4m 12.1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

P2 - Voeding & vertering

Planning

• Startvragen op je scherm
• Uitleg met aantekeningen typen of schrijven
• Vragen op je scherm
  
• online werken in de methode

vragen op je scherm

kijken wat je nog weet van voeding en vertering

Hoe kom je aan vezels in je voeding?

1. zitten in plantaardige voedingsmiddelen
2. zitten in dierlijke voedingsmiddelen

Beschermende voedingsstoffen zijn

1. Vetten, mineralen en vitamines
2. Vitamines en mineralen
3. Koolhydraten, mineralen en vitamines
4. Vetten en vitamines

Er is geen vertering nodig bij.....

1. Water, glucose, vitamines en mineralen
2. Voedingsvezels
3. Vetten en eiwitten
4. Zetmeel en suiker

Wat is de functie van de maag?

1. Zorgt voor zuurstof in je bloed
2. Hier groeit de baby in
3. Het maken van speeksel
4. Het voedsel tijdelijk opslaan

Gezonde voeding...

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

1. bevat vooral eiwitten
2. is vooral gevarieerd
3. bevat vooral granen
4. bevat geen vet

Deze voedingsstoffen zijn brandstoffen

1. Water en vitaminen
2. Koolhydraten, eiwitten en mineralen
3. Vetten, eiwitten en water
4. Alleen koolhydraten, eiwitten en vetten

Wat zijn de gevolgen van eenzijdige voeding?

1. Je slaapt slecht
2. Je krijgt niet alle voedingsstoffen binnen
3. Je krijgt meer energie
4. Je hebt minder eetlust

Wat is vertering?

1. Energie in voedingsstoffen gebruiken om te bewegen.
2. Voedingsstoffen gebruiken om cellen te bouwen.
3. Voedingsstoffen klein maken zodat ze in het bloed kunnen worden opgenomen.

Wat gebeurt er in de dunne darm?

1. Voedingsstoffen worden opgenomen in het bloed
2. Het vocht wordt terug opgenomen in het bloed
3. Voedselresten worden opgeslagen tot je naar het toilet moet
4. Gisting en rotting van de darminhoud

Zet de verteringsorganen in de juiste volgorde van boven naar beneden

Mondholte

Slokdarm

Maag

Twaalfvingerige darm

Dunne darm

Dikke darm

Endeldarm

Keelholte

uitleg en notities maken 12.1

typen of schrijven

Stofwisseling

Stofwisseling = alle processen in een organisme waarbij stoffen worden omgezet in andere stoffen

Bijvoorbeeld:

• Fotosynthese
• Verbranding
• Assimilatie

Enzymen

Als stoffen worden omgezet spreken we van een reactie (vb. verbranding).

Enzymen zijn eiwitten die deze reacties kunnen versnellen.

Enzymen zijn specifiek (sleutel-slot)

Enzymen

Enzymen kunnen stoffen:

• Opbouwen
• Afbreken

Opbouw stoffen

Afbraak stoffen

Enzymactiviteit

De snelheid waarmee een enzym een reactie versnelt = de enzymactiviteit.

Enzymactiviteit is afhankelijk van:

- temperatuur

- zuurtegraad 

Optimumkromme

enzymen zijn temp. gevoelig

beste temp. = optimumtemperatuur

Zuurtegraad

Schimmels en bacteriën: schadelijk

Kunnen voedselbederf veroorzaken.

Voedselvergiftiging: ontstaat vaak door het eten van voedsel dat met bacteriën is besmet

Bijv. Salmonella

Voedselbederf

Ons voedsel bestaat grotendeels uit dode resten van organismen. Schimmels en bacteriën breken dode resten van organismen af. Enzymen versnellen dit proces. 

Bij optimale omstandigheden (warm, vochtig) gaat dit het snelst.
Je voedsel bederft dan.

Voedsel conserveren

Betekenis conserveren: Verduurzamen,  in goede conditie bewaren.

Omstandigheden voor bacteriën en schimmels ongunstig gemaakt.

Manieren om te conserveren:

1. Invriezen
2. Pasteuriseren
3. Steriliseren
4. Vacuüm verpakken
5. Drogen
6. Toevoegen van conserveermiddelen

CONSERVEREN - screenshot

Manier van conserveren	Wat is het?	Wat doet het?
1A Koel bewaren	+/- 4 graden celcius	Enzymen tijdelijk niet werkbaar
1B Invriezen	- 18 graden celcius	Enzymen langer niet werkbaar, nog langer houdbaar.
2 Pasteuriseren	tot 72*c verhitten	Groot deel bacteriën/schimmels dood, maar niet allen.
3 Steriliseren	130*c-140*c verhitten	Enzymen werken niet meer, smaak veranderd. Lang houdbaar.
4 Drogen	Al het water onttrekken	Schimmels/Bacteriën hebben water nodig om te leven.
5A Inblikken	Eerst verhitten dan luchtdicht verpakken.	Schimmels/Bacteriën hebben lucht nodig om te leven.
5B Vacuüm verpakken	Alle lucht uit verpakking zuigen	Schimmels/Bacteriën hebben lucht nodig om te leven.
6A Natuurlijk conserveermiddel	Suiker, Zout en Zuur	Schimmels/Bacteriën kunnen niet goed meer leven. Suiker: haalt vocht weg uit schimmels/bacteriën. Zout: haalt vocht uit alles. Zuurgraad: Enzymen niet werkbaar.

vragen op je scherm

Welke manier van conserveren: water uit het voedsel halen

1. Pasteuriseren
2. Steriliseren
3. Invriezen
4. Drogen

Door welke conserveringsmanier gaan micro-organismen dood?

1. Invriezen
2. Steriliseren
3. Drogen
4. Suiker toevoegen

Eiwitten kunnen niet in je lichaam worden opgeslagen. Overtollige eiwitten zijn afvalstoffen:

1. waar
2. niet waar

Welk enzym vertoont de grootste enzymactiviteit?

1. x (rood)
2. y (groen
3. z (paars)
4. ze zijn allemaal gelijk

Wat zijn geen voedingsstoffen?

1. Koolhydraten
2. Water
3. Mineralen
4. Vezels

Wat is GEEN koolhydraat?

1. Zetmeel
2. Glucose
3. Vezels (cellulose)
4. Kalk

Onverzadigde vetten zijn goede vetten

1. Juist
2. Onjuist

Welke bewering klopt over de enzymactiviteit en de enzymconcentratie bij temperaturen P, Q en R?

1. Bij alle drie de temperaturen is de enzymconcentratie gelijk.
2. Tussen P en Q neemt de activiteit toe, omdat de concentratie van het enzym toeneemt.
3. Tussen Q en R neemt de activiteit af, omdat de concentratie van het enzym afneemt.

Welk enzym vertoont de grootste enzymactiviteit bij 30 graden Celsius?

1. x (rood)
2. y (groen
3. z (paars)
4. ze zijn allemaal gelijk

B-boek of Online

• hoofdstuk 12 selecteren
• blz. 10
• 12.1 - 1 t/m  7