2.1 Stoffen verhitten

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2.1 Stoffen verhitten

Stoffen verhitten

Kennen en kunnen

• wat kan er gebeuren bij het verhitten.
• wat is een chemische (scheikundige) reactie.
• wat is ontleding
• wat is thermolyse, fotolyse en elektrolyse
• aantoningsreacties !

Doelen van deze uitleg:

1. Je kunt 6 gevolgen noemen van verhitting
2. Je weet wat een reactieschema is
3. je weet wat een reactievergelijking is
4. Je kent het verschil tussen verbranden en ontleden door warmte
5. Je kent drie verschillende ontledingsreacties
6. Je kent de aantoningsreactie van waterstof
7. Je kent de aantoningsreactie van zuurstof

Welke fase-overgang krijg je door iets te verwarmen?

1. verdampen
2. sublimeren
3. smelten
4. alle antwoorden zijn goed

sublimeren

smelten

Fase-overgangen door warmte

verdampen

Gloeien

Iets heel erg verhitten zodat het gaat gloeien.

In warmte wordt het eerst rood (roodgloeiend) en daarna wit (witheet)

Bij gloeien ontstaan er geen nieuwe stoffen!

Chemische reactie

Stoffen veranderen!

Herkennen aan:

• andere stofeigenschappen (kleur, geur, fase)
• het kan niet meer terug naar de oude stof (blijvende verandering) 

Is een fase-overgang een chemische reactie?

1. ja
2. nee

Is gloeien een chemische reactie?

1. ja
2. nee

Verbranding 

Hout en zuurstof

Verbrandingsproducten

Beginstoffen: hout en zuurstof

Reactieproducten: verbrandingsproducten

Reactieschema: 

Hout + zuurstof --> verbrandinsproducten

 hout + zuurstof --> verbrandingsproducten

Ontleden door warmte:

er is maar 1 beginstof (dus geen zuurstof)

zie volgende dia voor een filmpje over de ontleding van ammoniumdichromaat in chroomoxide, stikstof en water.

(ammoniumdichromaat -->  chroomoxide  + stikstof  +  water)

Belangrijk

Bij een verbranding is behalve de brandstof

ook zuurstof                     een beginstof.

Bij een ontleding is er maar 1 beginstof.

Brandstof

zuurstof

Is een verbranding een chemische reactie?

1. ja
2. nee

Is een ontleding een chemische reactie?

1. ja
2. nee

Reactieschema

Beginstoffen: stoffen die nodig zijn voor een reactie 
Reactieproducten: stoffen die ontstaan bij een reactie

Reactieschema: alle beginstoffen voor de pijl, de reactieproducten na de pijl. Tussen twee stoffen een '+'.

Thermolyse, fotolyse en elektrolyse

Behalve ontleden door warmte kun je ook ontleden door licht en door elektriciteit.

Ontleden door warmte heet thermolyse

Ontleden door licht heet fotolyse

Ontleden door elektriciteit heet elektrolyse

Aantonen van stoffen

Als je water gaat ontleden dan ontstaat er waterstof en zuurstof.

Water ==> waterstof  + zuurstof (de formules moet je kennen).

2H₂O  ==> 2H₂ + O₂

Aantonen van stoffen

Door een speciale reactie kunnen we deze gassen aantonen (aantoningsreacties).

Waterstofgas kun je aantonen met een brandende lucifer. De explosie die je dan krijgt geeft een hoog blaffend geluid.

Zuurstofgas kun je aantonen met een gloeiend stukje hout. Dit gaat feller gloeien of zelfs branden)

Hoe kun je waterstof aantonen?

Hoe kun je zuurstof aantonen

Welke ontledingsreacties heb je

Doelen van deze uitleg:

1. Je kunt 6 gevolgen noemen van verhitting
2. Je weet wat een reactieschema is
3. je weet wat een reactievergelijking is
4. Je kent het verschil tussen verbranden en ontleden door warmte
5. Je kent drie verschillende ontledingsreacties
6. Je kent de aantoningsreactie van waterstof
7. Je kent de aantoningsreactie van zuurstof