6.2 Systematische naamgeving II

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

6.2 Systematische naamgeving II

Vorige les: Alkanen & Alkenen

Deze les: Alkynen, cycloalkanen & aromaten

Systematische naamgeving alkanen

Stappenplan:

1. Zoek en benoem de langste aaneengesloten koolstofketen.
   Dit is de hoofdketen
2. Zoek en benoem de zijgroepen
3. Geef de zijgroepen plaatsnummers (tel vanaf kant met laagste plaatsnummer) en geef telwoorden (hoe vaak komt dezelfde groep voor)

Gebruik Binas tabel 66C+D

Naamgeving van een alkeen

• Alkenen: CnH2n
• Lijkt op naamgeving voor een alkaan, maar 2 veranderingen:

1. uitgang is niet -aan, maar -een
2. plaats van dubbele binding wordt weergegeven met een nummer

Alkenen (&alkynen)

De naamgeving van de alkynen gaat op dezelfde manier als de naamgeving van de alkenen. Bij de alkynen heb je enkel een andere uitgang, namelijk -yn.

Naamgeving alkenen(&alkynen)

Wanneer je molecuul een dubbele binding heeft moet je een alkeen stam gebruiken. Ook als de alkaan stam langer zou zijn

Voor de rest gebruik je dezelfde regels:

Alkeen(&Alkyn) nummering

Vaak is ook een locatiegetal nodig voor de positie van de dubbele binding

Deze zetten we dan achter de stam, gescheiden door een ‘-’

Dit getal krijgt met voorrang het laagste getal

Dieen, trieen

Bij moleculen met meer dan één dubbele binding gebruik je weer een telwoord voor de ~een

Locatienummers met ‘,’ en ‘-’ zoals eerder:

Bijzondere alkanen: cycloalkanen

Cycloalkanen

• Naam = cyclo+ stam + aan
• Koolstofketen met enkele bindingen tussen C-atomen
   in een cyclische verbinding
• Voorbeeld: cyclohexaan
• molecuulformule: CnH2n

Naamgeving van een cycloalkaan

• Cyclo komt voor de stamnaam erbij
• Zoek de ring van C-atomen
• Ring van 5 C-atomen: cyclopentaan
• Methylgroep op C-1 en C-3:
  1,3-dimethyl
• Naam: 1,3-dimethylcyclopentaan

Aromaten

Aromaten zijn koolwaterstoffen die ook cyclisch zijn. Maar aromaten hebben om en om een dubbele binding.

Omdat de elektronen van de dubbele gelijkmatig zijn verdeeld, wordt vaak een cirkel getekend.

Benzeen

C6H6

Aromaten (2)

• Als benzeen een zijgroep met een dubbele binding heeft, wordt die zijgroep de stamnaam en wordt de benzeenring een zijgroep 
• Naam zijgroep: fenyl

fenyletheen

Naamgeving van aromaten

• Benzeenring als zijgroep: fenyl
• Stamnaam: etheen
• Naam: fenyletheen 

Naamgeving Aromaten

Stam: benzeen

Zijgroepen: broom (2x)

Posities zijgroepen: 1,2

Naam:

1,2-dibroombenzeen

Huiswerk

Leren 6.1

6.2: 9 t/m 19