Par. 5.1 Rome: van Republiek tot Keizerrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Het Romeinse Rijk

5.1 Rome: van republiek tot keizerrijk

Wat weet je over de Romeinen?

Begintaak/ huiswerk

1. Hoe is het Romeinse Rijk ontstaan en hoe werd het bestuurd?

2. Beschrijft de Punische Oorlogen.

3. Welke verschillende bevolkingsgroepen waren er in de Romeinse samenleving?

3 minuten

Zelfstandig en in stilte

Weet je niets? Lees blz. 72

Eerder klaar? Lees par. 5.1

Studiewijzer

29-27/01: Par. 5.1 Rome: van republiek tot keizerrijk

31-01/02: Par. 5.1 Rome: van republiek tot keizerrijk

4/02: TWT bespreken + Par. 5.1 Rome: van republiek tot keizerrijk

7-08/02: Par. 5.2 Twee eeuwen vrede in het Romeinse Rijk

10/02: Par. 5.2 Twee eeuwen vrede in het Romeinse Rijk

14-15/02: Par. 5.2 Twee eeuwen vrede in het Romeinse Rijk

21 t/m 25/02: Groene Week 

Voorjaarsvakantie

07-08/03: Par. 5.3 De erfenis van het Romeinse Rijk

10/03: Par. 5.3 De erfenis van het Romeinse Rijk

14-15/03:  Par. 5.4 De Romeinen in Nederland PO

17/03: Par. 5.4 De Romeinen in Nederland PO

21-22/03: PO

28-29/03: Herhalen

TOETSWEEK PERIODE 3:

HEEL HOOFDSTUK 5 + HISTORISCHE VAARDIGHEDEN

Vandaag:

1. Uitleg par. 5.1

2. Keuzebord (controle en werken)

3. Afsluiten

Leerdoelen (in je schrift)

1. Welke invloed had de Griekse cultuur op de Romeinen?
2. Hoe is het Romeinse Rijk ontstaan en hoe werd het bestuurd?
3. Wat waren de belangrijkste hervormingen van Caesar?  (vandaag)
4. Beschrijft de Punische Oorlogen.
5. Welke verschillende bevolkingsgroepen waren er in de Romeinse samenleving?

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Latium = Lazio

Rome verovert Italië

• Rome ontstond langs de Tiber
• Tussen 500 en 275 v.C. werd heel Italië veroverd
• Daarna waren de Griekse kolonies en een groot deel van Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten aan de beurt.
• De veroverde gebieden werden provincies genoemd. 

Waarom was dit een goede plek?

Het Imperium Romanum

De Romeinen hadden in 200 v.C. hun macht uitgebreid

Zij noemden dit gebied hun Imperium Romanum

Een imperium is een rijk dat bestaat uit de oorspronkelijke staat (Rome) en andere veroverde staten

De Grieks-Romeinse cultuur

Religie

Politiek

Handel

(bouw)kunst

Cultuur

De Grieken als voorbeeld

• Griekse gebouwen namaken. 
• Griekse toneelstukken werden in Romeinse theaters gespeeld.
• Griekse godsdienst smolt samen met de Romeinse. 

Vorige les...

• Het ontstaan van Rome en Imperium Romanum

          - Romulus en Remus

• De invloed van de Grieken op de Romeinen

Rome verovert de Middellandse Zee

Rome was niet de enige machtige stad

In Noord-Afrika lag Carthago

Ook Carthago wilde uitbreiden

Rome en Carthago kregen oorlog (de Punische oorlogen)

Kaart

De Punische Oorlogen (264-201 v. Chr.)

• Hannibal en zijn olifanten.

• Versloegen de Romeinen keer op keer, maar de Romeinen versloegen de Carthagers definitief. 

• Carthago verloor al zijn gebied buiten Afrika, had geen oorlogsvloot meer en mocht geen oorlog voeren zonder toestemming van Rome. 

De Romeinse Republiek

(509 v. Chr. - 27 v. Chr.)

• De laatste koning wordt verdreven en de Rome wordt een Republiek, een regeringsvorm zonder koning of keizer. 
• De Romeinse volksvergadering mocht bijna alle bestuurders kiezen en stemmen voor of tegen voorstellen van bestuurders. 

De Romeinse Republiek 

• Op papier is de republiek een democratie...

• ...maar in de praktijk is een kleine groep mensen aan de macht: mannen uit rijke aanzienlijke families. Dit heet: aristocratie

Romeinse senaat

• Gaf raad aan de bestuurders en aan de volksvergadering. 
• Senatoren waren ooit ook bestuurders. Hun raad werd vaak opgevolgd. 
• Alleen rijke mensen konden bestuurder worden. 
• Vrouwen en slaven hadden geen invloed op het bestuur. 

