Opkomst van de stedelijke burgerij

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Groningen 1575

Stedelijke burgerij in de Middeleeuwen

KA 14: de opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden

Voorgeschiedenis: waardoor ontstonden er rond het jaar 1000 weer steden?

Veranderingen rond de 10e eeuw

• Veiligheid nam toe: sterkere koningen, vikingen steeds vaker verslagen
• Het klimaat wordt gunstiger

Groei en bloei landbouw

• Beter klimaat > minder misoogsten
• Meer kennis over landbouw > nieuwe technieken

>> Hogere landbouwopbrengst  en zelfs overschotten

Groei landbouw = bevolkingsgroei = groei handel

Ontstaan markten

• Kruizingen van (water)wegen

Jaarmarkten en weekmarkten

Handel = ontstaan steden

• Markten > werk
• Werk > wonen
• Wonen > uitbreiding voorzieningen (kerk, winkels, herbergen, etc.)

Stedelijke burgerij

Stadsrechten

Stadsrechten werden gekocht van de heer

Stad met stadsrechten mocht: 

• Zelf de stad besturen
• Eigen wetten maken
• Stadsmuur bouwen
• Eigen leger hebben
• Rechtspraak zelf doen
• Eigen munten slaan

Stadsrechten Coevorden

Privileges

Steden kregen privileges (de stadsrechten).

De heer behield vaak enige voordelen binnen de stad.

Adel

Land is in handen van de adel (of geestelijkheid). Hertogen en graven bepalen de regels.

Maar de rijker wordende burgers willen meer zelf kunnen beslissen.

Adel had dure kastelen en moest legers onderhouden. Edelen hadden daarom nogal eens behoefte aan (meer) geld...

Werk in de stad

Lidmaatschap gilde verplicht

• Vakvereniging: ieder beroep had een eigen gilde.
• Doel: controleren van prijs en kwaliteit van producten, zodat er minder concurrentie was

Gildes

Door goed werken kon je binnen een gilde opklimmen:

Leerling > gezel > meester

Stadsbestuur

Standenmaatschappij

• Stedelijke burgerij werd rijk
• Steden kregen meer zelfbestuur

>> stedelijke burgerij werd sterker

Maar...

Voorlopig stonden ze in de ME-standenmaatschappij nog steeds onderaan, samen met de boeren