KBS geneeskundige methodiek

• Mentorles
• HBO
• Studiejaar 2

Geneeskundige methodiek 

Osteosarcoom 

Rianne Zijlstra (448768), Jildau Boonstra (448406), Marijke Cannegieter (449138) & Esmee Vos (449411)

 

Inhoud 

• Begripsbepaling​
  
• Epidemiologie​
  
• Anatomie/ fysiologie​
  
• Etiologie​
  
• Symptomen​
  
• Diagnose​
  
• Therapie​
  
• Prognose​
  
• Complicaties​
  
• Aandachtspunten voor de verpleegkundige

Wat weet jij al van een osteosarcoom?

Wat zijn osteoblasten?

Begripsbepaling 

• Kwaadaardige tumor
• Osteoblasten --> cellen  

Epidemiologie 

• 10 en 30 jaar ​
  
• Na 60 jaar ​
  
• 35 -45 nieuw 
• 60% geneest ​

1. Plaats tumor ​
2. Mate agressiviteit ​
   
3. Reactie op chemotherapie ​
   
4. Uitzaaiingen 

(LUMC, 2005)

Van welke 4 elementen hangt de genezingskans af bij een osteosarcoom?

Anatomie/ fysiologie 

• Botweefsel wordt als dode stof geassocieerd. ​
  
• Allerminst dood -> rijk doorbloed en hoge stofwisseling.​
  
• Constante cyclus van afbraak en opbouw.​
  
• Drie soorten botcellen.​
  
• Afbraak door gespecialiseerde bindweefselcellen -> osteoclasten.​
  
• Beenvormende bindweefselcellen gaan zich afzetten -> osteoblasten.​
  
• Nieuw osteon gevormd -> osteoblast veranderd in osteocyt.​
  
• Osteosarcoom -> osteoblasten veranderen in kankercellen​
  
• Ontstaan meestal in de metafyse (groeischrijf). 

 Gezondheidsnet, 2018, Grégoire et al., 2022 ​

 Reumazorg Nederland, z.d. 

Wat is de functie van osteoblasten?

1. Zorgen voor onderhouden en optimaliseren van het bot
2. Zorgen voor botopbouw
3. Zorgen voor botafbraak

Wat is een ander woord voor een osteoclast?

1. Gespecialiseerde bindweefselcel
2. Osteon
3. Beenvormige bindweefselcel

Waar is bij een osteosarcoom sprake van?

1. De botcel veranderd niet in een osteoblast, maar in een kankercel
2. De botcel veranderd niet in een osteocyt, maar in een kankercel
3. De botcel veranderd niet in een osteoclast, maar in een kankercel

Denken jullie dat er een oorzaak is voor het ontstaan van een osteosarcoom? Zo ja, wat voor oorzaak denk je?

Etiologie 

• Oorzaak is vaak onduidelijk​
  
• In leeftijd van de puberale groeispurt op plekken waar veel groei voorkomt​
  
• Samenhang met snelle botgroei ​
  
• Blootstelling aan straling of alkylerende middelen​ (remt deling van DNA)
• Botziektes zoals de ziekte van Paget (ontsteking) of de ziekte van Ollier​ (kraakbeentumoren)
• Erfelijke ziektes zoals het Li-Fraumeni-syndroom (tumorsyndroom), erfelijke retinoblastomen (tumor op netvlies) en osteochondroom (overmatige groei).
  
  

 (Bielack, 2010), ​(Gezondheidsplein, 2014)​, (Kanker.nl, z.d.​),  (Thuisarts, 2016)​, (UMCG, z.d.), (VKGN, 2022), (Ziekte van Ollier, 2014), (NtVG, 2020), (Zorginstituut Nederland, z.d.)

Wat is de ziekte van paget?

1. Botziekte met ontstekingen waardoor het bot vervormd
2. Er worden kraakbeentumoren ontwikkeld in met name de handen en voeten
3. Overmatige groei van kraakbeen en/of bot

Symptomen 

• Afhankelijk van locatie en grootte 
• Veel voorkomend: pijn, zwelling of botbreuken 
• Pijn in rust 
• Door zwelling minder beweging 
• Spontane botbreuken  

Bij een osteosarcoom is pijn alleen aanwezig tijdens inspanning

1. Waar
2. Niet waar

Wat weet je al over hoe een diagnose wordt gesteld bij een osteosarcoom?

Diagnose

• Huisarts --> orthopedisch chirurg, internis, oncoloog​
  
• Roïntgenfoto --> vermoedelijke plaats ​
  
• MRI --> maakt delen van het lichaam zichtbaar ​
  
• CT-scan --> geeft vorm, structuur en ligging weer ​
  
• PET-scan --> ondersteunt de CT
• Skeletcintigrafie --> uitzaaiingen?​
  
• Puctie --> cellen en vocht ​
  
• Biopsie --> weefsel 

(Amsterdam UMC, z.d.),(Catharina ziekenhuis, z.d.), (kanker.nl, z.d.), (Radboudumc, z.d.), (Van Heycop Ten Ham, 2017).

Wat kan de arts zien middels een MRI?

1. Bloedvaten en botten
2. Botten, gewrichten en omliggend weefsel
3. Weefsel, bloedvaten en gewrichten

Wat kan de arts met een CT-scan zien?

1. De vorm, structuur en ligging van botten en bloedbanen
2. De vorm, structuur en ligging van kiezen en tanden
3. De vorm, structuur en ligging van inwendige organen en weefsels

De botscan is er om vast te stellen of er verdere uitzaaiingen te vinden zijn in het skelet. Wat laat een botscan nog meer zien?

1. De stadium van kanker
2. De botscan maakt verder niks anders duidelijk
3. De ontstekingen in het lichaam

Therapie

• Chemotherapie ​
  
• Operatie ​
  
• Duur -> gemiddeld acht maanden​
  
• Waarom geen radiotherapie? 

Hoe hoog denk je dat de overlevingskans is bij een osteosarcoom?

Prognose

• Chirurgische reconstructietechnieken​
  
• Ledematen kunnen worden gered​
  
• Chemotherapie hetzelfde medicijn​
  
• Overlevingskans niet verbeterd​
  
• 60% genezing​
  
• Waar, hoe agressies, reactie op chemo en uitzaaiingen​
  
• Prognose verschilt

(CCI, 2021), (Radboudumc, z.d), (Ritter., Bielack, 2010​)

Wat zorgt ervoor dat er nu meer ledematen gespaard kunnen blijven worden?

Aan wat voor complicatie denk je bij een osteosarcoom?

Complicaties

• Uitzaaien, tumorcellen komen los en komen ergens anders terrecht. Dit kan na 10 jaar nog steeds voorkomen.​
  
• Pijn, waar de tumor zit​
  
• Gewricht minder goed bewegen​
  
• Bot kan spontaan breken door broosheid​
  
• Mentale schade

(Gezonheidswetenschappen, 2017​), (Kanker.nl, 2017), (Ritter., Bielack, 2010​)

Wist je dat een bot sneller kon breken door een osteosarcoom?​

JA

NEE

Aandachtspunten voor de verpleegkundige 

• Op de hoogte houden van nieuwe inzichten.​
  
• Inlichten bijwerkingen en behandeling.​
  
• Uitleg geven over behandeling. ​
  
• Aandacht voor de geestelijke gezondheid van de patiënt ​
  
• Monitoren van klachten/pijn/bijwerkingen ​
  

​

(KNL, 2008) 

Welke verpleegkundige aandachtspunten kunnen jullie er nog bij verzinnen?