Werk en inkomen

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Wijzer in geldzaken 

Gastlessen

Overzicht inkomsten en uitgaven

Op jezelf wonen

Werk en inkomen

CAO en salaris

Op jezelf wonen
Welke uitgaven denk jij aan?

scholieren.nibud.nl

Doe de geldtypetest

Wat vind jij van de uitslag van de Geldtypetest?

Schrijf dit op in een Word bestand en bewaar deze in je map Burgerschap.

Geld Chaoot

Big spender

Rekenmaster

Super spaarder

Als jongeren 18 jaar worden, zijn ze voor de wet financieel zelfstandig. 

Je moet dan zelf een DigiD regelen, een zorgverzekering afsluiten en zorgtoeslag aanvragen. 

Bij de meeste jongeren verloopt dat goed, maar voor veel jongeren is financieel zelfstandig worden een grote uitdaging. 

Uit onderzoek van de BKR blijkt dat 24.000 jongeren tussen de 

18 en 25 jaar kampt met één of meerdere betalingsproblemen. 

 

Het geld brandt hem in de zak

1. Hij heeft het geld in de brand gestoken
2. Hij geeft graag en gemakkelijk geld uit
3. Hij heeft geld uit de kassa gestolen

Al krijg ik geld mee...

1. Dan doe ik het nog steeds niet
2. Dan koop ik een bos bloemen voor jou
3. Dan koop ik nog geen chocolade

Het geld groeit niet op de rug

1. Er moet hard gewerkt worden voor geld
2. Het geld staat niet op de bankrekening
3. De lening kan niet betaald worden

Geld uit iets slaan

1. De spaarpot kapot maken met een hamer
2. Ergens geld aan verdienen
3. De snoepautomaat heen en weer schudden

Werk en inkomen

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat arbeid is

Je kunt uitleggen wat basisbehoeften zijn

Je weet wat er op je loonstrookje staat

Je kunt uitleggen wat een verzorgingsstaat is

Wat is arbeid?

Arbeid is elke lichamelijke of geestelijke activiteit met het doel een product of dienst te leveren

Betaald of onbetaald

Formeel of informeel

Wat zijn voor jou de belangrijkste redenen om te werken?

Wat is het nut van werken?

• Geld verdienen
• Nuttig voelen
• Waardering krijgen
• Zelfvertrouwen
• Zonder werknemers kan een bedrijf zijn doelen niet bereiken
• Je draagt bij aan de maatschappij en aan het draaien van de economie 

Ik ben trots op het werk dat ik doe

😒🙁😐🙂😃

Ik werk vooral om geld te verdienen

Eens

Oneens

Mijn collega's maken mijn werk leuker

Eens

Oneens

Primaire en secundaire behoeften

Iedereen heeft geld nodig. 

Je gebruikt geld om te voorzien in behoeften.

Primaire behoeften (basisbehoeften) kun je niet zonder: voedsel, kleding, woonruimte, veiligheid en gezondheidszorg

Secundaire behoeften zijn: sport, uitgaan, onderwijs, vervoer

Bestaanszekerheid: bij ziekte of werkloosheid een basisinkomen dat voorziet in je basisbehoeften

Opdracht loonstrook

www.youngcapital.nl

Wat moet er in een arbeidscontract staan?

Arbeidsovereenkomst

Een arbeidsovereenkomst is een contract waarin afspraken staan tussen jou en je werkgever. In dit contract kom je samen met je werkgever overeen wat je primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden zijn.

In een contract staan de afspraken die gemaakt zijn tussen een werknemer en werkgever, zoals de ingangsdatum van het contract, de duur van de overeenkomst, de functie van de werknemer, de arbeidsduur, het salaris en de van toepassing zijnde cao.

Opdracht CAO onderzoek

Consument

Je bent een consument als je een aankoop doet. Dit kunnen goederen of diensten zijn.

1. Basisbehoefte
2. Goed gevoel (veiligheid of zekerheid)
3. Gevoel erbij te horen
4. Waardering, succes of status
5. Mogelijkheid om je te ontwikkelen 

Waar moet een product aan voldoen voordat jij het koopt?

De juiste prijs

De juiste kwaliteit

Of je het echt nodig hebt

Je koopt het gewoon als je het leuk vind

Anders....

Wat heb jij voor het laatst gekocht?

www.google.com

Krimpflatie

Bij krimpflatie krijg je minder product voor meer geld. Voedselfabrikanten verkleinen in het geniep de inhoud en/of de verpakking, waardoor de prijs per kilo of liter sterk stijgt. Het gebeurt momenteel nog altijd ongemerkt bij heel veel van je dagelijkse boodschappen...

Opdracht: Laat geen geld liggen

Snel geld verdienen

Onderzoek waar je recht op hebt

Minder inhoud, hogere prijs

Veel producten zijn omgerekend in prijs gestegen

A-merken en huismerken

Reacties fabrikanten

Fabrikanten zijn creatief in hun argumentatie. Uiteenlopend van dat een kleinere verpakking beter in het supermarktschap past tot het opvangen van gestegen kosten van grondstoffen.

Ariel Pedigree Bounty Robijn Haribo Rolo Iglo Venco Kleenex Witte Reus

Pampers Zwitsal

Verleidingen

Noem een verleidingstechniek
en hoe ze werken

De kritische consument STL

Verzorgingsstaat

Loon/salaris: een deel van je loon sta je af aan belastingen en premies. Dit wordt door de overheid gebruikt voor welzijn van de burgers → gezondheidszorg, onderwijs, werkgelegenheid en sociale zekerheid.

Als burger heb je recht op verschillende voorzieningen bij werkloosheid of ziekte

Sociale zekerheid → bestaanszekerheid

Nederland is een verzorgingsstaat:

1. Voorzieningen zoals onderwijs en zorg voor iedereen

2. Bestaanszekerheid door sociale zekerheid, zoals uitkeringen

Sociaal minimum: Door de overheid vastgesteld minimum bedrag om van te kunnen leven.

Zorgt de overheid voor ons?

Sociale zekerheid

Sociale verzekeringen

Sociale voorzieningen

werknemers-verzekeringen

volks-verzekeringen

WW 

WIA 

AOW

ANW

kinderbijslag

bijstand

Opdracht in tweetallen

Sociale zekerheid vergelijken

• Kies een land dat je wilt onderzoeken
• Beantwoord de vragen
• Sluit af met een presentatie

Zie teams voor de opdracht

Terugblik LMO 2023

Gastlessen over geld

Inzicht inkomsten en uitgaven

Op jezelf wonen

Eindopdracht "It's all about the budget"