2.1 Het communisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom

Programma:

- Mededelingen

- Leerdoelen

- 3.2 Russische Revolutie

- Filmpje

- Opdrachten

- Afsluiting

Leerdoel

Aan het eind van deze paragraaf kun je herkennen en uitleggen hoe Rusland van een monarchie in een communistisch land (Sovjet-unie) veranderde.

Rusland voor 1917

• Keizerrijk (Russische keizer is een tsaar).

• Grote verschillen tussen arm en rijk.

• Bondgenoot van Engeland en Frankrijk vóór en tijdens de Eerste Wereldoorlog (tot 1917).
  
  
• Een agrarische samenleving die nog niet geïndustrialiseerd is.

Slecht bestuur van de tsaar

1. Rusland is een veelvolkerenstaat
   
   
2. Weinig industrialisatie
   
   
3. Groot verschil tussen rijk en arm
   
   
4. Harde onderdrukking

Karl Marx

• Geboren in Trier, op 5 mei 1818.

• Filosoof en econoom.
  

• Grondlegger van het socialisme.
• In Engeland zag hij hoe slecht de arbeiders het hadden.

Wat is communisme? (1)

• Arbeiders aan de macht

• Alle rijkdommen (ook de fabrieken en de machines) naar de arbeiders

• Omdat 'rijken' en fabrikanten dit niet zomaar zullen laten gebeuren zal er een revolutie van arbeiders komen, mét geweld.

Wat is communisme? (2)

• Einde aan de klassenmaatschappij (indeling van de maatschappij naar economische positie)

• Mensen hebben evenveel bezit.
  

• Tegen kapitalisme (ergens geld in stoppen met als doel meer geld te verdienen: winst maken). 

0

Stap 1

Arbeiders (proletariaat) worden steeds meer uitgebuit door de rijke fabriekseigenaren.

De arbeiders worden armer en de fabriekseigenaren rijker.

Stap 2

Arbeiders grijpen de macht middels een revolutie.

Dit is de 'Dictatuur van het proletariaat'.

Stap 3

Gelijkheid: Al het bezit wordt eerlijk over de gemeenschap verdeeld. Er zijn geen klassen

meer. Niemand kan meer winst maken.

Stap 4

Van een kapitalistische samenleving naar 

een socialistische samenleving naar 

een communistische samenleving (de Communistische Heilstaat).

Communisme

1. Gelijkheid: er zijn geen klassen meer.
   
2. Geen bezit: de staat verdeelt het bezit.
3. Iedereen verdient hetzelfde: winst maken kan niet.
4. In 4 stappen naar een klassenloze samenleving.

Voorwaarden

Het land moest volledig geindustrialiseerd zijn.

Klassenstrijd: de arbeiders moesten in opstand komen tegen  de rijke fabriekseigenaren.

Wat is communisme? (3)

• Russische communist Lenin paste de leer van Marx aan.

• Rusland had namelijk geen fabrieksarbediers.

• Volgelingen van Lenin noem je Bolsjewieken.

• Werden door de geheime politie van de tsaar flink bestreden.
  

Bloedige Zondag

1905

De Russische bevolking protesteert én steunt de tsaar.

Uit paniek op het volk geschoten.
Gevolg: ontstaan Doema (volksvertegenwoordiging)

Rusland in de 

Eerst Wereldoorlog

• Veel boeren moeten het leger in gevolg: daling voedselproductie -> hongersnood
• Grote verliezen aan het front.
• Tsaar: treedt hard op tegen eigen bevolking en geen goede legerleider

-> het volk komt in opstand

Februarirevolutie

Februari 1917

• Voedselrellen en stakingen.
• Demonstraties tegen de tsaar (opgezet vanuit sovjets).

• Er komt een voorlopige regering.
  

• Tsaar treedt af en wordt gearresteerd.

Aprilstellingen van Lenin

april 1917

• Alle grond aan de boeren.
• Alle macht aan de sovjets (plaatselijk raad).
• Alle fabrieken aan de arbeiders.
• Vrede met Duitsland.

