4.3 De paus en de kruistochten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.3 De Paus en de kruistochten

steden en staten 

1000- 1500

Lesdoelen

• je kunt de verschillen uitleggen tussen de geestelijke en wereldlijke macht
  
• je kunt met voorbeelden uitleggen waarom en hoe de Paus streefde naar vergroting van zijn macht
• je kunt uitleggen waardoor en hoe het machtstreven van de Paus leidde tot het Oosters Schisma
• je kunt uitleggen waardoor en hoe het machtstreven van de Paus leidde tot conflicten met keizer en koningen, zoals de investituurstrijd
• je kunt de oorzaken en gevolgen van de kruistochten beschrijven

geloof van de bevolking 

paus, bisschoppen en priesters

bestuur van een land & 

rechtspraak 

koningen en keizers 

Geestelijke macht        vs      wereldlijke macht

Tweezwaardenleer: geestelijke en wereldlijke macht heersen elk over eigen gebied

Tweezwaardenleer: Volgens deze leer uit de vijfde eeuw verdeelde Christus de macht tussen de wereldlijke macht en de geestelijke macht tussen de paus en de vorst of keizer door ze allebei een zwaard te geven.  

Christendom steeds sterker in Europa

Oorzaken:

• vanaf ±1000 is het christendom het  volksgeloof in Europa
• veel kloosters 

Gevolg: macht van de Paus groeit

Maar ook steeds meer kritiek op de Paus

Oorzaken: 

1. Oosters Schisma
   
2. Investituurstrijd
   

Oosters Schisma

1054

Patriarch (hoge kerkleider) in Constantinopel en Paus in Rome krijgen ruzie over wie de meeste macht had.

Ze doen elkaar in de ban.

Gevolg: splitsing van de christelijke kerk (dus minder macht Paus)

Investituurstrijd

Duitse keizer benoemt het liefste bisschoppen als leenman (want geen erfgenamen!)

Dus wil de Duitse keizer ook bepalen wie bisschop wordt.

Maar, de Paus vindt dat alleen hij de bisschoppen mag kiezen.

Gevolg: Ruzie tussen Paus en keizer

Keizer Hendrik IV klopt aan bij Paus in Canossa

Paus schenkt de keizer vergiffenis

Einde investituurstrijd

Paus benoemt de bisschoppen

Daarna mag de keizer de bisschoppen wereldlijke macht geven

Contact tussen christenen en moslims

• Het contact is meestal vreedzaam: handel

• Dit verandert als de Seldjoeken, een Turks volk, Jeruzalem veroveren en de Heilige Grafkerk verwoesten 

Problemen in het Byzantijnse Rijk

• De keizer van het Byzantijnse Rijk voelt zich bedreigd.
• Seldjoeken hebben Jeruzalem in hun macht en zijn dichtbij zijn Rijk.
• De keizer vraagt de paus om hulp.

Een Heilige Oorlog

• In 1095 roept paus Urbanus II op tot een heilige oorlog, een kruistocht.
• Doel 1: Bevrijden van het Heilig Land Palestina van de moslims
• Doel 2: Terugdringen van de Turkse invallen in het Byzantijnse rijk

"God wil het!"

Waarom zou je meevechten?

• de Heilige stad bevrijden.
• Hun zonden konden vergeven worden door de kruistocht, dus als straf.
• Een avontuur waar je rijk van kon worden en grond innemen.
• Ridders kunnen eigen koninkrijken stichting

Jeruzalem heroverd

1099

• Jeruzalem wordt door de kruisridders heroverd op de moslims.
• In Jeruzalem slachtten de kruisvaarders de moslims af, bijzonder aangezien christenen, joden en moslims daar juist vreedzaam naast elkaar leven.

Saladin vecht terug

• De Arabieren, die Jeruzalem ook als een Heilige stad zien, vechten terug.
• De bekendste strijd is die tussen Richard Leeuwenhart & Saladin.
• Maar ook bij andere steden en langs de route vindt veel geweld plaats.
• De eerste Kruistocht was nog enigszins succesvol, de latere (2e t/m de 9e) niet meer.

Gevolgen

• Ontstaan van Kruisvaardersstaten (zoals het Koninkrijk Jeruzalem)
  
• Toename handel in Europa (Italië) en het Midden-Oosten.
• Kennis over de Arabische cultuur en wetenschap (cijfers) in Europa neemt toe

0