4B H8 Verkeer en veiligheid + licht

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

4 basis

Hoofdstuk 8

Verkeer en veiligheid

+ licht

Aandrijfkrachten 

De kracht waardoor een voertuig beweegt noem je een aandrijfkracht of stuwkracht.

Bijvoorbeeld: je fietst op een helling naar beneden en hebt wind in de rug

Aandrijfkrachten zijn dan: Spierkracht, windkracht en zwaartekracht

Tegenwerkende krachten

Een tegenwerkende kracht zorgt er voor dat de beweging langzamer wordt of stopt

Voorbeelden:

- Remkracht

- Luchtwrijving (wrijving tussen voertuig en lucht)

- Rolwrijving (wrijving tussen banden en de weg)

- Zwaartekracht (wanneer je een helling op rijdt)

Krachten tekenen

Bij het tekenen van een kracht zijn 3 dingen van belang:

- Aangrijpingspunt: Begin van de pijl, dit is de plek waar de kracht op werkt (waar de persoon bijvoorbeeld duwt)

- Grootte van de pijl: Hoe langer de pijl, 

hoe groter de kracht

- Pijl punt: geeft de richting van de kracht.

Lengte pijl berekenen

Wanneer je de kracht moet tekenen:

Lengte pijl= kracht: krachtenschaal

Kracht berekenen

Wanneer je een pijl ziet en je weet de schaal van de kracht:

Kracht= lengte x krachtenschaal

Nettokracht

Netto kracht= resultante of resulterende kracht.

Deze bereken je door:

- Krachten in dezelfde richting tel je op

- Krachten in tegengestelde richting trek je van elkaar af.

Berekening van afgelegde weg

De afstand bereken je door:

Afgelegde weg (afstand) = snelheid x tijd

Afgelegde weg is je afstand in meters of kilometers

Snelheid is de snelheid in m/s of km/h

Tijd is in seconde (s) of uren (h)

Berekening van tijd met snelheid

Als je de afgelegde weg (afstand) en snelheid weet dan kan je de tijd die je er over gedaan hebt berekenen

Hiervoor gebruik je de volgende formule:

Tijd = aftand : snelheid

Afgelegde weg is je afstand in meters of kilometers

Snelheid is de snelheid in m/s of km/h

Tijd is in seconde (s) of uren (h)

Gemiddelde snelheid berekenen

Je rijdt niet altijd met dezelfde snelheid. Soms moet je remmen of juist optrekken.

In het verkeer reken je daarom met gemiddelde snelheid, formule: 

Gemiddelde snelheid = afstand : tijd

Afgelegde weg is je afstand in meters of kilometers

Snelheid is de snelheid in m/s of km/h

Tijd is in seconde (s) of uren (h)

Rekenen met gemiddelde snelheid

Alex fietst 2 uur lang. Hij legt een afstand af van 36 kilometer. 

Wat was zijn gemiddelde snelheid in km/h?

1. Gegeven             Afstand = 36 km        Tijd = 2 uur

2. Gevraagd          Gemiddelde snelheid

3. Formule             Gemiddelde snelheid = Afstand : Tijd

4. Berekening      Gemiddelde snelheid = 36 : 2

5. Antwoord         Gemiddelde snelheid = 18 km/h

gemiddelde snelheid omrekenen

tijd omrekenen. 

Invloed nettokracht

De nettokracht is het totaal van alle krachten op een voertuig.

- Wanneer de aandrijfkracht groter is dan de tegenwerkende krachten wordt je snelheid groter. De beweging is versneld.

- Wanneer de aandrijfkracht en tegenwerkende kracht even groot zijn is de snelheid gelijk. De beweging is dan eenparig

- Wanneer de aandrijfkracht kleiner is dan de tegenwerkende kracht wordt de snelheid kleiner. De beweging is vertraagd.

Afstand-tijd diagram

Snelheid - tijd diagram

1: Versnelde beweging: nettokracht werkt in de rijrichting mee

2:

3 bewegingen in 1 grafiek

Versnelde beweging (stijgende lijn)

1

Eenparige beweging (horizontale lijn)

2

Vertraagde beweging (dalende lijn)

3

Massa en traagheid

Remweg wordt langer wanneer de massa groter wordt. 

Traagheid van massa: Er is kracht nodig

 om de beweging van een voorwerp te 

veranderen. 

Voorbeeld traagheid: 

Remweg en kracht

Hoe sneller iets afgeremd moet worden des te meer kracht nodig is.

Bij een lange remweg merk je dus minder van de kracht bij  het remmen dan bij een botsing. Bij een botsing merk je veel meer van de kracht.

Stopafstand

Stopafstand= reactie afstand + remweg

Stopafstand = 

Reactie afstand

+

Remweg

Reactieafstand

Reactie afstand= snelheid x reactietijd

Reactietijd is de tijd vanaf het

waarnemen tot aan reageren.

Invloed op reactietijd: Opletten, leeftijd,

alcohol en medicijnen.

Snelheid is huidige snelheid

Remweg

remweg = de afstand (na de reactietijd) tijdens het remmen

de remweg hangt af van:

• de beginsnelheid
  
• de massa (gewicht) van de auto
  
• kwaliteit van de remmen
  
• de gladheid van de weg en de banden
  

stopafstand = reactieafstand + remweg

Veiligheidsmaatregelen in het verkeer

Maatregelen zoals:

- Veilige snelheid

- Kreukelzone

- Veiligheidsgordel

- Hoofdsteun

- Kooiconstructie

- Airbag

- Helm

- Kleding

Verschillende lenzen

Lichtstralen door een lens veranderen van richting

Nadat lichtstralen op een bolle lens vallen, komen de lichtstralen samen in het brandpunt.

De afstand van de lens tot het brandpunt heet de brandpuntsafstand.

Lichtstralen construeren

Bij een bolle lens, kun je tekenen hoe de lichtstralen lopen.

Je tekent dan 3 lichtstralen.

Dit tekenen noem je construeren.

Beeld maken

Met een lens kun je een beeld maken op een scherm, zoals met een beamer. 

Door lichtstralen te construeren, kun je tekenen waar het beeld terecht komt.

Het oog

Ons oog heeft ook een bolle lens.

De ooglens kan platter worden om scherp te zien van veraf.

De ooglens wordt boller om dichtbij scherp te zien.

Bril

Als je dingen om je heen niet scherp ziet, heb je een bril of lenzen nodig. 

Je kunt bijziend zijn -> dichtbij zie je goed.

Je kunt verziend zijn -> ver weg zie je goed.

Bij bijziend is je ooglens niet plat genoeg voor veraf. 

Je hebt dan een bril met holle (= negatieve) glazen nodig.

Bij verziend is je ooglens niet bol genoeg. 

Je hebt dan een bril met bolle (= positieve) glazen nodig.