verdienen en uitgeven hoofdstuk 4

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Klaslokaal experiment

13 februari

10.30/12.30/15.30

Gevangenisdilemma. 

Spel + kennisquiz

verdienen en uitgeven

Hoofdstuk 4

Vragen??

Hoofdstuk 1 t/m 3

Lesdoelen

Weten wat er in de economie gebeurt en hoe er wordt gestuurd?

4.1 Hoog- 

conjunctuur

en laag-

conjunctuur

Arbeidsmarkt

In een land zijn veel verschillende plekken waar je kunt werken. Er zijn ook veel verschillende mensen, met ieder hun eigen talenten en interesses. De bedrijven en overheid vragen voortdurend om zich heen of er mensen bij hen willen werken. De verschillende mensen bieden aan om bij bedrijven of de overheid te werken. 

Alle plekken waar je kunt werken en alle mensen die werk hebben of willen werken, noemen we de arbeidsmarkt. Op de arbeidsmarkt hebben we een vraagkant (de bedrijven vragen naar werknemers) en een aanbodkant (personen bieden hun werk en hun tijd aan).

Van een ruime naar een krappe arbeidsmarkt.

Ruime arbeidsmarkt

• Aanbod van arbeid is groter dan de vraag. = veel werkloosheid

Krappe arbeidsmarkt

• Vraag naar arbeid is groter dan het aanbod.  = veel vacatures

Economische conjunctuur

Laagconjunctuur

(bij hoogconjunctuur is alles precies andersom)

   bestedingen lopen terug / vraaguitval

(consument is voorzichtig, meer sparen)

-> productie loopt terug

-> minder mensen nodig (worden te duur) 

-> conjuncturele werkloosheid

-> meer aanbod van arbeidskrachten --> lonen dalen iets

-> lagere inflatie (want minder vraag naar producten) of zelfs deflatie (daling van de prijzen)

     soms buitenland ook in een dip -> export daalt, is ook vraaguitval

Recessie & depressie

De groei van de effectieve vraag kan 

ook negatief worden.

Als de groei twee opeenvolgende kwartalen of langer achtereen een negatieve groei vertoont, spreken we van een recessie.

Een langdurige recessie heet een depressie.

4.2 Conjunctuurindicatoren

Stand van de economie:

1. Vertrouwensindicatoren (producenten & consumenten)
2. Economische indicatoren (bbp, consumptie, uitvoer en investeringen)
3. Arbeidsmarktindicatoren (werkgelegenheid, werkloosheid en vacatures)

4.3  Begrotingsbeleid

Anticyclisch conjunctuurbeleid:

• Bestedingen tijdens laagconjunctuur stimuleren (d.m.v.belasting verlaging of extra overheidsuitgaven)
• Bestedingen tijdens hoogconjunctuur afremmen (precies andersom)

Procyclisch conjunctuurbeleid:

• Conjunctuur (hoog/laag) wordt gestimuleerd in plaats van afgeremd        

conjunctuur en de overheid

- Anti / Procyclisch 

conjunctuurbeleid

Anti-cyclisch begrotingsbeleid

In een periode van onderbesteding zal de overheid:

- Eigen uitgaven vergroten --> meer vraag --> meer productie nodig --> meer arbeiders nodig --> conjuncturele werkloosheid daalt. 

- Belastingen verlagen --> consumenten houden meer inkomen over --> meer vraag --> meer productie --> meer arbeiders --> daling conjuncturele werkloosheid 

Automatische stabilisatoren

Welke automatische stabilisatoren maken de conjunctuurbeweging minder heftig?

- sociale uitkeringen (mensen kunnen blijven besteden met een uitkering, wanneer ze hun baan kwijt zijn)

- progressief belastingstelsel (bij loonstijging

een hoger % belasting betalen waardoor relatief een 

kleiner deel van het inkomen uitgegeven kan worden)

4.4  Monetair beleid

Europese Centrale Bank (ECB) is de bank van de Eurozone.

Beleid is gericht op prijsstabiliteit in de Eurozone.

Doel: hoogte van de inflatie ongeveer 2%.  Waarom?

           Hoge inflatie is ongewenst (>2%): koopkracht inkomens en waarde spaargeld daalt;

           slechtere concurrentie positie t.o.v. buitenland.

           Deflatie is ongewenst: bestedingen worden uitgesteld omdat producten goedkoper

           worden. 

Monetair beleid

Hoe inflatie/deflatie voorkomen? 

ECB beïnvloedt prijspijl door geldhoeveelheid te beïnvloeden. 

Hoe dan? Via de hoogte van de rente:

Hoge rente: meer sparen en minder lenen/uitgeven > vraag daalt en prijzen dalen

Lage rente: minder sparen en meer lenen> vraag stijgt en prijzen stijgen

Gezamenlijk maken

4.34

Klaslokaal experiment

13 februari

10.30/12.30/15.30

Gevangenisdilemma. 

Spel + kennisquiz

Maken in de les

4.5, 4.7, 4.12, 4.13