Patriciërs en plebejers

• Patriciërs: rijke mensen, bestuurders en hadden belangrijke functies.
• Plebejers: boeren, ambachtslieden en kooplieden. 
• Proletariërs: arme boeren die naar de stad moesten trekken voor inkomen. 
• Slaven (ook gladiatoren)

Zet de Romeinse bevolkingsgroepen op de juiste plek van de sociale piramide

Plebejers

Proletariërs

Slaven

Patriciërs

Soldaat in plaats van boer

• Het Romeinse leger bestond vooral uit boeren die wapenuitrusting konden betalen. 

• Veel boerderijen Rome werden niet meer onderhouden. Het land werd verkocht aan rijke families. Ze hadden oorlogsslaven.

• De boeren trokken naar Rome op zoek naar werk.
  

Romeinen hadden een beroepsleger

Romeins leger

• Soldaten werden betaald met belastinggeld
  
• Wapenuitrusting hoefde men niet meer zelf te betalen.
• Overwonnen volkeren leverden ook soldaten.
• Legioenen 
• Gevechtsformaties (schildpad)

Veel arme mensen het leger in voor oorlogsbuit. 

Het Romeinse Rijk groeit!

• Wat begon als een kleine stad groeit in een paar eeuwen uit tot een enorm rijk.
• Legeraanvoerders, zoals Julius Caesar, veroveren grote delen van Europa.

• Op deze kaart zie je de veroveringen tussen 500 v. Chr. tot ongeveer 40 v. Chr.
  

Julius Caesar

Julius Caesar was een bevelhebber uit het Romeinse leger. In 58 v.C. werd hij aanvoeder van de troepen in Gallië (Frankrijk, België & Zuid-Nederland). Hij veroverde in 8 jaar heel Gallië. 

Hij was heel populair onder zijn soldaten. Caesar zorgde goed voor zijn soldaten en deelde de buit van de overwinningen met zijn soldaten.

Het leger valt uiteen...

 Soldaten worden trouwer aan hun bevelhebber dan aan de Romeinse senaat. 

Hierdoor valt het leger uiteen...

Burgeroorlogen

133 v. Chr. tot 44 v. Chr.

• Heersen over dit machtige rijk, dat wil iedereen wel!
• Tussen de machtigste Romeinse mannen ontstaat een aantal ruzies die uitlopen in burgeroorlogen

De Republiek wordt een keizerrijk

Julius Caesar eindigde de burgeroorlogen, kreeg steun van de meerderheid van de senaat en de volksvergadering. 

- goede bestuurder: proletariërs mochten weer als boer werken ergens in het rijk.

- Bewoners van de provincies kregen de kans om dezelfde rechten als de Romeinen te krijgen (burgerrecht).

Julius Caesar wordt vermoord

44 v. Chr.

• Julius Caesar wordt steeds machtiger. Tegenstanders denken dat Caesar zelfs koning wil worden: ze moeten hem tegenhouden!
• Hij wordt in de Senaat door andere senatoren vermoord.
• Het breekt een burgeroorlog! Bevelhebbers gingen weer strijden om de macht!

Octavianus neemt wraak

44 v. Chr.

• De geadopteerde zoon van Julius Caesar, Octavianus, neemt wraak
• Hij schakelt de daders en andere tegenstanders één voor één uit.
• Ook zijn vroegere medestander, Marcus Antonius, en diens geliefde: Cleopatra

Imperator Caesar Augustus

27 v. Chr. - 14 n. Chr.

• Uiteindelijk is er niemand machtiger dan hij. De rust in het rijk is terug.
• De senaat bedankt hem hiervoor en geeft de titel Augustus ('de verhevene') te geven. 
• Augustus wordt de eerste keizer van het Romeinse Rijk.

Afsluiten

1. Welke invloed had de Griekse cultuur op de Romeinen?
   
2. Hoe is het Romeinse Rijk ontstaan en hoe werd het bestuurd?
   
3. Wat waren de belangrijkste hervormingen van Caesar? (vandaag)
4. Beschrijft de Punische Oorlogen.
   
5. Welke verschillende bevolkingsgroepen waren er in de Romeinse samenleving?

Keuzebord controle

Voor vandaag: minimaal 1 opdracht af

Minimaal 4 opdrachten en 6 medailles

Minimaal één opdracht per niveau en per kleur.

Wie de mesten medailles wint, wint de eer!

Tot en met 10/02