H33 woe 26-2-2025

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H33 woe 26-2-2025

• presentaties
• uitleg theorie
• nakijken huiswerk: afhebben opdr 2, 4 en 5 blz 211 en Lezen groene theorie blz 230 en bekijken het filmpje online. Maken opdr 1 en 2

Wat is een samentrekking?

Wat is een samentrekking?

Bij een samentrekking worden woorddelen, woorden of zinsdelen weggelaten.

Wat is een samentrekking?

Als in een samengestelde zin dezelfde woorden twee keer voorkomen, kun je die meestal de tweede keer weglaten. Dat heet samentrekking.

Een samentrekking wordt daarom ook wel weglating genoemd.

Voorbeeld:

Ik heb mijn fiets gekregen en uitgeprobeerd op mijn verjaardag.

Bij een samentrekking ...

1. worden woorden weggelaten als ze op een andere plek staan t.o.v. de pv.
2. worden ow en pv weggelaten.
3. worden bijzinnen korter weergegeven.
4. worden woorddelen, woorden of zinsdelen weggelaten.

Wat is geen samentrekking?

1. huis- tuin- en keukenspullen
2. blauwe en groene schoenen
3. hotel-restaurant
4. kook- en bakboeken

Wat is geen samentrekking?

a. huis- , tuin- en keukenspullen

b. blauwe en groene schoenen

c. hotel-restaurant

d. kook- en bakboeken

Wat is geen samentrekking?

a. huis- , tuin- en keukenspullen

b. blauwe en groene schoenen

c. hotel-restaurant

d. kook- en bakboeken

Soorten samentrekking

-samentrekking zinsniveau

-samentrekking woordniveau

-samentrekking woordgroepsniveau

Soorten samentrekking

-samentrekking zinsniveau

Ik heb gegeten en gedronken.

-samentrekking woordniveau

Ik heb straks natuur- en scheikunde.

-samentrekking woordgroepsniveau

Er zijn grote en kleine apen in Apenheul.

typen samentrekking

Voorwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt vooraan in de samentrekking genoemd.

• een tweedehands auto is goedkoper dan een nieuwe.

Achterwaartse samentrekking:  het gemeenschappelijke deel wordt achteraan in de samentrekking genoemd.

• in voor- en tegenspoed

Foutieve samentrekking

Er zijn drie soorten fouten die gemaakt kunnen worden bij een samentrekking:

• vorm/getal klopt niet
• betekenis klopt niet
• grammaticale functie klopt niet

vorm/getal klopt niet: 

In het park zijn enkele picknicktafels geplaatst en ook een vijver aangelegd.

Wat is er samengetrokken?

vorm/getal klopt niet: 

In het park zijn enkele picknicktafels geplaatst en (in het park zijn) ook een vijver aangelegd.

Klopt dit?

vorm/getal klopt niet: 

In het park zijn enkele picknicktafels geplaatst en is ook een vijver aangelegd.

Verbeter de zin!

betekenis klopt niet

Hij heeft een diploma en daar hard voor gewerkt.

Wat is er samengetrokken?

betekenis klopt niet

Hij heeft een diploma en (hij heeft) daar hard voor gewerkt.

Klopt dit?

betekenis klopt niet

heeft = in het bezit zijn van / heeft = hulpwerkwoord (andere betekenis)

hij = beide onderwerp (is dus goed, mag samengetrokken)

Hij heeft een diploma en heeft daar hard voor gewerkt.

Verbeter de zin!

grammaticale functie klopt niet

Ik heb je bericht gezien en een antwoord op je vraag

Wat is samengetrokken?

grammaticale functie klopt niet

Ik heb je bericht gezien en (ik heb) een antwoord op je vraag.

Klopt dit?

grammaticale functie klopt niet

heb = hulpwerkwoord / heb = zelfstandig werkwoord

ik = in beide onderwerp (goed!)

Ik heb je bericht gezien en heb een antwoord op je vraag.

Verbeter de zin!

Wat zijn de drie voorwaarden waaraan een samentrekking moet voldoen?

Deze film kreeg een internationale prijs en heb ik vandaag in de bioscoop gezien.

