herhaling blues en jazz

• KUA
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

BLUES and JAZZ 

- aan het begin van de twintigste eeuw wordt een grote impuls aan de muziekindustrie gegeven door de lang onderdrukte Afro-Amerikanen

- Afro-Amerikanen hebben weinig werk en geld dus gaan ze bedelen of muziek maken

- Er ontstaan 2 grote nieuwe muzieksoorten: jazz en blues

Analyse opdracht

Syllabus blz. 30-31 en of analyseschema

beschrijf de vormgeving van het muziekfragment

-toonhoogte

-toonduur (ritme/maat) 

-tempo 

-dynamiek - klankkleur

-compositie (thema/motief)

Jazz ontstaat in Amerika

Begin 20ste eeuw: mix van Europese- en Afro-Amerikaanse muziekstijlen

Welke Europese kenmerken en 

welkAfro Amerikaanse kenmerken hoorde je?

Blues

• Eind 19de eeuw in de zuidelijke VS
• Afro-Amerikaanse gemeenschap
• Einde van de slavernij,
  maar blijvende ongelijkheid

• Muziek verlichtte het zware bestaan
• Spirituals, gospel en worksongs

Call-and-response
AAB

4 coupletten, 3 zinnen

spiritual/gospel

"Roll, Jordan, Roll" is a spiritual created by enslaved African Americans, developed from a song written by Isaac Watts in the 18th century which became well known among slaves in the United States during the 19th century. 

Appropriated as a coded message for escape, by the end of the American Civil War it had become known through much of the eastern United States. In the 19th century, it helped inspire blues, and it remains a staple in gospel music.

Blues

Treurig

Traag

Thema = Ellende arme zwarte bevolking

Uitzichtloos bestaan, verloren liefde,
onbereikbare zaken in het leven... maar daarin berusting vinden

Luister nu zelf! 

Bessie Smith - Nobody knows you when you're down and out

Art History blz. 78

Beschrijf de muzikale kenmerken van Blues die in dit lied te horen zijn.

kenmerken bluesmuziek

• Een wat rauwe, donkere zangpartij. De zanglijn wordt gekenmerkt door herhaling en een vraag-en-antwoord-dialoog tussen de zanger en de muzikanten
• kenmerkend voor de blues is het soleren. Zang wordt afgewisseld met instrumentale improvisatie
• Tempo is langzaam/slepend
• Gebruik van blue notes (onzuiver noten/ valse inzet)  deze noten vaak bereikt met instrumenten die tonen kunnen 'buigen', zoals gitaar, bluesharp en saxofoon. 
• Vaak wordt een harmonisch contrast gebruikt: het in mineur soleren

       of zingen over een majeur akkoordenschema.

Terug naar JAZZ!

Jazz is een mix van:

1: De Afro-Amerikaanse muziektraditie, zoals gospels, blues en ragtime. 

2: Muziek van Europese emigranten in de VS, zoals Franse walsen, Poolse polka's, smartlappen etc.

Jazz = expressief!

• Improvisatie
• Snel tempo en 'swingend'
• Glijdende noten
• Niet altijd met zang

Jazz sprak de expressionisten aan. Waarom?

Improvisatie

Niet uitgeschreven

Autodidact

Breken met de regels

Afrikaanse invloeden

Blue note

Onzuivere noot die soms verglijdt (glissando) (vanaf 0:40)

Syncope = 

'kapot' ritme

Nadruk ligt niet op de 1e en 3e tel van een 4/4 maat, maar
net anders. Daardoor klinkt het niet logisch en onverwacht

1 Het ritme gaat tegen baspartij in

2 Het ritmische accent wordt verlegd

       DAT MAAKT HET SWINGEND!

Dit zijn logische ritmes: de noot valt op de maat

Dit is een onlogisch ritme: de noot valt net niet op de maat

Wat vindt grote het publiek?

