SE3 Groene Chemie_V6

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

H14 Groene Chemie

Hoe bereken je welk proces "groener" is?

Rendement

Bij een reactie wordt niet altijd 100% van de beginstof omgezet in reactieproduct. Dit kan verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld:

- er stelt zich een evenwicht in

- er zijn ongewenste nevenreacties

- de beginstof is niet zuiver

rendement berekenen

Om te berekenen hoeveel % van de beginstof daadwerkelijk is omgezet in gewenst reactieproduct, gebruik je de volgende formule:

rendement =  werkelijke opbrengst / theoretische opbrengst x 100%

(dus: wat je echt hebt gekregen gedeeld door wat je maximaal had kunnen krijgen als wel alles was omgezet)

stappenplan

1. Geef de reactievergelijking
2. Bereken met de gegeven hoeveelheid beginstof hoeveel reactieproduct hiermee maximaal kan ontstaan
3. Kijk in de opgave hoeveel reactieproduct er werkelijk is ontstaan (dit is gegeven)
4. Bereken het rendement 

Bij de additie van water aan 1,0 kg propeen ontstaat 0,80 kg propaan-1-ol.
Bereken het rendement

Atoomeconomie

Bij een chemische reactie hergroeperen de atomen tot moleculen van nieuwe stoffen. Voor een duurzaam proces is het de bedoeling dat zoveel mogelijk atomen van de beginstoffen gebruikt worden voor het gewenste reactieproduct. Je wilt zo min mogelijk atomen "verliezen" aan restproducten (afval).

atoomeconomie berekenen

De formule om de atoomeconomie te berekenen vind je in 

Binas 37H en op blz 175 in je boek

In het volgende filmpje wordt uitgelegd hoe je de atoomeconomie berekend.

E-factor

De Environmental factor, kortweg E-factor, is een maat voor de hoeveelheid afval die bij een proces ontstaat en daarmee ook heel geschikt om te vergelijken hoe groen processen zijn.

De hoeveelheid afval is afhankelijk van:

1. hoeveel atomen uit de beginstof terechtkomen in het reactieproduct (atoomeconomie)

2. hoe efficiënt het proces verloopt (rendement)

E-factor berekenen

In Binas 37H vind je de formule om de E-factor te berekenen:

E-factor =(massa beginstof-massa gerealiseerd product)

                               massa gerealiseerd product

In deze berekening worden atoomeconomie én rendement gecombineerd.

In het volgende filmpje wordt uitgelegd hoe je de E-factor kunt uitrekenen met deze formule.

E-factor en afval

Met de E-factor bepaal je dus hoeveel niet-nuttig product er ontstaat. Voor het gemak wordt dit "afval" genoemd. Maar een proces met een hoge E-factor hoeft niet altijd slecht te zijn voor het milieu. Bij de vorming van esters is het andere reactie-product water. Dit is niet milieu-belastend, maar draagt wel bij aan de E-factor. Voor een groener proces is dus niet alleen de hoogte van de E-factor, maar ook het soort afval belangrijk.

Oefenen

In de studiewijzer op Magister vind je in de map "Voorbereiden SE3" enkele examenopgaven om te oefenen

Op de volgende dia wil ik je ook wijzen op een website waar je veel oefenopgaven met uitwerkingen vindt

www.kemia.nl