les 2: Ontstaan Westers Mensbeeld

• GMF
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Filosofie les 2

Ontstaan van het westers mensbeeld, lesdoel:

Je kunt uitleggen wat de bepalende factoren zijn geweest in de geschiedenis van het westers mensbeeld.

Je kunt uitleggen welke invloed het idee van een aardse versus hemelse werkelijkheid heeft op het mensbeeld van de westerse mens.

Bedenk een verschil tussen de moderne westerse mens en de middeleeuwse mens:

Waar beginnen we? Plato

Plato ontwikkelde 'dualisme: ( 3e eeuw voor Christus) . Het lichaam hield de ziel gevangen: Er is een hogere werkelijkheid.

In de middeleeuwen ( 500 - 1500) waren mensen meer op elkaar aangewezen. Ze waren afhankelijk van bestaansmiddelen , geproduceerd door de gemeenschap.

Waarin ben jij nog afhankelijk van andere mensen?

En dan : Christendom

Door het christendom geloofden mensen in een almachtige God. De mens had een eeuwige ziel. Het leven was slechts een voorbereiding op de Hemel. Zij moesten zich houden aan een bovennatuurlijke orde.

Dus: Alles wat zondig was, was slecht. 

Aardse lusten -versus hemelse deugden.

Aards is de wereld ( daaronder is de Hel) Hemel is Hoog, Vandaar dat Kathedralen hoog zijn: als een vinger wijzen naar de hemel.

Wat zijn redenen om goed te leven?

Renaissance ( 16 eeuw) en verlichting( 18e eeuw)

Na 1500 Herontdekken westerlingen de Griekse klassieke oudheid waarin de mens meer centraal had gestaan: Renaissance. Hier ontstaat het modern humanisme. 

Dit meer individuele denken loopt uit op De Verlichting ( 18e eeuw). Men werd idealistisch: de mens kan de wereld beter maken. 

Je weet de rest: Wetenschap techniek maakten de wereld maakbaarder. De mens en zijn behoeftes gaat centraal staan. 

Ben jij idealistisch? Kan de mens de wereld verbeteren en het lijden verminderen?

Immanuel Kant ( 1724-1804)

Wat betekent Verlichting? Dat een mens zijn eigen verstand moet gebruiken. Een mens moet de dapperheid tonen om zonder leiding van een ander gebruik te maken van zijn verstand: 

'Durf te weten ! Heb de moed je eigen verstand te gebruiken! '

Vind jij dat de mens vooral kan vertrouwen op zijn eigen verstand? Leg uit.

Huiswerkopdracht

De  tijdsperioden: 

* Griekse Oudheid

* Middeleeuwen/Christendom

* Renaissance

* Verlichting

* moderne periode 

( vanaf 1900)

Opdracht:

Maak een tijdslijn waarin iedere periode terug komt.

Maak vervolgens een samenvatting van minstens 10 zinnen over het mensbeeld in die periode. 

Vermeld ook waar in die periode de nadruk op ligt: De hemelse werkelijkheid of de aardse werkelijkheid.