Theorie zinsdelen WG

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je zinnen ontleden door  persoonsvorm, onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp en bijwoordelijke bepaling te benoemen.

In de juiste volgorde.

Volgorde benoemen:

1. persoonsvorm 

2.onderwerp (mag ook op 3)

3. gezegde (mag ook op 2)

4.lijdend voorwerp, 

5.meewerkend voorwerp  

6.bijwoordelijke bepaling 

Ontleden van zinnen

Als je strepen zet tussen de zinsdelen, dan weet je al uit hoeveel delen de zin bestaat.

Daarna ga je de delen benoemen.

Ontleden van zinnen

In mijn vrolijke e-mail / nodigde / ik /mijn vrienden en vriendinnen/ uit.

4 of 5 zinsdelen?

Stap 1: Zoek de persoonsvorm

Zoek het werkwoord in de zin dat de handeling/doen of de toestand aangeeft.

Tips: - is altijd een werkwoord

- kun je vinden door tijdproef/getalproef - werkwoord verandert van vorm/klank.

Staat meestal vooraan in de zin, naast het onderwerp.

Stap 2/3: Zoek het gezegde

Zoek alle werkwoorden in de zin.

Tips:  - inclusief werkwoorden met: - aan het - te & splitsbare werkwoorden (bijv: uitrusten)

persoonsvorm is altijd onderdeel van het gezegde.

Stap 2/3: Zoek het onderwerp

Stel de vraag: wie of wat + gezegde?

Tips:  - onderwerp & persoonsvorm staan meestal naast elkaar.

- onderwerp begint nooit met een voorzetsel (in, op, naast, met, over, enz.)

Stap 3: Zoek het gezegde (kan ook als stap 2)

Zoek alle werkwoorden in de zin.

Tip: persoonsvorm is altijd onderdeel van het gezegde.

Stap 4: Zoek het lijdend voorwerp

Stel de vraag: wie of wat + gezegde + onderwerp?

Tip: - het lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel ( (in, op, naast, met, over, enz.)

Stap 5: Zoek het meewerkend voorwerp

Stel de vraag: aan/voor wie of wat + gezegde + onderwerp + (lv) ?

Tip: je kunt aan/voor, voor het meewerkend voorwerp zetten, maar ook weglaten.

Meewerkend voorwerp kan ook voorkomen zonder lv!

voorbeeld: Ik doneer aan het Rode Kruis.

Stap 6: Zoek de bijwoordelijke bepaling

Vraag aan de overgebleven zinsdelen: waar? wanneer? hoe? waarmee?  et cetera.

Tip: alle overgebleven vragen behalve - Wie of Wat vragen.

- begint meestal wel met een voorzetsel

- geeft tijd, plaats, hoedanigheid ( hoe?) aan.