Grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Deze les

1. uitleg periode 3

2. start Grammatica (par. 3 Samentrekking)

3. stillezen en/of werken aan je boekopdracht (extra veel tijd vandaag)

Periode 3

Toets Formuleren (cursus 6)

--> ter voorbereiding hierop behandelen we ook cursus 5 grammatica

Toets Meer dan lezen (par. 5 en 6)

Boekopdracht (deadline 6 februari, inleveren bij nieuwe docent) keuzeopdracht (zie Magister)

Grammatica cursus 5 (p. 210)

§3 Samentrekking

Doen:

1. uitlegpowerpoint bekijken/beluisteren op Magister (geen oortjes = theorie lezen op pag. 210)

2. maak daarna opdr. 1 t/m 3 (online of uit je boek)

Klaar? Ga stillezen of werk aan je boekopdracht (keuzeopdracht zie Magister)

stillezen 

Je pakt je leesboek en gaat stillezen.

Boek uit? Werk aan je boekverslag.

Bekijk de keuzeopdrachten op Magister -

agenda -les van vandaag.

Deze les

- herhaling Samentrekking (grammatica par. 3)

- uitleg foutieve samentrekking (formuleren par. 2)

- oefenen 

- stillezen/boekopdracht

- oefendebat (indien er tijd is)

Bij een samentrekking ...

1. worden woorden weggelaten als ze op een andere plek staan t.o.v. de pv.
2. worden ow en pv weggelaten.
3. worden bijzinnen korter weergegeven.
4. worden woorddelen, woorden of zinsdelen weggelaten.

Wat is geen samentrekking?

1. huis- tuin- en keukenspullen
2. blauwe en groene schoenen
3. hotel-restaurant
4. kook- en bakboeken

Wat is een samentrekking?

Wat is een samentrekking?

Bij een samentrekking worden woorddelen, woorden of zinsdelen weggelaten.

Wat is een samentrekking?

Als in een samengestelde zin dezelfde woorden twee keer voorkomen, kun je die meestal de tweede keer weglaten. Dat heet samentrekking.

Een samentrekking wordt daarom ook wel weglating genoemd.

Voorbeeld:

Ik heb mijn fiets gekregen en uitgeprobeerd op mijn verjaardag.

Wat is geen samentrekking?

a. huis- , tuin- en keukenspullen

b. blauwe en groene schoenen

c. hotel-restaurant

d. kook- en bakboeken

Wat is geen samentrekking?

a. huis- , tuin- en keukenspullen

b. blauwe en groene schoenen

c. hotel-restaurant

d. kook- en bakboeken

Soorten samentrekking

-samentrekking zinsniveau

-samentrekking woordniveau

-samentrekking woordgroepsniveau

Soorten samentrekking

-samentrekking zinsniveau

Ik heb gegeten en gedronken.

-samentrekking woordniveau

Ik heb straks natuur- en scheikunde.

-samentrekking woordgroepsniveau

Er zijn grote en kleine apen in Apenheul.

typen samentrekking

Voorwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt vooraan in de samentrekking genoemd.

• een tweedehands auto is goedkoper dan een nieuwe.

Achterwaartse samentrekking:  het gemeenschappelijke deel wordt achteraan in de samentrekking genoemd.

• in voor- en tegenspoed

Foutieve samentrekking

Er zijn drie soorten fouten die gemaakt kunnen worden bij een samentrekking:

• vorm/getal klopt niet
• betekenis klopt niet
• grammaticale functie klopt niet

Formuleren 

- pag. 230

- §2 Samentrekking controleren

- foutieve samentrekking

vorm/getal klopt niet: 

In het park zijn enkele picknicktafels geplaatst en ook een vijver aangelegd.

Wat is er samengetrokken?

vorm/getal klopt niet: 

In het park zijn enkele picknicktafels geplaatst en (in het park zijn) ook een vijver aangelegd.

Klopt dit?

vorm/getal klopt niet: 

In het park zijn enkele picknicktafels geplaatst en is ook een vijver aangelegd.