• Eerst: slechte reputatie, dansmuziek voor lagere sociale klassen, vooral om de plek waar het gespeeld werd
• Later: jazzmuzikanten trekken rond, verschillende stijlen ontwikkelen zich 
• Steeds populairder bij de jeugd en het wordt commercieel
• Chicago- en New Orleans-style jazz is vooral zwart, maar er onstaat ook 'blanke jazz': Dixieland

JAZZ

BLUES

Treurig

Vrolijk

Mix van zwarte en witte muziek

Improvisatie

Traag

Snel

Blue note

Syncope

Late 19de eeuw

Vroege 20ste eeuw

Volksmuziek, spirituals, worksongs, gospel

New Orleans, Chicago en Dixieland

Teksten gaan over zorgen

Slepend  tempo

Swingend tempo

Altijd met zangstem

Vast akkoordenschema

Call-and-response

Blaasinstrumenten

Dansmuziek

examenopgaven

Muziek- Gershwin

Geluidsfragment 3

In de jaren twintig van de vorige eeuw streefden componisten in de Verenigde Staten naar een eigen en herkenbaar Amerikaans geluid.

Voor een concert op 12 februari in 1924 in New York met uitsluitend moderne Amerikaanse muziek schreef George Gershwin zijn Rhapsody in Blue, een compositie voor piano en orkest. Bij de uitvoering speelde hij zelf de pianosolo.

Luister naar het muziekfragment uit Rhapsody in Blue. Gershwin verwerkte hierin elementen uit zowel Europese als Amerikaanse muziekstijlen.

Noem van zowel de Europese als de Amerikaanse muziekstijlen één typerend kenmerk dat je hoort in dit fragment.  

0

2p Noem van zowel de Europese als de Amerikaanse muziekstijlen één typerend kenmerk dat je hoort in dit fragment.

Muziek - Herdenken

geluidsfragment 1, tekst 13

In 1976 schreef de Poolse componist Henryk Gorecki zijn Symphony of  Sorrowful Songs, Symfonie van droevige liederen. In het geluidsfragment hoor je hieruit een gedeelte. Er wordt een tekst gezongen die een achttienjarig meisje in 1944 in haar cel in het hoofdkwartier van de

Gestapo kraste. Net als een Monument geeft de muziek uitdrukking aan het

onzegbare en wordt dan ook vaak gebruikt bij herdenkingen.

2p Leg uit waarom deze muziek goed past bij het herdenken. Betrek twee

kenmerken van de muziek in je uitleg. 

Geluidsfragment 1

Tekst 13

De dingen die in een oorlog gebeuren zijn volgens de Poolse componist  Gorecki van zo'n niet te bevatten omvang, dat je er volgens hem geen muziek over kunt schrijven. Toch wist hij in 1976 een symfonie te componeren die bijzonder geschikt bleek als muziek bij de beladen herdenkingen van de Tweede Wereldoorlog in de Duitse steden Bonn en Braunschweig. 

Enkele jaren na de val van de muur en de fluwelen revolutie van 1989 raakte een cd van deze symfonie een gevoelige snaar bij miljoenen mensen. In 1992-93 stond de cd lange tijd hoog in de hitlijsten van Engeland en de Verenigde Staten.

Het middelste deel van deze Symfonie van droevige liederen belicht het leed vanuit het perspectief van een dochter. Opgepakt door de Gestapo, leeft ze grootmoedig mee met haar moeder die immers in ondraaglijke angst over haar lot verkeert. 

‘Niet huilen, moeder, Koningin van de Hemel, reinste Maagd, bescherm  mij altijd. Ave Maria.’

De dochter kraste haar gebed in de muur van een gevangeniscel in het Palace Hotel van Zakopane bij het Tatragebergte, waar de Gestapo hoofdkwartier hield. Onder haar handtekening kraste Helena Wanda  Blazusiakówna nog de regel: ‘18 jaar oud, gevangen sinds 26 september 1944.’ 

2p Leg uit waarom deze muziek goed past bij het herdenken. Betrek twee
kenmerken van de muziek in je uitleg.

Geluidsfragment 1

extra uitleg

uitleg belangrijke muziekbegrippen