Schrijfstijl les 5 o.b.v. module Schrijfstijl van Jeroen Steenbakkers

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Pak je leesboek & pen erbij.

Fijn dat jullie er weer zijn.

Programma 

• Lezen
• Terugkijken
• Introductieopdracht
  
• Uitleg
• Opdrachten maken
• Schrijfdossieropdracht?

Lezen

Terugkijken

Wat hebben we tot nu toe gedaan?

Nog lang niet iedereen een compleet schrijfdossier.

Ik plan vandaag een inhaalmoment in.

Eind van de les geef ik aan wie moet inhalen.

leerdoelen

• Je leert hoe je een tekst verbeteren door de stijl helder, afwisselend en correct te maken.

• Je leert dat er stijlfiguren zijn die een tekst mooier, opvallender en spannender maken.

FOCUS

Actie

Pak vast je pen voor de volgende opdracht.

Tweetallen: overleggen

Hoe haal je zinnen uit de knoop? (4 manieren)

Tweetallen: 

Maak de stijl helder, afwisselend en correct --> Schrijf de tekst allebei in je eigen schrift.

Bespreken

Opvallende stijl

De belangrijkste wedstrijd van Epke Zonderland.

Luister en kijk naar het filmpje (de volgende slide). Richt je aandacht op het commentaar van de sportcommentator Hans van Zetten.

Kijkopdracht: Hans van Zetten gebruikt twee verschillende omschrijvingen voor Epke Zonderland. Noteer beide omschrijvingen.

Opvallende stijl

Reclamemakers maken er vaak gebruik van.

Bijvoorbeeld alliteratie:

Melk, de witte motor.

Heerlijk, helder, Heineken.

Opvallende stijl

Reclamemakers maken er vaak gebruik van.

Bijvoorbeeld woordspeling:

Ik ben rijp voor een inrichting (IKEA)

Er gaat niets boven Groningen (gemeente Groningen)

Hans Anders. Alleen de prijs is anders.

Opvallende stijl

Het is ook vaak kort.

Vaak worden er woorden weggelaten.

Dat noem je een ellips.

Steeds verrassend, altijd voordelig. (Kruidvat)

Shoot it. Save it. Share it. (iPhone)

Opvallende stijl

In zakelijke teksten vaak géén opvallende stijl.

Wel  in blogs, tweets, columns, songteksten...

In zakelijke teksten soms in de afsluiting wel:

Kortom: de kantine kan voortaan zonder cola.

Mijn conclusie: Rutte is uitgeregeerd.

Opvallende stijl

Woordspelingen kom je wel veel tegen in krantenkoppen:

Tennisclub wil geen eikels op de baan.

Twents ziekenhuis snijdt in eigen personeel.

Buschauffeur rijdt dronken kinderen rond.

Politie treedt op bij popfestival.

STIJLFIGUREN

Gebruik je om indruk te maken op een luisteraar of lezer.
 

Het zijn taalmiddelen om dat wat je wilt zeggen, treffender of sterker uit te drukken.

• 
  

Hyperbool

Een hyperbool is een sterke overdrijving.

Als je je erg inspant:

"Ik ga dood!!"

• 
  

Eufemisme

Verzachtende omschrijving die een beetje verstopt wat iets eigenlijk betekent. Vaak met een taboe.

Voorbeelden voor dood:

heengaan

inslapen

naar een betere wereld gaan

etc.

• 
  

Dysfemisme

Omschrijving die iets erger of sterker maakt.

Wat voor vreten staat er nu weer op tafel?

Sigaret - kankerstokje

Drinken - zuipen

Pleonasme

Bij een pleonasme:

* wordt een eigenschap van iets dubbel uitgedrukt. 

* bestaat uit twee woordsoorten, vaak een bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord. Het bijvoeglijk naamwoord drukt een eigenschap uit die al besloten ligt in het zelfstandig naamwoord. 

Voorbeeld: witte sneeuw. Sneeuw is altijd wit, dus dit bijvoeglijk naamwoord is dubbelop. 

Voorbeelden pleonasme:

groen gras

ronde bal

mondeling gesprek

hoekig vierkant

houten boomstam

Tautologie

Een tautologie is:

* een combinatie van woorden die hetzelfde uitdrukken. 

* het zijn twee woorden van dezelfde woordsoort, bijvoorbeeld: 

                                                 - twee bijvoeglijk naamwoorden, 

                                                 - twee zelfstandige naamwoorden of 

                                                 - twee bijwoorden. 

* Tussen de woorden in staat meestal een voegwoord, zoals en of of. 

* Voorbeeld: verheugd en blij / bont en blauw / bedroefd en verdrietig. 

Voorbeelden van tautologieën

Veel voorkomende, geaccepteerde tautologieën:

never nooit (niet)

pracht en praal

vast en zeker

één en hetzelfde

leugen en bedrog

• 
  

Alliteratie

De medeklinkers rijmen.

Heerlijk Helder Heineken

Rita de Reuzenschildpad

Aan het werk

1. Je maakt 5.3 (pag. 40 & 41).

Daarna:

2. Je maakt 5.4 of 5.5. Werk deze uit in de ruimte na de opdracht. Lees voor het lezen van de teksten eerst de vragen & introductie bij de opdracht.

3. Klaar? Je maakt dossieropdracht 5 in je Wordbestand. Volgende les moet deze af zijn én gedeeld.

Wie ga ik bespreken?