6.2 - De uitkomsten van de markt

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wat heb je nodig?

1. Pak je pen en rekenmachine
2. Open je boek op blz. 182
3. Open je schrift bij het huiswerk

Leerdoelen paragraaf 6.2

1. Je kunt uitleggen of vooral de consument of de producent profiteert van de 

    marktwerking.

2. Je kunt de rol van externe effecten bij de marktwerking uitleggen.

3. Je kunt voorbeelden noemen van maatregelen van de overheid om negatieve 

    externe effecten te beperken en positieve te bevorderen. 

Marktwerking is in de economie het tot stand komen van een evenwichtsprijs voor een goed of voor een dienst, wanneer vraag en aanbod gelijk aan elkaar zijn. 

Situatie A: 

consumenten profiteren

 

Situatie B: 

producenten profiteren

Als mensen meer schaarse goederen kunnen kopen, stijgt hun welvaart

Welvaart geeft aan in welke mate mensen

in staat zijn om hun behoeften aan schaarse

goederen en diensten te bevredigen

Pak opgave 4 voor je op blz. 180

Begrippen

Extern effect: 

Een “bijwerking” van de markt (een gevolg van vraag of aanbod waar geen prijs voor wordt betaald).

Negatief extern effect:

Extern effect waarbij de welvaart daalt.

Positief extern effect:

Extern effect waarbij de welvaart stijgt.

Externe effecten

Externe effecten

Positieve of negatieve externe effecten van productie of consumptie worden niet meegerekend bij onze welvaart.

Milieuvervuiling door het rijden met de

auto wordt niet door de markt in de prijs

van benzine meegenomen.

De overheid corrigeert dit met een accijnsbedrag per liter benzine.

De overheid grijpt in

Om negatieve externe effecten te beperken, grijpt de overheid in, door:

  

       - Accijns                                               - Subsidie

       - Belasting                                           (ontvang je van de overheid)

Er staat een windmolen in de achtertuin van Levi, dat zijn uitzicht bederft.

1. Positief extern effect
2. Negatief extern effect

Fien is aan het fietsen en laat per ongeluk haar plastic tas in de natuur vallen.
Ze heeft het niet door.

1. Positief extern effect
2. Negatief extern effect

Een nieuwe weg naar Lelystad maakt het makkelijk voor de inwoners van Flevoland om in de hoofdstad te gaan werken.

1. Positief extern effect
2. Negatief extern effect

Drugsafval wordt massaal gedumpt in natuurgebieden.

1. Positief extern effect
2. Negatief extern effect?

Verpakkingsmateriaal eindigt in de oceaan als "plastic soep".

1. Positief extern effect
2. Negatief extern effect

Om de files te bestrijden wordt de A27 uitgebreid met extra rijstroken. Hiervoor wordt een stuk natuurgebied opgeofferd.

1. Positief extern effect
2. Negatief extern effect

De afgelopen 20 jaar steeg het aantal aardbevingen in Nederland sterk. In 2018 vonden in Groningen in totaal 90 aardbevingen plaats waarvan 15 boven de 1,5 op de schaal van Richter. Onderzoek wijst uit dat de aardgaswinning hiervan de belangrijkste oorzaak is. Vele Groningers meldden schade aan hun huizen.
Is de volgende bewering juist of onjuist?
Aardbevingen zijn een negatief extern effect van aardgaswinning.

1. juist
2. onjuist

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat kinderen meer groenten en fruit gaan eten als ze op de basisschool in een schooltuin hebben gewerkt. Voorlichting over gezonde voeding brengt de leerlingen wel kennis bij, maar leidt niet tot aanpassing van het voedingspatroon.
Is de volgende beweringen juist of onjuist?

Meer groenten en fruit eten is een negatief extern effect van schooltuinen.

1. juist
2. onjuist

Zelfstandig werken

Stap 1:  Lees de intro en de leerteksten vanaf blz. 181

Stap 2: Maak opgave 1 t/m 8 van par. 6.2

Hoe grijpt de overheid in om negatieve externe effecten te beperken?

Wat heb je deze les geleerd?