5.2 een glorieuze Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

5.2 een glorieuze Gouden Eeuw

Gouden Eeuw

Leerdoelen bij deze paragraaf

1. Je kunt uitleggen waarom Amsterdam het centrum van de handel werd in de 16e en 17e eeuw.
2. Je kunt uitleggen hoe de VOC en WIC, onderdeel zijn van de wereldeconomie.
3. Je kunt uitleggen wat de relatie tussen slavenhandel en slavenarbeid op plantages is.

Welvaart in de Nederlanden

Met name in de gewesten Holland en Zeeland.

Door middel van handelspolitiek.

1. Moedernegotie: goedkoop graan uit Oostzeegebied.

Hierdoor: binnenlandse focus op export, steden gericht op handel.

2. Val van Antwerpen: Amsterdam=gunstig: zee, rivieren. Ontstaan stapelmarkt 

Bloei van Amsterdam

Door: stapelmarkt en wisselbanken.

Wisselbank: alle muntsoorten kunnen hier gewisseld worden in de Gulden Florijn.

Veel mensen wilden in Amsterdam geld komen verdienen -> beurs: mensen handelen hier met elkaar/investeren geld.

Dus: veel werkgelegenheid en welvaart.

Ze gaan daarom ook de grachtengordel aanleggen.

VOC: Verenigde Oost-Indische Compagnie

Doel: tegen Portugal in, zelf specerijenhandel (niet duur meer inkopen). 

Van Oldenbarnevelt: samenwerken voor succes -> oprichting Compagnieën.

1602: oprichting Verenigde Oost-Indische Compagnie.

VOC krijgt monopolie op specerijenhandel.

Varen naar de Oost

- Gevaarlijk, komen de schepen met bemanning wel terug?

- Risico verkleinen: investeren in aandelen: de mensen krijgen een deel van de winst (VOC kan zo ook alles betalen).

- VOC = eerste bedrijf, eerste Naamloze Vennootschap.

- Niet alleen handel, ook handelsposten.

- Batavia op Java, belangrijkste post.

- Onder Jan Pieterszoon Coen, met geweld heerser over de Oost.

WIC: West-Indische Compagnie

- Gericht op de Nieuwe Wereld (het Westen).

- Spanje en Portugal hier alleenrecht, Republiek wilt verstoren.

- 1621: oprichting West-Indische Compagnie.

- Gericht op kaapvaart -> doel: Spanje dwarsbomen (Tachtig-jarige oorlog).

- Driehoekshandel: 

Overeenkomsten VOC en WIC

- Beide multinationals: actief in meerdere landen.

- Beide een monopolie. WIC: handel tussen de West-Afrikaanse kust, Noord- en Zuid-Amerika. VOC: handel met Oost.

- Beide recht om oorlog te voeren in naam van de Republiek. 

Opdrachten

Vragen bij 5.2: een glorieuze Gouden Eeuw moeten maandag 20 december af zijn.