Oktoberrevolutie

Oktober 1917

• Onrust in Rusland blijft
• Communisten o.l.v. Lenin en Trotski grijpen de macht en de voorlopige regering wordt afgezet.

• Eerste Wereldoorlog nog vol aan de gang!a
  

Wanneer brak de Russische Revolutie uit?

1. 1905
2. 1914
3. 1917
4. 1919

Wie was er aan de macht voor de Russische Revolutie?

1. Lenin
2. Tsaar Nicolas II
3. Raspoetin
4. De Voorlopige Regering

Wat was geen oorzaak van de Februarirevolutie?

1. Armoede en honger
2. Onvrede over de tsaar
3. De verliezen in WOI
4. Het communisme

Sleep de blauwe blokken naar de behorende rode blokken, betreft het een oorzaak of een gevolg van de Februarirevolutie?

Gevolgen Februarirevolutie

Oorzaken Februarirevolutie

Hongersnood

Doema heeft geen invloed

Voorlopige regering

Tsaar treedt af

Sleep de onderdelen naar het juiste onderdeel van de Russische revolutie

Februarirevolutie

Oktoberrevolutie

De voorlopige regering krijgt de macht

Lenin grijpt de macht

Communisme wordt ingevoerd

Privé eigendom wordt afgenomen

Tsaar wordt afgezet

Doema had niets te zeggen

Vrede van Brest-Litovsk

maart 1918

• Het communistische Sovjet-Rusland (later: Sovjet-Unie) sluit vrede met Duitsland en laat zijn oude bondgenoten, Engeland en Frankrijk, in de steek
  
• Let op: ze worden geen bondgenoot van Duitsland!

Burgeroorlog (1)

• Oekraine
• Russisch Polen
• Baltische Staten (Es, Let, Lit)
  
• Finland

De Witten (tegenstanders van Lenin)

- Officieren trouw aan de tsaar

- Zonen van adel / bourgeouisie

- Boerengroeperingen
- Nationalisten, gesteund door Westen

  

Burgeroorlog (2)

De Roden 

• Arbeiders
• Arme boeren

Het Rode Leger (onder dwang gevormd door Trotski)

1918: 430.000 man

1920: 5.300.000 man

1922: De Roden (communisten) winnen de burgeroorlog

-> Ontstaan van de Sovjet-Unie

Hoe zag de Sovjet-Unie onder Lenin er uit?

• Eén partij heeft de macht: de Communistische Partij. Dit heet ook wel: eenpartijstaat

• Geheime politie (NKVD) rekent af met ‘vijanden’ van de Revolutie.

• Alle productie gaat naar de staat.

• Geen privé-bezit

• En nu?

Rusland tegenwoordig

• Poetin
• Niet communistisch, maar:

• Geen echte politieke partijen.
• Geen vakbonden.
• Geen consumentenverenigingen.
• Zwakke burgersamenleving
• Zeer beperkte vrijheid van meningsuiting.
  

Zelfstandig werken

Havo

Wat? Maken opdrachten paragraaf 2

Werkboek pagina:  42 t/m 44
Tekstboek pagina:  51 t/m 53
Opdracht:  3 t/m 15

Online! Klassencode: 276792
Hoe? In stilte! (Zs)
Hoe lang? Rest van de les.
Hulp? Je mag de docent vragen stellen.
Klaar? Lezen paragraaf 3

Zelfstandig werken

VWO

Wat? Maken opdrachten paragraaf 2

Werkboek pagina:  48 t/m 50
Tekstboek pagina:  59 t/m 61
Opdracht:  1 t/m 14
Hoe? In stilte! (Zs)
Hoe lang? Rest van de les.
Hulp? Je mag de docent vragen stellen.
Klaar? Lezen paragraaf 3

Leerdoel

Aan het eind van deze paragraaf kun je herkennen en uitleggen hoe Rusland van een monarchie in een communistisch land veranderde.