V1C- Ordening 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom

Vandaag:

Kijken we eerst sattelieten en overgangsfasen na.

Daarna beginnen we met het thema ordenen, hiervan gaan we 

                           3.1 Hoe ordenen van organismen

                           3.4 Planten

 vandaag maken

Kijk eerst de werkbladen van sattelieten en overgangsfasen na.

Klaar? Open je laptop en ga in magister naar 10 voor biologie. 

Begin alvast met kijken naar het filmpje in 3.1 Hoe ga je ordenen?

3.1 Hoe ga je ordenen?

Organismen (= levende wezens) worden ingedeeld op basis van hun:

1) CELBOUW

2) VOEDINGSWIJZE

1) CELBOUW

Ordening in RIJKEN

1. Kijk naar de soort cellen:

                                   -zonder celwand en zonder bladgroen: DIEREN

                                   -met celwand en met bladgoroen:           PLANTEN

                                   -met celwand, zonder bladgroen: SCHIMMELS of BACTERIËN

Celkern

Regelt alles wat er in een cel gebeurt.

Celwand

Is een laagje om de cel heen die zorgt voor stevigheid.

Bladgroenkorrels

Geven groene kleur aan bladeren.

De 4 rijken en hun cellen met de celkenmerken

planten

dieren

schimmels

bacteriën

celkern

celwand

bladgroenkorrels

celkern

celkern

celwand

celwand

1

2

extra

cytoplasma = celplasma = een stroperige (cel)vloeistof

2

extra

grote vacuole =  vochtblaasje

1

3

extra

celmembraan, Heel dun elastisch vliesje, bepaalde stoffen kunnen hier doorheen.

3

de grijze 'rand'

2) VOEDINGSWIJZE

Zelfvoorzienend

Afhankelijk

Zelfvoorzienend

Afhankelijk

Eten andere organismen op (planten en/of dieren)

Aan het werk: maak thema 3.1

Eerste 10 minuten werk je alleen 

Volgende 10 mag je met je buurman/vrouw overleggen

De laatste 10 minuten gaan we nakijken 

Nakijken 

 1a. Zoek zelf op of laat door een medeleerling nakijken. 

1b. Zoek zelf op of laat door een medeleerling nakijken.

2. Vergelijk en bespreek je antwoorden met een medeleerling.

3. Vergelijk en bespreek je antwoorden met een medeleerling.

Nakijken

Aristoteles was de eerste die op een systematische manier planten en dieren in groepen indeelde.

4

5. Vermoedelijk het Rijk van de Bacteriën, omdat je die niet met het blote oog kunt zien. Maar we weten het natuurlijk niet, misschien zijn er ook nog heel veel niet-ontdekte zeediertjes of minuscule wormpjes en insecten.

5

6. De bouw van de cel en de voedingswijze.

6

Determineren is het opzoeken van de naam van een organisme, nadat je het goed hebt onderzocht op een aantal onderscheidende kenmerken.

7

8. Zelfvoorzienend en afhankelijk.

8

9. Je ziet het aan de zon, aan de pijlen die vanuit de planten naar de (plantenetende) dieren gaan, en aan de pijlen die vanuit anorganische stoffen naar de planten gaan.

9

10. a = planten; b = bacteriën

10

Even oefenen: 

quizje

Kenmerken:
Wel een celkern
Geen celwand
Geen bladgroenkorrels

1. plantaardige cel
2. schimmel
3. bacterie
4. dierlijke cel

Bacteriën

schimmels

dieren

planten

geen celwand

bladgroen korrels

geen celkern

wel celwand, 

celkern, geen bladgroenkorrels

Een bacterie heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

Een plantencel heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

Noem de 3 kenmerken om de vier rijken te ordenen?

1. Bladgroenkorrels, celkern en cytoplasma
2. Bladgroenkorrels, celkern en celwand
3. Blad, stengel en wortel
4. Celkern, celwand en slijmvliescellen

Een cel van een schimmel heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

Een dierlijke cel heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern -GEEN celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

3.4 Ordenen van planten

Het plantenrijk is opgedeeld in een aantal groepen. Deze groepen noemen we Afdelingen.

Er zijn drie Afdelingen:

1. Wieren;
2. Sporenplanten;
   
3. Zaadplanten.

Afdeling: Wieren (of algen)

Geen echte wortels, stengels en bladeren

 De meeste soorten wieren leven in het water

Eencellig of meercellig

Afdeling: 

Sporenplanten

Deze groep plant zich voort door middel van sporen

Mossen:

Mossen zijn kleine plantjes, ze groeien in groepen bij elkaar.

Varens:

Varens herken je aan hun grote bladeren. 

De bladrand is vaak ingesneden. 

Zo lijkt één blad uit allemaal kleine blaadjes te bestaan.

