Ontdek de betekenis van onbekende woorden!

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Ontdek de betekenis van onbekende woorden!

Lesdoel

Aan het einde van deze les 

... weet je hoe je achter de betekenis van woorden kunt komen

... en heb je daarmee geoefend

Vertel de leerlingen wat ze aan het eind van de les zullen hebben geleerd.

Programma

5 minuten starten

10 minuten voorlezen

5 minuten onbekende woorden leren

15 minuten weektaak

5 minuten afsluiten

Laatste boek van het jaar

Wat weet jij al over het ontdekken van de betekenis van onbekende woorden?

Woordraadstrategieën 

hoofdstuk 32 blz. 130

Woordraadstrategieën zijn manieren om de betekenis van onbekende woorden te achterhalen. 

De vijf strategieën zijn: uitleg, synoniem, tegenstelling, samenstelling en zoeken naar een woord uit een andere taal.

Leg de vijf woordraadstrategieën uit en zorg dat de leerlingen deze begrijpen.

1. Uitleg

Bij de strategie 'uitleg' kijk je naar de rest van de zin om te begrijpen wat het woord betekent.

 

Bijvoorbeeld: 'Ik heb een allergie voor pollen, door het stuifmeel kan ik niet buiten spelen'. 

Het woord 'pollen' betekent dan waarschijnlijk stuifmeel.

Geef de leerlingen een aantal voorbeelden van zinnen waarin ze de uitleg-strategie kunnen gebruiken. Laat ze zelf bedenken wat het onbekende woord betekent.

2. Synoniem

Bij de strategie 'synoniem' zoek je naar een ander woord met dezelfde betekenis. 

Bijvoorbeeld: 'Mijn zus is gek op honden. Zelf heb ik niet zoveel op met die keffertjes.  Het woord 'honden' betekent dan hetzelfde als 'keffertjes'.

Laat de leerlingen zelf synoniemen bedenken voor een aantal woorden. Geef daarbij ook een aantal moeilijkere woorden.

3. Tegenstelling

Bij de strategie 'tegenstelling' zoek je naar een woord met de tegenovergestelde betekenis. Bijvoorbeeld: 'Het is mijn kamer snel bedompt.  Als ik een raam openzet, is er snel weer frisse lucht mijn kamer'. 

Het woord 'bedompt' betekent dan 'zonder frisse lucht', het tegenovergestelde van 'frisse lucht'.

Geef de leerlingen een aantal zinnen waarin ze de tegenstelling-strategie kunnen gebruiken. Laat ze zelf bedenken wat het onbekende woord betekent.

4. Samenstelling

Bij de strategie 'samenstelling' kijk je naar de verschillende delen van een woord om de betekenis te achterhalen. Bijvoorbeeld: 'Een woordenboek is een boek vol woorden'. Het woord 'woordenboek' bestaat dus uit 'woorden' en 'boek'.

Laat de leerlingen een aantal samenstellingen bedenken en vraag wat de betekenis van het woord is.

5. Lijkt op een  ander woord

Bij de strategie 'lijkt op een ander woord' zoek je naar woorden die erop lijken in bijvoorbeeld een andere taal. 

Bijvoorbeeld: 'De ignorantie van de minister leidde tot onjuiste beslissingen.' 

Geef de leerlingen een aantal voorbeelden van zinnen waarin ze de gelijkenis-strategie kunnen gebruiken. Laat ze zelf bedenken wat het onbekende woord betekent.

Oefenen

Nu gaan we oefenen met het gebruik van woordraadstrategieën. Deze oefeningen horen bij je weekopdracht die aan het einde van de dag in je Magister staat.

Geef de leerlingen een oefening waarbij ze de woordraadstrategieën moeten gebruiken. Bijvoorbeeld: 'Ik heb een ____ voor appels, ik eet ze bijna elke dag.' Het ontbrekende woord is 'voorliefde'.

Voorbeeld woordstrategieën gebruiken

Wat: afkijken hoe je een woordstrategie gebruikt, 

zinnen uit oefening 1 blz. 130

Hoe: docent doet voor, dan iemand uit de klas

Hulp: theorie blz. 130 

Tijd: 5 minuten

Resultaat: nu weet je hoe je de rest van het hoofdstuk maakt

Woordstrategieën gebruiken

Wat: maak oefening 1, 3 en 5 vanaf blz. 130

Hoe: zelfstanding in je schrift

Hulp: theorie blz. 130 

Tijd: 10 minuten

Resultaat: dit is onderdeel van je weektaak

Klaar: maak de andere oefeningen in het hoofdstuk

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.

Straks spelling - hoofdstuk 27 

Persoonsvorm tegenwoordige en verleden tijd

Je leert de persoonsvorm in de tegenwoordige en verleden tijd correct spellen