nieren

aandoeningen aan het urinewegstelsel

Functie van de nieren

Filterfunctie:

1. Water (beïnvloedt bloedvolume/bloeddruk)​
2. Zouten (invloed op waterhuishouding/bloedvolume/bloeddruk)​
3. Zure en basische stoffen (invloed op zuurgraad bloed)​
4. Afvalstoffen en overtollige stoffen uit stofwisseling

Vochtregulatie:

1. De hoeveelheid water in het bloed​
   
2. De hoeveelheid zouten in het bloed​
   
3. De pH (= zuurgraad) van het bloed

Hormonaal:

1. De aanmaak van EPO door de nier stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen in het beenmerg.​
2. Renine heeft een rol binnen de bloeddrukregulatie​
3. ADH wat en voor zorgt dat er minder urine geproduceerd wordt

Urineweginfectie

Een urineweginfectie is een verzamelnaam voor een blaasontsteking en een nierbekkenontsteking. 

• Urethritis: ontsteking van de urinebuis 
• Cystitis: ontsteking van de blaas
• Pyelitis: ontsteking van het nierbekken 
• Pyelonefritis: ontsteking van het nierbekken en nierweefsel

beginnen we bij de meest voorkomende de UWI

Benoem de oorzaken van een UWI

Oorzaken UWI

Bacteriën uit de darmen​ komen in de blaas.

​

Deze bacteriën kunnen terechtkomen bij de uitmonding van de urinebuis en van hieruit opstijgen naar de blaas. ​

​

Hoe komt het dat vrouwen meer kans hebben op een urineweginfectie dan mannen?

slechte hygiëne

onvoldoende drinken

geslachtsgemeenschap

zwangerschap

nierstenen

overgang

katheter 

Wat zijn mogelijke symptomen van een UWI?

Symptomen van een UWI

1. Een pijnlijk of branderig gevoel bij het plassen;​
   
2. Vaker moeten plassen;​
   
3. Kleine beetjes plassen;
4. Een loze aandrang: het gevoel dat je moet plassen terwijl er vervolgens niks komt;​
   
5. Pijn in de (onder)buik, onderrug of flank;​
   
6. Bloed in de urine
7. Sterk ruikende urine
8. Koorts

AB is amoxicilline met water innemen

Sepsis

Sepsis is altijd het gevolg van een infectie (heftige ontstekingsreactie). Een infectie kan veroorzaakt worden door verschillende ziekteverwekkers:

  - Bacteriën

- Virussen

    - Schimmels

   - Parasieten

als je dan alsnog de behandeling niet goed aanslaan kun je nog een urosepsis krijgen

Wanneer spreken we van een sepsis?

We spreken pas over sepsis als een patiënt zo ernstig ziek wordt dat het afweersysteem van het lichaam schade toebrengt aan de eigen weefsels en organen.

cytokines activeren immuunsysteem. Hierbij is meestal sprake van een bacterie in de bloedbaan = bloedvergiftiging.

Sepsis kan levensgevaarlijk zijn. Septische shock of multiorgaanfalen. 

Symptomen sepsis

Koorts en koude rillingen 

Snelle hartslag

Snelle, moeizame ademhaling

Grieperig gevoel

Sufheid, slaperigheid en verwardheid (delier)

Klachten van de infectie zelf, bijvoorbeeld pijn bij het plassen bij een blaasontsteking, benauwdheid bij een longontsteking of hoofdpijn bij een hersenvliesontsteking.

hetzelfde als bij een gewone infectie, 

in het lab zal dan lactaat erbij worden geprikt om de ernst van de infectie te beoordelen

2. Verhoogd lactaat:

Wanneer de zuurstoftoevoer onvoldoende is, bijvoorbeeld door intense inspanning of bepaalde ziektetoestanden, schakelen cellen over op anaerobe energieproductie, wat leidt tot een toename van lactaat in het bloed. Een verhoogd lactaatgehalte kan wijzen op:

a) Weefselhypoxie (zuurstoftekort):

Lactaat stijgt vaak wanneer weefsels te weinig zuurstof krijgen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij:

Shock (hypovolemisch, cardiogeen of septisch): In shocktoestanden is er onvoldoende bloedtoevoer naar organen en weefsels, waardoor ze zuurstof tekortkomen en lactaat begint op te hopen.

