Diabetes mellitus

• Geriatrie
• MBO
• Studiejaar 2

Begeleiden en ondersteunen A

Diabetes mellitus

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen wat diabetes (suikerziekte) is (anatomie/pathologie)
• Je kunt vertellen welke symptomen er voorkomen bij diabetes.
• Je kunt beschrijven wat een hypo – en hyperglycemie is en hoe je deze kunt herkennen.
• Je kunt uitleggen wat het betekent om te leven met diabetes (positieve gezondheid)
• Je kunt vertellen welke types er zijn.
• Je kunt uitleggen welke soorten behandelingen er zijn en wat de nieuwe ontwikkelingen zijn.
• Je kunt vertellen wat de lange termijn complicaties van diabetes zijn.
• Je kunt specifieke aandachtspunten benoemen bij het begeleiden en ondersteunen van iemand met diabetes passend bij de doelgroep waar je mee werkt.

Diabetes mellitus

In de volksmond suikerziekte genoemd. 

Complexe chronische aandoening 

Wordt veroorzaakt door een tekort aan het hormoon insuline. 

Vormen diabetes mellitus

Diabetes mellitus type 1 (insulineafhankelijke diabetes)

Diabetes mellitus type 2 (niet-insulineafhankelijke diabetes)

Zwangerschapsdiabetes

Symptomen bij niet-behandelde diabetes 

• Veel urineren (ook 's nachts)
• Vermoeidheid
• Vermagering
• Dorst en droge mond
• Hongergevoel
• Infecties en huiduitslag
• Jeuk en tintelingen
• Wazig en slecht zien
• Slecht-genezende wondjes
• Blaasontsteking
• Seksuele problemen

Hypoglykemie

Te lage bloedglucosespiegel 

Hoe kan een te lage bloedglucose ontstaan?

Welke symptomen kunnen optreden bij een te lage bloedglucose?

Wat moet je doen bij een hypo?

Lager dan 3.5 m/mol

Meten van bloedglucose waarde.

Bij bewustzijn: eerst kortwerkend koolhydraat en daarna langer werkend koolhydraat.

Buiten bewustzijn: arts bellen en instructies opvolgen volgens het vastgestelde beleid (bijvoorbeeld glucagon toedienen).

Hyperglykemie

Een te hoge bloedglucose. 

Hoe kan een hoge bloedglucose ontstaan?

Welke symptomen kunnen optreden bij een te hoge bloedglucose?

Pre-coma door hyperglykemie

Pre-coma door hyperglykemie:

• Raadpleeg direct een arts.
• Bewaak de vitale functies.
• Observeer de huid.
• Houd de temperatuur in de gaten.
• Bepaal de bloedglucosewaarde.
• Vang, als de zorgvrager moet plassen, de urine op voor onderzoek.

Hyperglykemisch coma

• rood gezicht
• Kussmaul-ademhaling
• adem ruikt naar aceton
• droge huid
• droge, beslagen tong
• lage spiertonus
• lage bloeddruk
• snelle, weke pols
• verlaagde temperatuur

Behandeling diabetes mellitus

• Superkort werkende insuline: direct vóór de maaltijd of soms meteen erna (aspart, glulisine en lispro). Werking: vier tot vijf uur.
• Kortwerkende insuline: halfuur tot kwartier vóór de maaltijd (actrapid, humuline, insuman rapid). Werking: zes tot acht uur).
• Middellangwerkende insuline: maximaal effect pas na 4-8 uur en werkt daarna nog een paar uur door (zoals NPH-insuline).
• Langwerkende insuline: werkt geleidelijk voor ongeveer een dag (insuline glargine en detemir).
• Mix insuline: gebruik meestal twee keer per dag (vóór het ontbijt en vóór de avondmaaltijd).

Insuline pomp

Bloedglucose waarde meten

Aandachtspunten begeleiding en zorg

• Aandacht voor voeding en leefstijl
• Aandacht voor wondjes
• Urineweginfecties
• Hulpmiddelen
• Uiten van angst en onzekerheid