Ontdek de betekenis van onbekende woorden!

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Standaardtekststructuur en onbekende woorden

Lesdoel

Aan het einde van deze les 

... laat ik je de antwoorden zien van de weektaak

... weet je wat een standaardtekststructuur is

Vertel de leerlingen wat ze aan het eind van de les zullen hebben geleerd.

Programma

5 minuten starten

10 minuten voorlezen

10 minuten bespreken hoofdstuk 32 woorden en betekenissen

15 minuten nieuwe weektaak hoofdstuk 33 standaardtekststructuur

5 minuten afsluiten

Laatste boek van het jaar

Let uit dat het boek niet in de mediatheek staat. 

Dat je het gratis kunt downloaden op je telefoon als je lid bent van de bieb

Of luisterboek, ook gratis

WANT IEDEREEN TOT 18 JAAR IS GRATIS LID! 

Vraag wie lid is, en biedt hulp aan als ze dat nog niet zijn.

Noem een van de 5 manieren om achter de betekenis te komen van een onbekend woord.

Woordraadstrategieën 

hoofdstuk 32 blz. 130

1. uitleg

2. synoniem

3. tegenstelling

4. samenstelling 

5. zoeken naar een woord uit een andere taal.

Leg de vijf woordraadstrategieën uit en zorg dat de leerlingen deze begrijpen.

1. Uitleg

Bij de strategie 'uitleg' kijk je naar de rest van de zin om te begrijpen wat het woord betekent.

 

Bijvoorbeeld: 'Ik heb een allergie voor pollen, door het stuifmeel kan ik niet buiten spelen'. 

Het woord 'pollen' betekent dan waarschijnlijk stuifmeel.

Geef de leerlingen een aantal voorbeelden van zinnen waarin ze de uitleg-strategie kunnen gebruiken. Laat ze zelf bedenken wat het onbekende woord betekent.

Bespreking hoofdstuk 32 

woorden en hun betekenissen opdracht 1

a. fanatieke liefhebbers

b. verlaging van belasting

c. slechte

d. ziekelijke neiging om te stelen

e. op geen enkel tijdstip

f. schommelt, gaan heen-en-weer

fanaten: lijkt op fan uit andere taal (5)

belastingverlaging: samenstelling van woorden die je kent (4)

negatieve: er staat een tegenstelling in de buurt (3), 'goede reacties'

kleptomanie, uitgelegd in de zin (1)

nimmer: nooit, synoniem (2)

fluctueert, uitgelegd in de zin (1)

Bespreking hoofdstuk 32 

woorden en hun betekenissen opdracht 2

a. eigen antwoord

b. 'relatief' in verhouding tot iets anders

c. eigen antwoord

a) is een bijwoord, het zegt iets van weinig. Mijn gok: relatief weinig: naar verhouding/woordenboek ±beperkt. niet vollei

b) is een bijvoegelijk naamwoord: het ligt eraan waarmee je het vergelijkt/woordenboek: be­paald door ver­ge­lij­king met of be­schouwd ten op­zich­te van iets an­ders, af­han­gen­de van iets an­ders ± betrekkelijk + ab­so­luut

c) bijvoegelijk naamwoord: als je bedenkt dat het mooi weer is/woordenboek: in aan­mer­king ge­no­men de mo­ge­lijk­he­den

Bespreking hoofdstuk 32 

woorden en hun betekenissen opdracht 3

a. eigen antwoord

b. eigen antwoord

c. eigen antwoord

Geef de leerlingen een aantal voorbeelden van zinnen waarin ze de uitleg-strategie kunnen gebruiken. Laat ze zelf bedenken wat het onbekende woord betekent.

Bespreking hoofdstuk 32 

woorden en hun betekenissen opdracht 4

a. eigen antwoord

b. eigen antwoord

Geef de leerlingen een aantal voorbeelden van zinnen waarin ze de uitleg-strategie kunnen gebruiken. Laat ze zelf bedenken wat het onbekende woord betekent.