Paardenstaarten: Holle stengels, tot 1 mt hoog

Mossen

Voortplanting:

Mosplantjes vormen sporendoosjes die 

(ver) boven het plantje zelf uitsteken.

In de sporendoosjes komen sporen, 

dat zijn de voortplantingscellen van de sporenplant.

haarmos

Varens

Voortplanting:

Varens vormen sporendoosjes aan de onderzijde van de bladeren.

De sporen zijn de voortplantingscellen van de sporenplant.

Mannetjesvaren

Paardenstaarten

 Ze hebben holle stengels en kleine bladeren

 Sporen groeien in sporenvormende organen aan het uiteinde van de stengel.

Stam: Zaadplanten

Zaadplanten planten zich voort door zaden. Uit een zaad kan een nieuw plantje groeien.

Zaadplanten hebben bloemen, in de bloem kan een zaad ontstaan.

Voorbeelden van zaadplanten zijn bijvoorbeeld gras, struiken, bomen en planten zoals in de afbeelding.

in het klokhuis

In de bloem ontstaat het zaad.

Als je een appel eet, vind je het zaad in het klokhuis.

Aan het werk: maak thema 3.4

Eerste 10 minuten werk je alleen 

Volgende 10 mag je met je buurman/vrouw overleggen

De laatste 10 minuten gaan we nakijken 

Nakijken 

 1a. Zoek zelf op of laat door een medeleerling nakijken. 

1b. Zoek zelf op of laat door een medeleerling nakijken.

Nakijken

2. Planten hebben bladgroenkorrels en kunnen daarmee hun eigen voedsel maken (zelfvoorzienende voedingswijze), schimmels hebben geen bladgroenkorrels.

2

3. Planten zijn de opbouwers van de natuur. Zij maken hun eigen voedsel met fotosynthese en bouwen daarmee zelf al hun eigen structuren, van kleine wiertjes en plantjes tot enorm grote, stevige bomen. Schimmels,  zijn de afbrekers (recyclers) van de natuur. 

3

4. Wieren (of Algen) leven bijna allemaal in het water. Ze hebben geen structuren, zoals wortels of vaten, om water op te nemen en te transporteren. Ze nemen water gewoon door hun buitenkant op. Boomalgen leven op het land, maar moeten zoveel mogelijk vocht hebben, dus ze zitten aan de schaduwkant: daar schijnt geen zon en droogt de boomstam meestal niet uit.

4

5. Mossen behoren tot het Rijk der Planten.

5

6. De Mossen, Varens, Paardenstaarten en Zaadplanten (Bedekt- en Naaktzadigen)

6

7. Varens, Paardenstaarten en Zaadplanten (Bedekt- en Naaktzadigen)

7

8. De sporenplanten planten zich voort met sporen, dus de Mossen, Varens en Paardenstaarten. Let op: schimmels planten zich ook voort met sporen, maar dat zijn geen planten!

8

9. De Zaadplanten planten zich voort met zaden.

9

10. Een zaad bestaat uit een jong plantje (het embryo, ook wel kiem genoemd) en reservevoedsel voor het jonge plantje (en een beschermende buitenlaag).

10

11. De Bedektzadigen

11

12. In steenkool zijn vooral veel fossiele varenbladeren, of afdrukken daarvan, gevonden. Je herkent die bladeren meteen; ook heel lang geleden zagen varens er al uit zoals ze er nu uit zien.

12

13b. Een zaad (hier van de boon) bestaat uit twee zaadlobben (en het embryo).

c. Zaadlobben bevatten reservevoedsel voor het kiemende plantje.

d. Als de plant zelf voedsel kan maken, is het reservevoedsel niet meer nodig. Dat is op het moment dat de nieuwgevormde bladeren door fotosynthese suiker gaan maken. 

13

Even oefenen: 

quizje

Welke hoort niet thuis bij de 4 rijken?

1. Bacterien
2. Dieren
3. Mensen
4. Planten

Een zaadplant heeft een kenmerk dat sporenplanten niet hebben:

1. wortels
2. stengels
3. bladeren
4. bloemen

Behoort tot de

1. zaadplanten
2. sporenplanten
3. varens
4. schimmels

Kenmerken:
Wel een celkern
Geen celwand
Geen bladgroenkorrels

1. plantaardige cel
2. schimmel
3. bacterie
4. dierlijke cel

Behoort tot de

1. zaadplanten
2. sporenplanten
3. varens
4. schimmels

Ridderspoor is een

1. zaadplant
2. naaldboom
3. Groene plant
4. sporenplant

Behoort tot de stam van de ......

1. zaadplanten
2. sporenplanten
3. bomen en struiken
4. planten

zaadplanten

sporenplanten

algen

Sleep de afbeeldingen naar de juiste indeling.