Herkansing: H13 H14

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

 PTA H13 en H14

H13 Geluid:

H14: Kracht en Beweging

Herkansing PTA: 30 + 31 maart 2023

GT (H13, H15 en H16)

Geluid is een trilling!

Bron => veroorzaakt trilling 

• Luidspreker, stem, muziekintrument

Tussenstof => waar geluid doorheen gaat

• Lucht, vaste stoffen, vloeistoffen

Ontvanger => vangt de trilling op en "vertaalt" de trilling

• Gehoor, microfoon, radio-ontvanger

De trilling verplaatst zich als een golf

Geluidssnelheid

Geluidssnelheid: snelheid waarmee het geluid zich door een medium verplaatst.

Geluidssnelheid is 343 m/s (20 graden Celsius)

Afhankelijk van temperatuur en medium 

De geluidssnelheid in water is 1500 m/s.

Trillingen

Wat is de trillingstijd (T)?

• De trillingstijd is de tijd die nodig is voor 1 trilling

Wat is frequentie (f)?

• De frequentie is hoeveel trillingen er zijn in 1 seconde

Wat is Amplitude (A)?

• De amplitude zegt iets over de geluidsterkte (hard/zacht)

Toonhoogte verhogen/verlagen

Er zijn drie manieren waarop je de toonhoogte van een snaar kunt verhogen / verlagen:

De snaar strakker / losser spannen.

De snaar korter / langer maken.

De snaar dunner / dikker maken.

Frequentiebereik mens & dier

Frequentiebereik mens: 20 - 20.000 Hz

 Ultrasoon geluid => frequentiebereik boven de 20.000 Hz

Dit HOREN wij NIET !!!

vb. hondenfluitjes, echo's, reinigen van juwelen, lenzen, horloges ...

De decibelschaal

De sterkte van geluid kun je meten in decibel (dB). 

Je meet geluidsterkte met een decibelmeter (figuur 3). 

Heeft een A-filter: geeft geluidsterkte weer zoals het menselijk gehoor => dB (A)

Festival of concert app telefoon

Gehoordrempel en pijngrens 

Grenzen van geluidssterkte!!!

De gehoordrempel 

• is de geluidssterkte waarbij je het geluid net begint te horen. 

De pijngrens 

• is de geluidssterkte waarbij je oren pijn beginnen te doen. 
• Boven de pijngrens hoor je wel geluid, maar dit is zo hard, dat het zeer doet aan je oren.

Tabel 28 Gehoorgevoeligheid + Tabel 30 Maximale blootstelling

Rekenen met Decibel

Als geluidsenergie verdubbelt, neemt het geluidsniveau toe met       3 dB

• regel geldt alleen voor geluidsbronnen die ongeveer evenveel geluid maken!

Beweging: stroboscopische foto

Foto's van bewegende voorwerpen met een flitslamp met vaste tussentijden (frequentie) => beweging wordt zichtbaar

Soorten bewegingen

afstand meten bij eenparig versnelling

Snelheid neemt per seconde gelijkmatig toe. 

                                    s = v_gem x t

Wanneer de beginsnelheid niet 0 m/s is, gebruik je eerst onderstaande formule om vgem te berekenen.

De gemiddelde snelheid tijdens de versnelling kun je berekenen met: 

                             v_gem = (v_b+ v_e) : 2

Aandrijfkracht

De kracht waardoor een voertuig beweegt noem je de aandrijfkracht of   stuwkracht.

Voorbeelden:

• motor auto/brommer
• spierkracht bij fietsen

Tegenwerkende kracht

Is de kracht die waardoor een voertuig wordt tegengewerkt, hierdoor zal de snelheid afnemen, of zelfs 0 m/s zijn

Voorbeelden:

• Tegenwind
• (rol)Wrijvingskracht (zand/verharde weg)

Nettokracht

=> Nettokracht werkt in de bewegingsrichting

=> Nettokracht is 0 N

=> Nettokracht werkt tegen de bewegingsrichting in

Nu worden de drie soorten beweging gekoppeld aan het nieuwe begrip 'nettokracht'. Belangrijk inzicht moment.

Traagheid

Hoe meer massa een object heeft, des te groter de traagheid.

Traagheid geeft aan hoe makkelijk je iets kan versnellen of afremmen. 

Hoe meer traagheid, hoe meer het object zich verzet tegen snelheidsveranderingen.

Stopafstand

• Stopafstand = reactieafstand + remweg.

Veilige afstand tussen voertuigen?

• 2 seconden afstand regel!

wat kan reactietijd beinvloeden?

• vermoeidheid
• medicijngebruik
• ouder worden
• afgeleid worden
• alcoholgebruik

Veiligheidsmaatregelen 

• Kooiconstructie
• kreukelzone
• Veiligheidsgordels
• Airbags

Door de remweg te vergroten, worden de krachten verdeeld.

De kracht op je lichaam wordt dan kleiner.

Zijn er nog vragen?

Herkansing => PTA inzien + vragen?

geen herkansing => Examen 2019