Thema 9 Blok 1 bk 2

• mens en maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k, t
• Leerjaar 2

Thema 9 Blok 1 

Blok 1 les 1

• Uitleg energiebronnen turf, hout, steenkool
• Industriële revolutie

Wat leer je deze les? 

• Je weet welke energiebronnen  ambachtslieden in de stad gebruikten.
• Je kan uitleggen hoe veel plassen in ons land onstaan zijn.
• Je kan uitleggen hoe de industriële revolutie is ontstaan.

Tekst 

blz. 8

Blz. 10

Tekst blz. 10

Middeleeuwse steden

• In de middeleeuwen werkten de  meeste ambachtslieden in de steden.  Zij hadden grondstoffen nodig. Die kwamen uit de bodem, het bos of van de landbouw. 

• Ambachtslieden gebruikten ook  energie. Ze gebruikten eigen spierkracht of die van paarden, watermolens en windmolens. 
• Steden groeiden snel >> er waren meer grondstoffen en er was meer energie nodig. 
  
• Het stadsbestuur maakte regels om vervuiling tegen te gaan. 
  

Hout als brandstof

Rond het jaar 1000 was het grootste deel van Europa bedekt met bos. Mensen kapten bomen:

-hout voor energie 

-hout voor huizen en schepen 

-om akkers aan te leggen 

-om houtskool te maken want houtskool was nodig om ijzererts te smelten 

Rond 1500 was vrijwel al het bos gekapt in Nederland.

Turf, brandstof uit het moeras

• Duizend jaar geleden waren grote delen van Nederland moeras.
  Moeras bestaat uit veen (= laag dode plantenresten)  Als je veen laat drogen, krijg je turf.  Toen er steeds minder hout was, gingen mensen turf gebruiken als brandstof. 

• In West-Nederland lag het veen laag. Men trok het veen uit het water en er bleven plassen over: natte vervening. 
  
•  In Oost-Nederland lag het veen hoog. 
  

Men stak er blokken uit en stuitte op zandgrond: droge vervening.

Blz. 12

Tekst blz. 12

Steenkool 

In Engeland gebruikte men steenkool als brandstof toen hout te duur werd.

Nadeel >>  veel luchtvervuiling.

Steenkool zit diep in de grond.  Er werden mijnen gegraven om steenkool uit de grond te halen. 

In 1712 bedacht Newcomen de stoompomp en de eerste stoommachine. 

Nadeel >> de stoommachine verbruikt zelf veel steenkool.

Tekst

blz. 14

Stoommachines en fabrieken

In 1764 verbeterde James Watt de stoompomp tot  de stoommachine >> fabrieken konden zo veel producten tegelijk maken.

Er waren ook ontwikkelingen  in de landbouw>>  de common fields  >> het  land van kleine boertjes wordt opgekocht door grootgrond-bezitters >> zo ontstond grootschalige landbouw >> er werd meer voedsel  geproduceerd >>betere gezondheid  >> hierdoor groeide de bevolking >> meer mensen zochten werk in fabrieken >>  rond de fabrieken ontstonden steden >> urbanisatie

De Industriële Revolutie is de verandering in de manier van produceren van handmatige productie naar machinale productie in fabrieken. 

Huiswerk

Opdracht: 3-4-6-8-9

blz. 10 t/m 15

Kader uitdaging 

opdracht 2-5-7-10

Klaar: extra werk op de volgende twee slide

We kijken een video over de Industriële revolutie. (video staat op volgende slide).

Noteer de gevolgen die je ziet voor de samenleving en waar je dat aan ziet. Welke gevolgen voor het milieu zie je?

Thema 9 Blok 1                       Les 2

Lesdoelen

*Terugblikken op les 1

*Nakijken opdracht 3-4-5-6-8-9

* Positie Engeland en de rest van de wereld.

Tekst blz. 16

Huiswerk

Opdracht: 11-13-14

Kader uitdaging 

opdracht 2-7-16-17

Thema 9 Blok 1                       Les 3

Lesdoelen

* Herhalen positie Engeland en de rest van de wereld

*Nakijken opdracht 11-13-14

* Industrie in Nederland

Tekst blz. 20

Tekst blz. 20

Huiswerk

Opdracht: 15-18-19-22 (blz. 18 t/m 22)

Kader uitdaging 

opdracht 20

Klaar--> Filmpje industriële revolutie (volgende slide) of oefenen begrippen zie its