3hv H2 Schrijven

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

2. Schrijven volgens een vaste tekststructuur

Lesdoelen

• Je kan de structuur van de tekst aan het doel van de tekst aanpassen;
• je kan relaties als oorzaak/gevolg, voor- en nadelen etc. duidelijk aangeven met signaalwoorden en structuuraanduidende zinnen.

Welke vaste tekststructuren ken je nog?

Vaste tekststructuren

• Argumentatie
• Aspecten
• Probleem-oplossing
• Verklaring
• Verleden-heden(-toekomst)
• Voor- en nadelen
• Vraag-antwoord

Welke structuur je kiest hangt af van je tekstdoel!

• informeren
• opiniëren
• overtuigen
• activeren

Startopdracht, tekst 1 (blz. 52)
Welke tekststructuur zal er
volgens jou in
deze tekst gebruikt worden?

Tekst 1

Op 17 juni 2015 overleed de Amerikaanse Jeralean Talley uit Michigan. Zij werd maar liefst 116 jaar oud. Nooit eerder is een mens zo oud geworden. Is het gunstig dat de mens alsmaar ouder wordt of zijn er ook nadelen aan verbonden?

Startopdracht, tekst 2
Welke tekststructuur zal er
volgens jou in
deze tekst gebruikt worden?

Tekst 2

In grote delen van Europa en Noord-Amerika wordt sinds de jaren 70 in een weekend aan het einde van oktober de klok één uur achteruitgezet. Dat betekent een extra uur slapen. Waarom zijn de zomer- en wintertijd eigenlijk ingevoerd en wat is het effect op het slaap- en waakritme van mens en dier?

Startopdracht, tekst 3
Welke tekststructuur zal er
volgens jou in
deze tekst gebruikt worden?

Tekst 3

Met ingang van morgen moet elke school rookvrij zijn. In 2020 mag er zelfs op schoolpleinen niet meer gerookt worden, zo heeft de Tweede Kamer besloten. Maar volgens het Longfonds duurt dat te lang. Het Longfonds stelt: hoe sneller hoe beter.

We kijken even naar de uitlegvideo.

Argumentatiestructuur

een mening of standpunt onderbouwen, zodat de lezer de mening van de schrijver overneemt (overtuigen) en/of tot handelen overgaat (activeren)

Aspectenstructuur

de verschillende aspecten van iets beschrijven, zodat de lezer op de hoogte is (informeren) en/of zich een mening kan vormen (opiniëren)

probleem - oplossingsstructuur

een probleem benoemen en oplossingen beschrijven, zodat de lezer op de hoogte is (informeren) en/of zich een mening kan vormen (opiniëren)

verklaringsstructuur

verleden-heden (-toekomst) structuur

een verschijnsel uitleggen, zodat de lezer op de hoogte is (informeren)

de geschiedenis (en de toekomst) van iets beschrijven, zodat de lezer op de hoogte is (informeren)

voor- en nadelenstructuur

de voor- en nadelen van iets beschrijven en een conclusie trekken/standpunt geven, zodat de lezer op de hoogte is (informeren), zich een mening kan vormen (opiniëren), de mening van de schrijver overneemt (overtuigen) en/of tot handelen overgaat (activeren)

vraag-antwoordstructuur

een vraag beantwoorden, zodat de lezer op de hoogte is (informeren)

Zo schrijf je volgens een vaste tekststructuur

• Bepaal het onderwerp, het schrijfdoel en de hoofdgedachte.
• Kies een structuur die bij het doel van de tekst past.
• Maak een bouwplan (zie p. 264/271) aan de hand van de gekozen tekststructuur.
• Noteer boven het bouwplan het onderwerp, het schrijfdoel, de hoofdgedachte en de tekststructuur.
• Gebruik tijdens het schrijven signaalwoorden en structuuraanduidende zinnen als daardoor, want, er zijn drie oorzaken, het gevolg is, behalve voordelen heeft deze aanpak ook nadelen, een tweede bezwaar is, ik ben van mening.

een bouwplan 

Klik op de afbeelding om te vergroten.

Aan de slag

havo: maak opdracht 1 en 2 (p. 50-51)

vwo: maak opdracht 1 en 2 (p. 52-53)