwen een stad binnen, dan moest je door de stadspoort. In veel steden werd een hoge en prachtig versierde kerk gebouwd. Op de achtergrond zie je de binnenkant van zo’n kerk.

Tijdbalk

De tijd van Steden en Staten

De middeleeuwen

Programma

1. Uitleg paragraaf 6.2 en vergelijking Vlaardingen

2. Opdracht maken

3. Afsluiten

Leerdoel

• Waardoor ontstonden en groeiden steden in de Lage Landen?
• Hoe werd Utrecht een handelsstad?
• Waarom heeft een stad een stadsmuur....en Vlaardingen niet. 

Hoe is Utrecht ontstaan?

• In de Romeinse tijd kon je er in Utrecht bij laag water door de rivier de Rijn waden. Romeinse soldaten noemden dit een "trajectum" = oversteekplaats.
• In de loop der eeuwen veranderde de naam Trajectum in Traject en later in Utrecht.

Hoe is Vlaardingen ontstaan?

• Kruispunt waterwegen
• Dirk III (graaf van Friesland) vraagt tol (= geld)
• 1018 Slag bij Vlaardingen

Nadeel: overstromingen

Herhaling.......Missionarissen

• Prediken in andere gebieden
• Hoge en lage geestelijken
• Naar Nederland gekomen om de Friezen te bekeren, want de Franken wilden hun gebied uitbreiden (en de Franken waren christelijk).
• Friezen hadden een polytheïstische geloof.
• Twee beroemde missionarissen: Bonifatius en Willibrord

Bonifatius

Engelse missionaris.

Predikten aan de Friezen (Nederland en Duitsland).

Hakte de heillige Donareik. Gevolg = Friezen bekeerden tot het christendom. 

Willibrord

Engelse missionaris. 

Doel: het christelijke (katholieke) geloof aan de Friezen verspreiden (desnoods met geweld).

Tijdgenoot van Bonifatius.

Willibrord en Vlaardingen

Rond het jaar 700 werd in Vlaardingen de eerste kerk gesticht. Priester Heribald schonk het houten gebouwtje op de Markt omstreeks 725 aan de Angelsaksische missionaris Willibrord (later eerste bisschop van Utrecht).

Willibrord in Utrecht

• Hij bouwde een nieuw kerk in Utrecht, Sint Maarten.
• Steeds hogere en grotere kerken.
• Stadsbranden.

Opkomst steden (1000 - 1500)

• Rond het jaar 1000 begon de samenleving in Noordwest-Europa te veranderen: agrarisch stedelijke samenleving
  

• Het wordt veiliger -> gevolg -> Handel en nijverheid (producten maken) bloeiden op en er kwamen weer steden

• Landbouwopbrengsten  (= meer eten) konden vergroot worden door nieuwe uitvindingen

• Bevolking groeide waardoor dorpen  uitgroeiden tot steden
• Tussen het jaar 900 en 1300 ontstonden er in  Europa wel 1000 steden!
  

Blij met de stad!

• Alle inwoners van een graafschap moesten gehoorzaam zijn aan de heer.
  
• Ook de inwoners van steden, maar die wilden liever eigen baas zijn.
  
• De heer vond een machtige en rijke stad helemaal niet erg: al die rijkdom!
  
• De inwoners van de stad en heer maken afspraken, vastgelegd in stadsrechten.

De stad Dordrecht kreeg in 1220 stadsrechten van graaf Willem I van Holland. Daarmee is het één van de oudste steden van Nederland

Stadsrechten

Document waarmee burgers van een stad het recht kregen om zelf hun stad te besturen. 

Voordelen

• Het bestuur van de stad zelf regelen. 
• Rechtspreken
• Stad organiseren
• Eigen markt
• Stadsmuren
• Geen tol betalen op wegen, rivieren of vaarten.

Nadelen

• Belasting betalen aan de graaf.
• Een deel van het geld afstaan dat de stad verdiende met boetes.
• De heer helpen bij oorlog (met soldaten, geld of goederen te geven)

Utrecht

De stad kreeg in 1122 stadsrechten van keizer Hendrik V.

De inwoners van de stad mocht nu de stad besturen en bepalen wie poorter (burger) was. 