1. de samentrekking is goed
2. het is niet dezelfde functie
3. het is niet dezelfde betekenis
4. het is niet hetzelfde getal

Deze literaire thriller is spannender dan de detectives.

1. de samentrekking is goed
2. het is niet dezelfde functie
3. het is niet dezelfde betekenis
4. het is niet hetzelfde getal

Wij bieden u een baan aan en hopen u volgende week te zien.
























De juf wordt toegezongen door alle leerlingen en de lokalen versierd.

1. de samentrekking is goed
2. het is niet dezelfde functie
3. het is niet dezelfde betekenis
4. het is niet hetzelfde getal

De conciërge zet de kratten frisdrank in het magazijn en daarna de vaatwasser uit.

1. de samentrekking is goed
2. het is niet dezelfde functie
3. het is niet dezelfde betekenis
4. het is niet hetzelfde getal

Veel sporters vonden het benauwd in de sporthal en wilden enkele deuren openzetten.
























De juf wordt toegezongen door alle leerlingen en de lokalen versierd.

1. de samentrekking is goed
2. het is niet dezelfde functie
3. het is niet dezelfde betekenis
4. het is niet hetzelfde getal

Trix is moe en ziekgemeld door haar moeder.
























De juf wordt toegezongen door alle leerlingen en de lokalen versierd.

1. de samentrekking is goed
2. het is niet dezelfde functie
3. het is niet dezelfde betekenis
4. het is niet hetzelfde getal

https:

Samentrekking

Samentrekking = weglaten van zinsdelen die herhaald worden

Voorwaartse samentrekking: in het tweede deel van de zin wordt iets weggelaten.

Achterwaartse samentrekking: in het eerste deel van de zin wordt iets weggelaten.

Miranda gaat naar de winkel en koopt een zak brood.

Niveau van samentrekking

Woordniveau: als in twee woorden iets wordt herhaald

IJshoorntjes en ijsblokjes: IJshoorntjes en -blokjes

Woordgroepniveau: Als in twee woordgroepjes iets wordt herhaald

Werkloze mannen en werkloze vrouwen: Werkloze mannen en vrouwen

Zinsniveau: een herhaald zinsdeel wordt weggelaten 

Emma is ziek en Emma blijft thuis: Emma is ziek en blijft thuis.

Voorwaarts of achterwaarts?
Lisa heeft nieuwe bloemen gekocht en een vaas.

1. voorwaarts
2. achterwaarts

Voorwaarts of achterwaarts?
Dames- en herenschoenen

1. voorwaarts
2. achterwaarts

Voorwaarts of achterwaarts?
Beroemde acteurs en actrices

1. voorwaarts
2. achterwaarts

Voorwaarts of achterwaarts?
rode en gele bloemen

1. voorwaarts
2. achterwaarts

Op welk niveau?
Ik hou van dropauto's en -sleutels

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Op welke niveau?
Eline kocht een nieuwe fiets en heeft deze gelijk geverfd.

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Theorie

Samentrekking controleren

Samentrekken gaat vaak fout

Wat is er mis met de volgende zin? 

Hier wordt een nieuw sportveld aangelegd en enkele kleedkamers geplaatst. 

https:

3 voorwaarden

Om iets weg te laten moet je eerst aan 3 voorwaarden voldoen

1. Functie (onderwerp, lijdend voorwerp, koppelwerkwoord)

2. Betekenis

3. Getal (enkelvoud of meervoud)

Stappenplan 

1. Controleer wat er is weggelaten in deel 2

2. Bepaal de functie, betekenis en getal in deel 1 

3. Bepaal de functie, betekenis en getal in deel 2

4. Alles hetzelfde? Goede samentrekking. 

5. Niet? Voeg de ten onrechte weggelaten delen toe.

Max keek naar een leuk meisje en daardoor niet goed uit bij het oversteken.
Functie/betekenis/getal?

De maand augustus is vaak heet en brengen Italianen graag door aan de kust.
Functie/betekenis/getal?

Hij hield van haar en haar handen vast.
Functie/betekenis/getal?

Zij gaf veel om haar vader en hem een cadeautje.
Functie/betekenis/getal?

Hier maakt Frits fietsen en Louise en Tom grappen.
Functie/betekenis/getal?