3.3: de lever

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Basisstof 3: De lever

Lesopbouw:

Lessonup met:

Uitleg bouw en functie lever

video

zelfsturend werken

Leerdoelen

• Je kunt de bouw, werking en functies van de lever beschrijven en je kunt uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de lever (homeostase)

Wat zijn de functies
van de lever?

opslagplaats voor  energie

gal maken

Bloedeiwitten maken
giftige stoffen opruimen

De lever is de grootste en zwaarste in je lichaam. zonder lever kan je niet leven.
De lever bewerkt voedingstoffen en maakt ze bruikbaar voor de lichaamcellen.

Bouw lever

• Op hoekpunt elk leverlobje aftakkingen van poortader, leverslagader en galgang
• Midden leverlobje aftakking van leverader

De bouw van de lever

Een leverlobje is zeshoekig en 1 mm in doorsnee.

Op de hoekpunten van het leverlobje zitten aftakkingen van de leverslagader en de poortader (en de aftakkingen van de galgang).

In het midden zit de aftakking van de leverader

Bouw: Binas 82D

Bouw van de lever

www.bioplek.org

Poortader

Leverader

Leverslagader

1.

2.

4.

4.

3.

1.

5.

6.

7.

Leverslagader

Poortader

centrale ader

Galgang

Levercellen

Ader

Bindweefsel

biologiepagina.nl

taken van de lever -> noteren!

1. afbraak van rode bloedcellen/hemoglobine -> bilirubine, ferritine en galzouten -> emulgerende werking op vetten
2. tijdelijke opslag van glucose uit bloed in glycogeen (o.i.v. insuline) en afgifte van glucose aan bloed (o.i.v. glucagon)
3. transaminering: essentiële aminozuren (uit voeding) kunnen worden omgezet in niet-essentiële aminozuren -> afb.36 op p.139

taken van de lever (vervolg)

1. afbraak van aminozuren (bij overmaat of schade) tot ureum  -> afb.37 p.139
2. synthese van plasma-eiwitten: albumine, globulinen, fibrinogeen, protrombine
3. detoxificatie: alcohol, medicijnen -> afb.39 p.140
4. productie van cholesterol -> enterohepatische cyclus
5. zeer actief orgaan -> warmte transport via bloedbaan

Functies van de lever

• Gal - galblaas - twaalfvingerige darm
• rode bloedcellen - bilirubine (galwegen)+ ijzer (ferritine - opslag)
• opslag - vitaminen, mineralen en glycogeen - bloedsuikerspiegel
• eiwitstofwisseling - transaminering - overbodige AZ - desaminering (ammoniak - ureum)
• lipidenstofwisseling - cholesterolconcentratie - galzure zouten/steroidhormonen/vit D
• stollingsfactoren - fibronigeen en protrombine
• detoxificatie - onwerkzaam (alcohol) of opslag (kwik) - levercirrose - vetopslag

Lever functies

Huid

Lever&Galblaas

De lever produceert gal (0,5L per dag). 

Gal wordt opgeslagen in de galblaas.

Bevat bilirubine, galzuur, cholesterol en water

Gal maakt grote vetdruppels kleiner > emulgeren

Dit is dus niet verteren!

Koolhydraatstofwisseling

Eiwitstofwisseling

Eiwitstofwisseling

De lever kan aminozuren omzetten in andere aminozuren 

-> transaminering

Eiwitstofwisseling

Deaminering: stikstofgroep wordt verwijderd -> ureum wordt gevormd.

Eiwitstofwisseling

9 van de 20 aminozuren zijn níet door de lever te maken: essentiële aminozuren.

Overtollige aminozuren worden door de lever afgebroken (er is geen ‘voorraad’). 

De lever produceert verschillende plasma-eiwitten.

Eiwitstofwisseling

De lever kan aminozuren omzetten in andere aminozuren -> transaminering

Poortader

• Bloedvaten van de
  darmwand naar de lever.
• Vervoert voedingsstoffen naar de lever.

welk van de genoemde bloedvaten is arm aan zuurstof en rijk aan voedingsstoffen?

1. leverslagader
2. leverader
3. poortader
4. maagader

alcohol wordt afgebroken door de lever (zie afb.39) ; hoe komt het dat alcohol dan toch je hersenen bereikt, waardoor je aangeschoten/dronken wordt?

waardoor maakt je lichaam meer ureum wanneer je koorts hebt?

welke twee belangrijke taken heeft cholesterol in ons lichaam?

pasgeboren baby's hebben regelmatig een gele huidskleur; waardoor wordt deze veroorzaakt?

bekijk afb.38 op p.140
hoe kunnen aminozuren, glycerol en vetzuren verwerkt worden in de stofwisseling?

De lever zorgt NIET voor:

1. Het filteren van het bloed
2. het maken van nieuwe eiwitten van aminozuren
3. Het afbreken van alcohol en medicijnen
4. Het afvoeren van bilirubine van versleten bloedcellen

Wat houdt transaminering in?

Welke stof kan NIET opgeslagen worden in de lever?

1. Vitamine D
2. glycogeen
3. bilirubine
4. ferritine

Van welke bloedvaten ontvangt de lever bloed?
En welke 'uitgangen' heeft de lever?

Welke afvalstof wordt geproduceerd bij de desaminering van aminozuren?

1. cholesterol
2. ammoniak
3. ureum
4. koolstofdioxide

In deze delen van het verteringsstelsel komen verteringssappen bij de voedselbrij:

1. mond, slokdarm, maag
2. 12-vingerige darm, dunne darm, dikke darm
3. mond, dunne darm, endeldarm
4. mond, maag, dunne darm

Welk enzym heeft dezelfde optimumtemperatuur als de enzymen in jouw darmen?

1. enzym A
2. enzym B

Lipase is een enzym. Wat is het substraat bij dit enzym?

1. vetten
2. gal
3. geëmulgeerde vetten
4. monoglyceriden, glycerol en vetzuren

De alvleesklier is een:

1. Exocriene klier
2. Endocriene klier
3. Beide
4. Geen van beide

Als de lever teveel alcohol te verwerken krijgt, is er een grote kans op een leverbeschadiging. Welk proces in het darmkanaal kan minder goed verlopen als gevolg van een leverbeschadiging?

1. De darmperistaltiek.
2. De vertering van eiwitten.
3. De vertering van koolhydraten.
4. De vertering van de vetten.

Bij langdurig overmatig alcoholgebruik neemt de lever in omvang toe. De leverfunctie neemt echter steeds verder af. Een van de symptomen bij een falende lever is een gelige huidskleur.

Welke van de volgende falende leverfuncties is een verklaring voor het ontstaan van deze gele kleur?

1. De lever kan minder afvalstoffen via de gal verwijderen.
2. De lever kan minder alcohol afbreken.
3. De lever kan minder aminozuren afbreken.
4. De lever kan minder glycogeen opslaan.

biologiepagina.nl

Ik heb de leerdoelen van basisstof 3 onder de knie

😒🙁😐🙂😃

Wat vind je lastig/moeilijk?