Blok 2

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Thema 9 Blok 2 

Milieuvervuiling, een nieuw probleem?

Les 1 

https:

Wat leer je deze les? 

• Je kan twee milieuproblemen uit de middeleeuwse stad noemen.
• Je weet welke energiebronnen  ambachtslieden in de stad gebruikten.

In de volgende slide zie je het leven in middeleeuwse stad. Deze steden waren er vies. Welke vormen van vervuling zie je? 

Schrijf samen met je werkmaatje zoveel mogelijk op! Gebruik de lege pagina in je schrift (blz 30) 

Middeleeuwse steden

• In de middeleeuwen werkten de  meeste ambachtslieden in de steden.  Zij hadden grondstoffen nodig. Die kwamen uit de bodem, het bos of van de landbouw. 

• Ambachtslieden gebruikten ook  energie. Ze gebruikten eigen spierkracht of die van paarden, watermolens en windmolens. 
• Steden groeiden snel >> er waren meer grondstoffen en er was meer energie nodig. 
  
• Het stadsbestuur maakte regels om vervuiling tegen te gaan. 
  

Maken:

Blok 2: opdracht 1 t/m 3

Terugkoppeling

• Je kan twee milieuproblemen uit de middeleeuwse stad noemen.
  
• Je weet welke energiebronnen ambachtslieden in de stad gebruikten.

• Uitleg hout, turf, steenkool
• Filmpje
• Zelfstandig werken
• Samenwerken 

Filmpjes om thuis te kijken.

Blok 2 Les 2

• Uitleg hout, turf, steenkool
• Filmpje
• Zelfstandig werken
• Samenwerken 

Wat leer je in Blok 2? 

• Je kan uitleggen waarom er rond 15000 nauwelijk bos was
• Je kan uitleggen hoe er plassen ontstonden door een tekort aan brandstof
• Je kan een voordeel en een nadeel noemen van het gebruik van steenkool.

Hout als brandstof

Rond het jaar 1000 was het grootste deel van Europa bedekt met bos. Mensen kapten bomen:

-hout voor energie 

-hout voor huizen en schepen 

-om akkers aan te leggen 

-om houtskool te maken want houtskool was nodig om ijzererts te smelten 

Rond 1500 was vrijwel al het bos gekapt in Nederland.

Turf, brandstof uit het moeras

• Duizend jaar geleden waren grote delen van Nederland moeras.
  Moeras bestaat uit veen (= laag dode plantenresten)  Als je veen laat drogen, krijg je turf.  Toen er steeds minder hout was, gingen mensen turf gebruiken als brandstof. 
• 
  

• In West-Nederland lag het veen laag. Men trok het veen uit het water en er bleven plassen over: natte vervening. 
  
•  In Oost-Nederland lag het veen hoog. 
  

Men stak er blokken uit en stuitte op zandgrond: droge vervening.

Video

Meisje van Yde

Steenkool 

In Engeland gebruikte men steenkool als brandstof toen hout te duur werd.

Nadeel >>  veel luchtvervuiling.

Steenkool zit diep in de grond.  Er werden mijnen gegraven om steenkool uit de grond te halen. 

In 1712 bedacht Newcomen de stoompomp en de eerste stoommachine. 

Nadeel >> de stoommachine verbruikt zelf veel steenkool.

Maken:

Blok 2: opdracht 4 t/m 12

Terugkoppeling

• Hoe het kwam dat er bijna geen bos meer was rond 1500

• Uitleggen hoe plassen zijn ontstaan.

• Je kan een voordeel en een nadeel noemen van het gebruik van steenkool.

Blok 2 Les 3

• Uitleg Industriele revolutie
• Filmpje
• Zelfstandig werken

Wat leer je in Blok 3? 

• Je kan drie oorzaken noemen waarom de Industriele Revolutie in Engeland begon.
• Je kan zes gevolgen noemen van de Industriele revolutie voor de samenleving.
• Je kan uitleggen wat de gevolgen van de IR voor het milieu waren.

Stoommachines en fabrieken

In 1764 verbeterde James Watt de stoompomp tot  de stoommachine >> fabrieken konden zo veel producten tegelijk maken.

Er waren ook ontwikkelingen  in de landbouw>>  de common fields  >> het  land van kleine boertjes wordt opgekocht door grootgrond-bezitters >> zo ontstond grootschalige landbouw >> er werd meer voedsel  geproduceerd >>betere gezondheid  >> hierdoor groeide de bevolking >> meer mensen zochten werk in fabrieken >>  rond de fabrieken ontstonden steden >> urbanisatie

De Industriële Revolutie is de verandering in de manier van produceren van handmatige productie naar machinale productie in fabrieken. 

Gevolgen voor de samenleving

We kijken een video over de Industriele revolutie. 

Noteer de gevolgen die je ziet voor de samenleving en waar je dat aan ziet.  Welke gevolgen voor het milieu zie je? 

Gevolgen voor de samenleving

• Sociale kwestie: Voor arbeiders was het werk saai, ze kregen lage lonen en ze hadden slechte huizen. 
  
• Steeds meer vervoer >> Stoommachine werd gebruikt in schepen en treinen. Eind 19e eeuw reden ook de eerste auto’s. 
  
• Communicatie >> De post kon veel sneller worden vervoerd. Door de komst van de telefoon en de telegraaf ging de communicatie sneller. 
  
• Welvaart neemt toe >> Na 1850 stegen de lonen en werden de leef- en werkomstandigheden beter, producten goedkoper en de welvaart steeg. 
  
• Scholen en wetenschap >> Om te blijven vernieuwen investeerde men in wetenschap, onderzoek en onderwijs. 
  
• Sterke bevolkingsgroei >> grote kennis over gezondheid en betere hygiëne  
  

...en de gevolgen voor het milieu

• Door industrialisatie zijn er meer fossiele brandstoffen nodig. Daardoor ontstaat er luchtvervuiling en raken energiebronnen uitgeput. 
  
• Er is er meer bebouwing en infrastructuur. Veel bos verdwijnt. Daardoor is er meer kans op overstromingen. 
  
• Er zijn steeds meer nieuwe producten, zoals plastic. Daardoor is er meer en gevaarlijker afval. 
  

Terugkoppeling

• Hoe het kwam dat er bijna geen bos meer was rond 1500
• Uitleggen hoe plassen zijn ontstaan.
• Je kan een voordeel en een nadeel noemen van het gebruik van steenkool.
  
• Je kan drie oorzaken noemen waarom de Industriele Revolutie in Engeland begon.
  
• Je kan zes gevolgen noemen van de Industriele revolutie voor de samenleving.
  
• Je kan uitleggen wat de gevolgen van de IR voor het milieu waren.

Huiswerk voor de volgende les:

Blok 2 af