Mens en natuur - Blok 4: Karel de Grote 1 les

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Thema: Mens en Natuur

Blok 4: Karel de Grote 

Planning

1. Leerdoelen
2. Uitleg
3. Tijd over? Werk aan de opdrachten (zie Magister) of begin vast met leren

Leerdoel

Aan het einde van deze les kun je:

• drie rijken in de tijd van monniken en ridders noemen.
  
• uitleggen hoe het christendom werd verspreid over Europa.
  
• uitleggen hoe Karel de Grote een groot rijk kon besturen.
• vertellen dat het Byzantijnse Rijk bijna 1.000 jaar langer bestond dan het West-Romeinse Rijk.
• vertellen hoe de islam is ontstaan.
• uitleggen hoe de islam zich verspreidde.
• vertellen hoe moslims in het Arabische Rijk met andere geloven omgingen.

3 Grote rijken

Welke 3 grote rijken waren er rond 800 in Europa?

Het Frankische rijk 

Karel de Grote erfde in 771 het koningschap van een gebied dat nu België en Frankrijk is. 

Maar hij wilde meer, dus veroverde hij samen met zijn ridders een enorm gebied: het Frankische Rijk. 

Een ridder 

Ruiter met wapens

Paarden, wapens

Droegen maliënkolders en harnassen

Een gewone soldaat moest lopen en had weinig bescherming.

Ridder met maliënkolder

Besturen van een groot rijk

In de tijd van Karel de Grote was het moeilijk om een groot rijk te besturen.

Geen internet / telefoon: Karel reisde zelf rond.

Was veel in Aken en Nijmegen.

Ambtenaren en bedienden reisden mee.

Later is berekend dat hij in twaalf maanden tijd ongeveer 3.500 kilometer aflegde. Op een paard!

Besturen van een groot rijk

Omdat hij niet zelf overal kon zijn, vroeg Karel aan machtige mannen om delen van het rijk voor hem te besturen. Deze edelen zorgden voor orde en veiligheid. Zij moesten ook rechtspreken: beslissen of iemand zich wel of niet aan de wet hield en of hij of zij straf verdiende.

Karel bleef wel eigenaar van het land en als er oorlog uitbrak, moesten de edelen vechten in zijn leger. Deze manier van besturen heet het leenstelsel. Karel was de leenheer en de edelen waren de leenmannen.

?

?

?

Leenman

Leenheer

Leenstelsel 

Hoe werkt het leenstelsel?

Keizer Karel 

Karel de Grote was een gelovig christen en hij vond dat iedereen in zijn rijk ook christen moest worden. 

Hij liet overal in Europa kerken en kloosters bouwen. En hij stuurde geestelijken en soldaten op pad om de heidense volken tot het christendom te bekeren. Dat heet kerstening. 

In het jaar 800 kroonde de paus Karel in Rome tot keizer van het Frankische Rijk. De paus had de geestelijke macht: hij zorgde voor het juiste geloof. De keizer had de wereldlijke macht: hij bewaarde de vrede en welvaart. 

Hoe zorgde Karel de Grote er voor dat het Christendom verder werd verspreid in Europa?

kerstening: Mensen tot het christendom bekeren. Karel de Grote stuurde missionarissen op pad om heidense volken te kerstenen.

Planning les 2

1. Leerdoelen
2. Uitleg
3. Tijd over? Werk aan de opdrachten (zie Magister)

Leerdoel

Aan het einde van deze les kun je:

• vertellen dat het Byzantijnse Rijk bijna 1.000 jaar langer bestond dan het West-Romeinse Rijk.
  
• vertellen hoe de islam is ontstaan.
  
• uitleggen hoe de islam zich verspreidde.
  
• vertellen hoe moslims in het Arabische Rijk met andere geloven omgingen.

Oost Romeinse rijk 

• Het Romeinse Rijk was erg groot en moeilijk te besturen. 
• In 285 opgesplitst in twee delen: het West-Romeinse Rijk en het Oost-Romeinse Rijk. 
• Elk rijk had een eigen keizer en een eigen hoofdstad. 
• Toen het West-Romeinse Rijk in 476 instortte, bleef het Oost- Romeinse Rijk bestaan. 
• Dit rijk werd ook wel het Byzantijnse Rijk genoemd. De hoofdstad was Constantinopel. (Nu Istanbul in Turkije)  

Wie is de profeet van de Islam?
Hoe heet het heilige boek van de Islam?

Profeet: Mohammed

Heilige boek: Koran

Het Arabische rijk 

• In Al-Andalus woonden moslims, christenen en joden vreedzaam naast elkaar. 
• Iedereen mocht zijn eigen geloof houden, maar er waren wel regels. Christenen mochten bijvoorbeeld geen klokken luiden of kerken bouwen en ze moesten de moslims met respect behandelen.
  
• Het had veel voordelen om moslim te zijn. Moslims betaalden bijvoorbeeld minder belasting en de landbouwgrond werd opnieuw verdeeld onder de arme moslimboeren. Steeds meer christenen bekeerden zich daarom tot de islam.

Het Arabische rijk 

• De Arabische religie, taal en cultuur verspreidden zich snel, maar ze werden ook beïnvloed door de cultuur van de overwonnen volken. 
• De Arabieren leerden in India cijfers waarmee ze veel eenvoudiger konden rekenen. Die kennis namen zij mee naar Europa. Wij rekenen nu nog steeds met de Indisch-Arabische cijfers. 
• Kennis was voor moslims erg belangrijk.
  

De Islam was in de middeleeuwen tolerant tegenover andere culturen

1. Waar
2. Niet waar

Proefwerk Mens & Natuur Blok 1-4.

Leer de volgende punten:

• Kennen en kunnen van blok 1 - 4
• Begrippen
• Oefen de oefentoetsen van ieder blok
• Bekijk alle LessonUps van dit boek
• Maak de samenvattingsopdrachten (deze staan bij 'Afsluiting')
• Vragen? Stel ze via Teams of mail naar [e-mail]