POTS staat voor Posturaal Orthostatisch Tachycardie Syndroom. Het is een aandoening van het autonome zenuwstelsel, dat verantwoordelijk is voor het reguleren van onbewuste functies van het lichaam, zoals de hartslag, bloeddruk en spijsvertering.

Bij POTS heeft een persoon moeite met het reguleren van de bloeddruk en hartslag wanneer hij of zij gaat staan. Dit leidt vaak tot een abnormale stijging van de hartslag, wat symptomen zoals duizeligheid, flauwvallen, vermoeidheid, hartkloppingen, en soms zelfs misselijkheid of cognitieve problemen kan veroorzaken.

2 praktijkvoorbeelden:

1 zwangere dame, koorts, infectie in de knie, kind overleden, beenamputatie

mijn eigen nichtje, hersenvliesontsteking

Urosepsis

1. Een urosepsis is een bloedvergiftiging als gevolg van een urinewegontsteking.
2.  Als je een hevige ontsteking van de nierbekkens/nierweefsel hebt kunnen de bacteriën giftige stoffen afscheiden in de bloedbaan. 
3. Door deze giftige stoffen ontstaat urosepsis, waarbij hoge koorts, lage bloeddruk, misselijkheid, braken, rillingen, moeheid, geen eetlust en soms bloedingen en uitval van organen kunnen ontstaan.

samengevat

behandeling AB

Nierstenen:

Kristalsteentjes 

1 op de 10 Europeanen krijgt ooit nierstenen; 0,1% heeft klachten.

Mannen 2 keer zo vaak dan vrouwen. <20 jaar vrijwel nooit en 50% heeft kans na eerdere niersteen, weer nierstenen 

zijn harde, kristalachtige afzettingen die zich vormen in de nieren wanneer bepaalde stoffen in de urine te geconcentreerd raken. Ze kunnen variëren in grootte, van heel klein (zoals een zandkorrel) tot enkele centimeters groot, en kunnen zich in één of beide nieren ontwikkelen. Nierstenen kunnen zeer pijnlijk zijn, vooral als ze via de urinewegen proberen het lichaam te verlaten.

Klachten: wanneer niersteentjes in nierkelken blijven hangen en samenklonteren en niet meer uitgeplast kunnen worden. 

Koliekpijn bij niersteenaanval

Moeilijk aan te wijzen, lage rugpijn die steeds erger wordt en uitstraalt naar de lies

moeilijk in 1 houding kunnen blijven zitten i.v.m. pijn (bewegingsdrang)

bloed in de urine

zweten/ braken en misselijk

aanhoudende drang om te urineren. Pijn bij urineneren. 

Behandeling

• Afwachten
• pijnstilling
• Operatief verwijderen: niersteen vergruizer, endoscopie, percutane verwijdering
• chirurgische ingreep.

Nierinsufficiëntie

Nieren zijn onvoldoende in staat om de afvalstoffen en vocht uit het bloed te verwijderen 

Acute (binnen enkele dagen/weken ontstaan

Chronische (na maanden/jaren)

Acute (binnen enkele dagen/weken ontstaan:

Te weinig aanvoer van bloed naar de nier, beschadiging van het nierweefsel, stuwing in de nier bijvoorbeeld door nierstenen.

Vaak bij patiënt met onderliggende ziekten

Nierfunctie neemt af, patiënt plast minder en wordt moe (door ophoping afvalstoffen)

Kalium stijgt > slecht voor hart > meer dan helft overlijdt

Chronische (na maanden/jaren):

Oorzaak: DM, hypertensie, pyelonefritis of auto-immuunziekte

Geeft pas klachten als nierfunctie heel laag is: 's nachts plassen, urineproductie neemt af, vermoeid, eetlust minder, geheugen en concentratieproblemen

Afvalstoffen hopen op in het bloed

Nieren zijn kleiner, bloeddruk wordt hoger, grote kans op bloedingen

Dieet! Zout en eiwitbeperking

Dialyse of niertransplantatie = levensreddend

Dialyse

• Afvalstoffen en vocht verwijderen uit het lichaam
• Hemodialyse: bloed uit het lichaam in een apparaat gepompt, 3 keer per week
• Peritoneale dialyse: dialysevloeistof via kunstmatige opening in buik. Afvalstoffen komen ook in buikholte, die mengen zich met de vloeistof. 

opdrachten

malmberg/take care hoofdstuk 8 pathologie