Les 3 Zonder titel

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Les 3 Zonder titel

Lesdoelen

- Je leest in Zonder titel

- Je weet wat de literaire begrippen personages en perspectief inhouden

Lesprogramma

- Welkom (5 min)

- Lezen Zonder titel (25 min)

- Terugblik: huiswerk (10 min)

- Uitleg: literaire begrippen (10 min)

- Zelfstandig werken (15 min)

Lezen H16-H20

Maak aantekeningen tijdens het lezen!

Huiswerk 

Opdrachten bespreken

Personages

• Hoofd- en bijpersonen
• Rolverdeling tussen de personages
• Uiterlijke kenmerken
• Karaktereigenschappen
• Ontwikkeling van de  hoofdpersoon in het verhaal

Personages

 Hoofdpersonen: deze worden het uitgebreidst beschreven, zodat je goed mee kunt leven. Je komt veel van hen te weten over hun gedachten en gevoelens.

 Bijfiguren: deze worden eenvoudig beschreven. De meeste aandacht gaat naar hun uiterlijk en vaak hebben ze maar één eigenschap.

Karakterontwikkeling

Mensen zijn nooit alleen aardig of alleen maar driftig of gemeen. Ze hebben allerlei karaktereigenschappen. Ditzelfde geldt voor verhaalpersonen. In de loop van het verhaal/roman leer je hun karakter kennen, vaak door wat ze doen, denken of zeggen.

Dat wat ze meemaken in een verhaal kan invloed hebben op hun karakter; zo kunnen ze zelfverzekerder, of somber, vrolijk, minder bang, etc. worden. Dit noemen we karakterontwikkeling.

Verschillende perspectieven

Perspectief

Wanneer je de verhaalfiguren wat beter bekijkt, valt het je op dat je meestal maar van een één of twee personen het innerlijk hebt leren kennen. De persoon die het verhaal vertelt, is degene vanuit wiens perspectief je het verhaal meekrijgt. Behalve dat je van zo’n personage de gedachten en gevoelens kent, heb je -zonder dat je je daarvan bewust was- ook als het ware door de ogen van die ene persoon tegen alle gebeurtenissen en andere verhaalfiguren aangekeken. Realiseer je dat het altijd om zijn mening of visie gaat en dat die niet altijd de juiste hoeft te zijn! 

Ik-perspectief

• Ik-persoon vertelt het verhaal
• Je ziet alles door de ogen van één persoon 

• Ik-persoon vertelt achteraf over gebeurtenissen

• Ik-persoon vertelt over de gebeurtenissen die
  plaatsvinden op het moment dat hij vertelt. 

Vertellend ik-perspectief

Belevend ik-perspectief

De ‘ik’ is niet per definitie betrouwbaar. Hij kan ook gek, psychisch in de war of gemeen zijn. Wees hierop bedacht. We noemen dit een onbetrouwbaar perspectief.

Personaal perspectief

• Hij-/zij-perspectief
• Onzichtbare verteller
• Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van 
  één persoon
• Je weet niet méér dan de hij- of zij-persoon
  
• meervoudig personaal perspectief (door meerdere                                                ogen hoor/zie je het verhaal

Voorbeeld personaal perspectief

“Ik wil iets vragen over het hek’, zei hij flink, omdat dat het belangrijkste leek. “Ik wil weten waarom het er is.” Gretel draaide zich om op haar stoel en keek hem nieuwsgierig aan. “Wil je zeggen dat je dat niet weet?” vroeg ze. “Nee,” zei Bruno. “Ik begrijp niet waarom wij niet aan de andere kant mogen komen. Wat is er zo verkeerd aan ons dat we er niet naartoe mogen om te spelen?” 

Auctoriale verteller / alwetende verteller

• Neemt niet deel aan de handeling
• Geeft commentaar op de gebeurtenissen
• Meest betrouwbaar

Verteller die als eigenlijk “boven het verhaal hangt”. Hij weet van meerdere personages wat zij zien, denken en voelen. Het verhaal wordt geschreven vanuit de hij/zij-vorm, maar door sommige zinnetjes weet je dat je met een alwetende verteller te maken hebt. Deze verteller kan soms zelfs in de toekomst kijken. 

De alwetende verteller vertelt dan dingen die geen van de personen kan weten. Hij heeft zelf geen rol binnen het verhaal, maar vertelt het verhaal en weet meer dan de hoofdpersonen bij elkaar.

Meervoudig perspectief

• Afwisseling van verschillende perspectieven

1. Sven (ik-perspectief)
2. Parker (ik-perspectief)

Aan de slag

Noteer het huiswerk in de Plenda: 

Lezen theorie personages en perspectief 

en maken de opdrachten op blz. 5, 6, 7 en 9