Verbeter de zin!

betekenis klopt niet

Hij heeft een diploma en daar hard voor gewerkt.

Wat is er samengetrokken?

betekenis klopt niet

Hij heeft een diploma en (hij heeft) daar hard voor gewerkt.

Klopt dit?

betekenis klopt niet

heeft = in het bezit zijn van / heeft = hulpwerkwoord (andere betekenis)

hij = beide onderwerp (is dus goed, mag samengetrokken)

Hij heeft een diploma en heeft daar hard voor gewerkt.

Verbeter de zin!

grammaticale functie klopt niet

Ik heb je bericht gezien en een antwoord op je vraag

Wat is samengetrokken?

grammaticale functie klopt niet

Ik heb je bericht gezien en (ik heb) een antwoord op je vraag.

Klopt dit?

grammaticale functie klopt niet

heb = hulpwerkwoord / heb = zelfstandig werkwoord

ik = in beide onderwerp (goed!)

Ik heb je bericht gezien en heb een antwoord op je vraag.

Verbeter de zin!

Maken (samen of alleen):

Cursus 6 Formuleren (p. 230)

§2 Samentrekking controleren

maken: opdr. 1 t/m 4

Let op:

Je moet goed kunnen ontleden! Nog uitleg nodig over naamwoordelijk gezegde en koppelwerkwoord? Kijk de uitlegpowerpoint in studiewijzer op Magister!

Klaar? stillezen/boekopdracht

Oefendebat

Elke school moet een warme lunch verzorgen

Start opdrachtje. 

Wat weet je nog?

https://maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/4124560

Ik begrijp de foutieve samentrekking!

Ja

Bijna

Een beetje

Nee

Deze les

-startopdrachtje - herhaling vorige les: weet je het nog?

- uitleg verwijswoorden en fouten met verwijswoorden

- oefenen met fouten in verwijswoorden

- stillezen en/of werken aan je boekopdracht

doel: fouten met verwijswoorden herkennen en verbeteren

fouten met verwijzen

grammatica §5 verwijzen - p. 214

formuleren §3 fouten met verwijswoorden - p. 232

Wat is een verwijswoord?

Verwijswoorden

Mijn vader kwam gisteren laat thuis en nu is hij erg moe.

Hij verwijst hier naar mijn vader -> een verwijswoord.

Hij, zij, dat, die en daar zijn vaak verwijswoorden.

Bekijk de video

fouten met verwijswoorden

Begrijp je het meteen goed? -- maak 

Formuleren §3 - opdr. 1 t/m 4

Vind je verwijswoorden nog lastig? -- lees de theorie op p. 214 en maak daarna eerst opdr. 1 t/m 3 - gramm. §5 verwijzen)

www.google.nl

Welke verwijswoorden horen in deze zin? 

Sleep de verwijswoorden naar de goede plaats.

Er kunnen meerdere verwijswoorden goed zijn als antwoord. 

Vera doet het trucje voor.    ________  zegt:

‘Zo moet je ________ doen.’

deze

die

dit

dat

hij

zij

het

Welke verwijswoorden horen in de volgende zin? Sleep het verwijswoord naar de goede plaats.

Het drumstel is van Davids vader,

maar               gebruikt               niet meer.

Hij

Zij

Haar

Het

Die

Dat

Daar

fouten met verwijswoorden

Begrijp je het meteen goed? -- maak 

Formuleren §3 - opdr. 1 t/m 4 p. 232 (gebruik ook het uitgereikte stencil)

Vind je verwijswoorden nog lastig? -- lees de theorie op p. 214 en maak daarna opdr. 1 t/m 3 - gramm. §5 verwijzen

Startopdracht ging niet goed? Dit geantwoord

Oefenen met samentrekking: https://onlinenederlands.nl/page900.html

stillezen 

Je pakt je leesboek en gaat stillezen.

Boek uit? Werk aan je boekverslag.