gaswisseling H5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Waarom heeft een mens longen nodig?

leerdoelen

Je kunt van delen van het ademhalingsstelsel de functies en kenmerken noemen.

Je kunt uitleggen hoe het inwendige milieu min of meer constant wordt gehouden door de longen.

Waarom is neusademhaling gezonder?

Gaswisseling - Wet van Fick

Ademhalingsstelsel mens                    Longblaasjes met                                                                                            longhaarvaten

Het neusslijmvlies

Slijmvlies

• De binnenkant van de luchtwegen is bekleed met slijmvlies.
  

• In het slijmvlies zitten slijmcellen die slijm maken en trilhaarcellen met trilharen.
  

• Het slijmvlies heeft 3 belangrijke functies
  

Functies slijmvlies

• 1. De ingeademde lucht wordt schoner, doordat stofjes en bacteriën in het slijm plakken.
  

• 2. De ingeademde lucht wordt opgewarmd. 

• 3. De ingeademde lucht wordt vochtig.
  

Aanvoer van zuurstof

• Zuurstof wordt aangevoerd vanuit de lucht in de longblaasjes
• Door diffusie wordt zuurstof vanuit de lucht opgenomen in het vocht       van een longblaasje
• diffusie van zuurstof wordt vooral veroorzaakt door het concentratieverschil ( zuurstofconcentratie of zuurstofdruk, pO2 )
• zuurstofconcentratie =  hoe groot het aandeel zuurstofmoleculen in een vloeistof is
• O2 afgegeven aan het bloed in de longhaarvaten

Afgifte koolstofdioxide

• koolstofdioxide is onder andere opgelost in bloedplasma
• diffusie vindt plaats van het bloedplasma naar het vocht in de longblaasjes door het verschil in koolstofdioxideconcentratie (koolstofdioxidedruk (pCO2)) 
• vanuit het vocht wordt koolstofdioxide afgegeven aan de lucht in de longblaasjes.
• geen verschil in stikstofconcentratie tussen de lucht in de longblaasjes en het bloedplasma. 

Gaswisseling tussen longblaasjes en longhaarvaten

Evenwichtsreactie

reactie verloopt naar rechts in een omgeving met een hoge O2-concentratie, zoals in de longen

In een omgeving met een lage zuurstofconcentratie verschuift  evenwichtsreactie naar links

Het transport van zuurstof

De pO₂-verzadigingscurve van hemoglobine

De zuurstofdruk (pO₂) van het bloed in de grote en kleine bloedsomloop bij een persoon in rust.

zuurstofdruk (pO2) in longen ongeveer 13,3 kPa
weefsel in rust zuurstofdruk ongeveer 5,3 kPa

zuurstof diffundeert  naar de weefsels

Transport van koolstofdioxide

Koolstofdioxidetransport kan dan op drie manieren plaatsvinden.

• Een klein deel (7%) wordt door het bloedplasma vervoerd.

• Een deel (23%) wordt in rode bloedcellen vervoerd, gebonden aan hemoglobine.

• Het grootste deel (70%) wordt vervoerd als waterstofcarbonaationen (HCO3− ). Deze ionen ontstaan vooral in de rode bloedcellen, maar worden opgelost in het bloedplasma vervoerd.

pH van het bloed is ook van invloed op de ligging van de evenwichtsreactie

deze wordt beïnvloed door de CO2-concentratie. 

in actief weefsel door dissimilatie veel CO2. pCO2 dan stuk hoger, 

CO2 en H2O vormen samen H2CO3, wat uiteenvalt inHCO3− en H+

door h+ ionen daling pH in haarvaten. evenwicht in reactie verschuift naar links, meer zuurstofmoleculen vrij.

temperatuur ook van invloed, hoe hoger temperatuur, hoe meer zuurstofmoleculen uit hemoglobine vrijkomen

https:

longblaasjes

long

bronchi

Luchtpijptakje

luchtpijp

Waar vindt gaswisseling plaats?

1. Luchtpijp
2. Long
3. Keelholte
4. Longblaasje

Rode bloedcellen geven .................................... af in de longen

Rode bloedcellen nemen...................op in de longen

Dit proces noemen we.............................

Zuurstofrijk bloed wordt vervolgens naar alle.....................vervoerd.

De koolstofdioxide verlaat het lichaam via de..........................

zuurstof

longen

koolstofdioxide

organen

gaswisseling

Zuurstof uit                         wordt afgegeven aan 

Koolstofdioxide uit                   wordt afgegeven aan 

In de longblaasjes vindt gaswisseling plaats.

de lucht

het bloed

 het bloed

de lucht

In deze bloedvaten vindt gaswisseling plaats met cellen.

1. Haarvaten
2. Slagaders
3. Aders
4. Bij allemaal

Waardoor kan er snel gaswisseling plaatsvinden in de longen?

1. de wand van de luchtpijp is erg dun
2. er zit een laagje slijm in de longblaasjes
3. Het oppervlak van de longblaasjes is groot
4. alle antwoorden zijn goed

Zuurstof wordt in het bloed vervoerd door het rode eiwit hemoglobine:
Hb + O2 <-> HbO2
Naar welke kant verloopt deze reactie in de weefsels en wat verandert als de pH daalt?

1. Naar rechts, gaat sneller bij lagere pH
2. Naar links, gaat sneller bij lagere pH
3. Naar rechts, gaat langzamer bij lagere pH
4. Naar links, gaat langzamer bij lagere pH

Je ademt diep uit. Welke spieren span je daarvoor aan?

1. Buitenste tussenribspieren
2. Binnenste tussenribspieren
3. middenrif
4. spieren in je neus en mond

biologiepagina.nl

www.bioplek.org

www.bioplek.org