HAVO-4 1.4 Chemische reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Explosie in Beiroet 4 augustus 2020

Programma

• Terugblik 1.3 Scheidingsmethoden (+Check!)
• 1.4 Chemische reacties; kenmerken (+Check!)
• Energie-effect: endo- of exotherm?  (uitleg) (+Check!)
• Energiediagram tekenen (uitleg)
• Verwerken: opdr. 31 en 33 t/m 36 maken
• Afsluiting

Van mengsel naar zuivere stof: Scheidingsmethoden

Scheidingsmethoden

Filtreren

Bezinken (en afschenken)

Destilleren

Adsorberen 

Extraheren

Chromatograferen

Indampen

Centrifugeren

Welke opstelling is
geschikt om uit zeewater
drinkwater te maken?

1. opstelling 1
2. opstelling 2
3. zowel opstelling 1 als 2
4. geen van beide

Thee zetten:
Welke scheidingsmethoden zie je hier gecombineerd?

1. Indampen-filtreren
2. Droogkoken-extraheren
3. Extraheren-indampen
4. Extraheren-filtreren

Je wilt een mengsel van twee stoffen, A en B, scheiden door middel van chromatografie.
Stof A lost beter op in de loopvloeistof dan stof B.
Stof B hecht beter aan het papier dan stof A.
Welke stof komt hoger in het chromatogram?

1. stof A
2. stof B
3. beide evenhoog

1.4 Chemische reacties

Beginstof(fen) verdwijnt, nieuwe stof(fen) (=reactieproduct) ontstaat.

bijv. glucose + zuurstof -->  koolstofdioxide + water

                  beginstoffen                 reactieproducten

Chemische reactie of niet?

1. ja
2. nee

Chemische reactie of niet?

1. ja
2. nee

Chemische reactie of niet?

1. ja
2. nee

Chemische reactie of niet?

1. ja
2. nee

Chemische reactie of niet?

1. ja
2. nee

Fase-overgangen 

Je verwarmt een witte vaste stof die bij 440 oC vloeibaar wordt. Tijdens het afkoelen wordt deze vloeistof bij 335 oC weer een witte vaste stof. Leg uit of tijdens het verhitten een chemische reactie is opgetreden.

1.4 Chemische reacties

• Voor elke chemische reactie geldt de wet van massabehoud.
• Stoffen reageren en ontstaan in een vaste massa-verhouding.
• Elke reactie heeft zijn eigen reactietemperatuur.
• Bij elke chemische reactie treedt een energie-effect op.

Om kaarsvet te smelten, moet je voortdurend verwarmen. Is het smelten van kaarsvet een exotherm of endotherm proces?

1. exotherm proces
2. endotherm proces

Gesmolten kaarsvet wordt weer vast als je het afkoelt.
Hoe heet deze fase-verandering?

1. bevriezen
2. condenseren
3. stollen
4. sublimeren

Gesmolten kaarsvet wordt weer vast als je het afkoelt.
Zal deze fase-overgang exotherm of endotherm zijn?

1. exotherm
2. endotherm

Gesmolten kaarsvet wordt weer vast als je het afkoelt.
Zal bij deze faseverandering de omgeving warmer worden of juist kouder?

1. warmer
2. kouder

1.4 Chemische reacties

• Voor elke chemische reactie geldt de wet van massabehoud.
• Stoffen reageren en ontstaan in een vaste massa-verhouding.
• Elke reactie heeft zijn eigen reactietemperatuur.
• Bij elke chemische reactie treedt een energie-effect op.

Om aardgas te verbranden, moet je er een lucifer bij houden. Een stukje witte fosfosfor ontbrandt al bij kamertemperatuur zonder dat je er een lucifer bij hoeft te houden.
Welke van deze twee verbrandingsreacties heeft de grootste activeringsenergie?

1. verbranden van aardgas
2. verbranden van witte fosfor

Energiediagram

Let op! Bij een energiediagram hoort altijd:

• benoemen van de verticale as
• niveau van beginstof(fen) + benoemen
• niveau van reactieproduct(en) + benoemen
• niveau van geactiveerde toestand (ook wel overgangstoestand genoemd)

Je moet in het energiediagram kunnen aangeven: 

• reactie-energie
• activeringsenergie

Energiediagram

Hiernaast zie je het
energiediagram van de 
verbranding van methaan
(               )

CH​4​​

Verwerken

Maak opdr. 31, 33 t/m 36 in je schrift.

Afsluiting:
Noteer drie zaken die in deze les zijn besproken.