Stadsrecht van Vlaardingen 1273

In het jaar 1273 kende graaf Floris V ook bepaalde rechten toe aan de stad Vlaardingen.

Dit document is niet het origineel. Dat is verloren gegaan. 

bron: https://www.geschiedenisvanvlaardingen.nl/Onze_verhalen/Stadsrechten_Vlaardingen

Wat is een missionaris?
Wie is een bekende missionaris?

1. Iemand die naar andere gebieden trok om mensen te bekeren naam: Willibrord
2. Iemand die voor de kerk werkte naam: Karel de Grote
3. Iemand die in een ander geloof dan het christendom geloofde naam Bonifatius
4. Iemand die voor de boeren werkte naam; Constantijn de Grote

Wat is de reden dat vanaf het jaar 1000 er in Europa steden ontstonden

1. De mensen leerden met stenen te bouwen,, landbouw te bedrijven en handel te drijven, waardoor ze makkelijker steden konden bouwen.
2. In Europa werd het veiliger door het vertrek van de Vikingen en er kwamen ridders, koningen en steden voor terug. die gingen allemaal in steden wonen.
3. De landbouw nam toe doordat het veiliger werd en daardoor gingen mensen in steden wonen waar ze konden handelen .
4. Het werd veiliger in Europa, daardoor nam de landbouw toe en groeide de bevolking. Deze ging handel drijven en op plekken waar dit gebeurde (markten) ontstonden steden

Wat was een goede plek voor een middeleeuwse stad?

1. Bij wegen, rivieren en zeeën
2. In het bos
3. Op een berg ver weg van grote wegen
4. Op een rustige plek (veilig verstopt)

Wat zijn stadsrechten?

1. Recht van een stad op eigen bestuur
2. Recht van een heer om een stad te besturen
3. Recht om een stad te bouwen
4. Recht om een stad in te nemen

Samenvatting waardoor groeiden steden rond het jaar 1000?

Voor het jaar 1000

- Missionarissen bekeren de Friezen

- stichten vaak kerkjes op een terp (= heuvel)

Na het jaar 1000

- het wordt veiliger -> handel neemt toe

- Dam bouwen, grond droogleggen -> werk -> handel (Schiedam)

- De heer wil macht uitbreiden -> geeft stadsrechten, maar ook marktrechten, stadsmuurrechten etc. 

Opdracht

Maken de vragen op het werkblad over stadsmuren.

Klaar? Ga verder met deze LessonUp.

Zelfstandig doen:

Romaanse en Gotische kerken.

Kerkenbouw

Na 1000 worden overal in Europa kerken gebouwd.

Bouwstijl: Romaans

Als stad kon je laten zien hoe machtig je was. Hoe groter de kerk hoe machtiger (rijker).

Hoger, beter, mooier

• In de Middeleeuwen waren de meeste mensen in Europa christenen
• Mensen wilden erg graag na hun dood in de hemel komen.
• Om hun God te eren bouwden ze hoge kerken.
• Ook konden ze zo laten zien hoe rijk de stad was.

Romaanse Kerk

Gotische kerk 

 Welke verschillen zie je?

    Kerkenbouw

Romaanse kerk (1000-1200)

lijken op Romeinse kerken, kleine ramen, ronde bogen en dikke muren

Gotische kerk (1200-1500)

hoge torens, dunne muren, grote ramen, spitse bogen en glas in lood

Gotiek

In het jaar 1230: de burgers van Brugge begonnen aan het bouwen van een grote kerk.

Een gotische kerk is gebouwd in de vorm van een kruis. De kerk is enorm hoog, heeft hoge, spitse ramen en is van binnen en buiten versierd. 

Dom van Utrecht

De kerk werd na de stadsbrand in 1253 opnieuw opgebouwd:

• Dunne muren, hoge spitse ramen. Luchtbogen voor ondersteuning. 
• Statussymbool van de bisschoppen. 

Een romaanse kerk had

1. Grote ramen
2. Kleine ramen

Bekijk de bron.
Is dit een Romaanse of Gotische kerk?

1. Romaanse Kerk
2. Gotische Kerk

De geestelijken waren mensen die...

1. Alleen gelovig waren
2. In dienst stonden van de kerk
3. De kerken bouwden
4. Paus en bisschoppen waren

Voor mij zijn de leerdoelen behaald

😒🙁😐🙂😃