5.2. Een glorieuze Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

5.2 een glorieuze Gouden Eeuw

Welkom!

5.2 een glorieuze Gouden Eeuw

Vandaag: 

- Uitleg (kort)

- Samen lezen 5.2

- Z.A.D.S

- Aant. 5.2.1

- NQ

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen waarom Nederland in de 17e eeuw een rijk land werd

Controle vragen

1. Ik kan uitleggen waarom Amsterdam het centrum van de handel werd in de 16e en 17e eeuw

2. Ik kan uitleggen hoe de VOC en WIC onderdeel zijn van de wereldeconomie

3. Ik kan uitleggen wat de relatie tussen slavenhandel en slavenarbeid op plantages is

De Republiek der

1588 -1795

Zeven Verenigde Nederlanden

Hoe wordt de Republiek rijk? (1)

• 1568-1648: Tachtigjarige oorlog (Nederlandse Opstand)

• Oorlog is in principe slecht voor de handel, maar de oorlog werd vooral in de Zuidelijke Nederlanden uitgevochten (huidige België)

• Haven van Antwerpen werd afgesloten: handelschepen wijken uit naar Amsterdam

Hoe wordt de Republiek rijk? (2)

• Nederland heeft niet heel veel producten/grondstoffen

• Vooral veel zuivelproducten

• Oplossing: stapelmarkt.

• Amsterdam wordt één grote marktplaats voor Europese producent

Stapelmarkt

Republiek wordt handelscentrum van Europa

Bloei van Amsterdam

Door: stapelmarkt en wisselbanken.

Wisselbank: alle muntsoorten kunnen hier gewisseld worden in de Gulden Florijn.

Veel mensen wilden in Amsterdam geld komen verdienen -> beurs: mensen handelen hier met elkaar/investeren geld.

Dus: veel werkgelegenheid en welvaart.

Ze gaan daarom ook de grachtengordel aanleggen.

Amsterdam als stapelmarkt

• In Amsterdam werden goederen bewaard om duur verkocht te worden = stapelmarkt
• Ook was er een beurs en een wisselbank

De Amsterdamse Beurs vanaf het Rokin op de prent van C.J. Visscher uit 1612

De beurs na de uitbreiding van 1668 met links de nieuwe galerij die op de brug was gebouwd, en aan de buitenkant het Mercuriusbeeld: Job Berckheyde, De oude beurs van Amsterdam, circa 1670, Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam

Hierna: 

Google Maps grachtengordel, daarna 

filmpje (+2 min.)

Aan de Slag!

- Inleveren + Nakijken 5.1 (historisch)

- Markeren 5.2

- Maken 1 t/m 5

Klaar? --> 5.2.2 + 5.2.3

VOC: Verenigde Oost-Indische Compagnie

Doel: tegen Portugal in, zelf specerijenhandel (niet duur meer inkopen). 

Van Oldenbarnevelt: samenwerken voor succes -> oprichting Compagnieën.

1602: oprichting Verenigde Oost-Indische Compagnie.

VOC krijgt monopolie op specerijenhandel.

Oostinjevaerder Batavia

Varen naar de Oost

- Gevaarlijk oorlog voeren en/of verdragen sluiten, komen de schepen met bemanning wel terug?

- Risico verkleinen: investeren in aandelen: de mensen krijgen een deel van de winst (VOC kan zo ook alles betalen).

- VOC = eerste bedrijf, eerste Naamloze Vennootschap.

- Niet alleen handel, ook handelsposten.

- Batavia op Java, belangrijkste post.

- Onder Jan Pieterszoon Coen, met geweld heerser over de Oost.

Jan Pieterszoon Coen

• Berucht vanwege het gebruik van geweld

• 1617 Gouverneur- Generaal van Nederlands-Indië

• Vermoorden of verbannen van de bevolking van de Banda-eilanden, genocide 1621

Aantekeningen

Overeenkomsten VOC en WIC

- Beide multinationals: actief in meerdere landen.

- Beide een monopolie. WIC: handel tussen de West-Afrikaanse kust, Noord- en Zuid-Amerika. VOC: handel met Oost.

- Beide recht om oorlog te voeren in naam van de Republiek. 

De vaarroute van de VOC en de WIC:

Hierna: Wat is de WIC nog meer?

1 juli viering afschaffing slavernij ( 1863)

Begrippen uit deze les

• De Nederlandse Opstand
• Staten-Generaal
• stapelmarkt
• specerijen
• Kaapvaart
• Driehoekshandel
• WIC &VOC

Huiswerk

Maken de vragen die horen bij paragraaf 5.2 

onder 'leerdoelen'