Letterlijk vs. figuurlijk

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Letterlijk en figuurlijk taalgebruik onderzoeken.

P. 315

www.hln.be

Hoe ontstond de verwarring in het fragment?

Letterlijk taalgebruik

• Sommige woorden en woordgroepen kun je op meer dan een manier begrijpen.
• Als je ze letterlijk begrijpt, dan gaat het om de betekenis van de woorden zoals ze er staan. 
• Bv. een ijzeren kast

Figuurlijk taalgebruik

• Je kunt woorden en woordgroepen vaak ook figuurlijk begrijpen. 
• Dan is er een andere betekenis, waarvoor je je verbeelding moet gebruiken.
• Bv. de aap komt uit de mouw.

p. 316

Tegen de lamp lopen

Op straat staan

Groene vingers hebben.

Lange vingers hebben.

Iemand blij maken met een dode mus.

Betrapt worden

Werkloos zijn, geen onderdak hebben.

Goed met planten en bloemen kunnen omgaan.

Vaak stelen

Iemand blij maken met iets wat niet doorgaat.

Oefening 3: in welke zinnen wordt het woord letterlijk gebruikt?

P. 316

• Kun jij dit tillen? Die stapel boeken is echt wel zwaar.
• Een kilo pluimen is net zo zwaar als een kilo lood.
• Laat broertje niet bij de vijverrand spelen. Het water is er erg diep.
• Speleologen willen die diepe grotten verkennen.

Wat betekenen de volgende uitdrukkingen?

Restaurantuitbater doet water bij de wijn.

Fruitboeren zitten met de gebakken peren.

Secretaresse houdt klanten aan het lijntje.

Bloemist zit op rozen.

Chirurg is de draad kwijt.

Figuurlijk	Letterlijk
1 2 3 4 5 6	7 8 9 10

Maak oefeningen 6-7. 

p. 317-318

Oefening 7

1. tanden al op stukgebeten
2. heb ik geen kaas gegeten
3. de mist inga 
4. staan nog niet voor de deur
5. op mijn buik schrijven

p. 318

Oefening 8

1. Een grote ... hebben. (letterlijk)
2. lange ... hebben. (letterlijk)
3. Je ... ergens voor ophalen. (figuurlijk)
4. Met de ... tegen de muur staan. (figuurlijk)
5. Een gat in zijn ... hebben. (figuurlijk)
6. Iemand op de ... zitten. (figuurlijk)
7. Iemand tegen de ... schoppen. (letterlijk) 

Maak een zin met je uitdrukking.

9. Herschrijf de zinnen en gebruik de uitdrukkingen uit de vorige opdracht.

p. 319

Waarom vindt Razou mijn voorstellen niet goed genoeg? Zoekt hij ruzie met zijn opmerkingen?

Rustig maar, ben je zo snel lichtgeraakt? Je weet toch dat Razou brutaal kan zijn.

Die overvaller geeft het geld van de buit erg snel uit. De politie heeft hem bijna te pakken.

Jullie beurt

Schrijf een kort verhaaltje (5-10 regels) waarin er een misverstand ontstaat door het figuurlijk taalgebruik.