Bespreking hoofdstuk 32 

woorden en hun betekenissen opdracht 5 en 6

Krijg je aan het einde van de dag in LessonUp te zien via Magister.

Geef de leerlingen een aantal voorbeelden van zinnen waarin ze de uitleg-strategie kunnen gebruiken. Laat ze zelf bedenken wat het onbekende woord betekent.

2. Synoniem

Bij de strategie 'synoniem' zoek je naar een ander woord met dezelfde betekenis. 

Bijvoorbeeld: 'Mijn zus is gek op honden. Zelf heb ik niet zoveel op met die keffertjes.  Het woord 'honden' betekent dan hetzelfde als 'keffertjes'.

Laat de leerlingen zelf synoniemen bedenken voor een aantal woorden. Geef daarbij ook een aantal moeilijkere woorden.

Bespreking hoofdstuk 32 

woorden en hun betekenissen opdracht 6 en 7

De antwoorden op de vragen van opdracht 6 krijg je later in Magister.

Wat had je bij opdracht 7?

Geef de leerlingen een aantal voorbeelden van zinnen waarin ze de uitleg-strategie kunnen gebruiken. Laat ze zelf bedenken wat het onbekende woord betekent.

3. Tegenstelling

Bij de strategie 'tegenstelling' zoek je naar een woord met de tegenovergestelde betekenis. Bijvoorbeeld: 'Het is mijn kamer snel bedompt.  Als ik een raam openzet, is er snel weer frisse lucht mijn kamer'. 

Het woord 'bedompt' betekent dan 'zonder frisse lucht', het tegenovergestelde van 'frisse lucht'.

Geef de leerlingen een aantal zinnen waarin ze de tegenstelling-strategie kunnen gebruiken. Laat ze zelf bedenken wat het onbekende woord betekent.

4. Samenstelling

Bij de strategie 'samenstelling' kijk je naar de verschillende delen van een woord om de betekenis te achterhalen. Bijvoorbeeld: 'Een woordenboek is een boek vol woorden'. Het woord 'woordenboek' bestaat dus uit 'woorden' en 'boek'.

Laat de leerlingen een aantal samenstellingen bedenken en vraag wat de betekenis van het woord is.

5. Lijkt op een  ander woord

Bij de strategie 'lijkt op een ander woord' zoek je naar woorden die erop lijken in bijvoorbeeld een andere taal. 

Bijvoorbeeld: 'De ignorantie van de minister leidde tot onjuiste beslissingen.' 

Geef de leerlingen een aantal voorbeelden van zinnen waarin ze de gelijkenis-strategie kunnen gebruiken. Laat ze zelf bedenken wat het onbekende woord betekent.

Oefenen

Nu gaan we oefenen met het gebruik van woordraadstrategieën. Deze oefeningen horen bij je weekopdracht die aan het einde van de dag in je Magister staat.

Geef de leerlingen een oefening waarbij ze de woordraadstrategieën moeten gebruiken. Bijvoorbeeld: 'Ik heb een ____ voor appels, ik eet ze bijna elke dag.' Het ontbrekende woord is 'voorliefde'.

Wat bedoelen we met standaardstekststructuur?

Standaardtekststructuur

hoofdstuk 33 vanaf blz. 134

Dit hoofdstuk gaat over inleiding, middenstuk en slot. 

Waarom is dat belangrijk? 

Kijk en luister naar de uitleg en probeer het antwoord op die vraag op te schrijven.

Laat de uitleg voorlezen, per alinea iemand aanwijzen.

Vraag hoe je de inleiding vindt, middenstuk en slot.

Laat het ze vinden op hun telefoon. https://chat.openai.com

Weektaak voor deze week

Wat: maak alle oefeningen van hoofdstuk 33

Hoe:  in je schrift

Hulp: theorie blz. 134 

Tijd: het moet volgende week maandag af

Resultaat: dit is je weektaak

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.

Straks 

Spelling persoonsvorm tegenwoordige en verleden tijd

EN PRESENTATIE HOUDEN!