Grondbeginselen van de rechtsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Introductie Rechtsstaat

H.1 - Recht en rechtvaardigheid

Guantanamo Bay

Wel of niet martelen?

Lezen introductie op blz. 28

Regels en wetten

Rechtsnormen: gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgesteld. 

Waarom? 

• Orde (bijv. rechts fietsen)
• Normen in samenleving (bijv. geen mishandeling)

Rechtsstaat

'Jij houdt je aan de wetten. Dan zullen wij (de overheid) dat ook doen'

- Burgers? Niet stelen, geen geweld bij demonstraties

- Overheid? niet afluisteren,

niet zomaar arresteren

Onpartijdig

Vonnis

Afweging van de bewijzen

Rechtsstaat:

Een staat waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid

Rechtsgebieden

regels tussen de burgers en de overheid? = publiekrecht

regels tussen burgers (of organisaties/bedrijven) onderling? = privaatrecht

Vandaag:

Huiswerk nakijken

 

H.2 Grondbeginselen van de rechtsstaat

SE bespreken

Vandaag:

Huiswerk nakijken

 

H.2 Grondbeginselen van de rechtsstaat

SE bespreken

Opdracht 8, 9 en 12 (blz. 21 en 23)

Nakijken opdracht 8, 9 en 12

H.2 - De grondbeginselen

Discriminatie strafbaar 

Grondwet 

Hoofdstuk 1 van de Grondwet op blz. 26-27 in je WB

Montesqieu

Franse filosoof (1689 - 1755)

'De ervaring leert dat iedereen die de macht heeft, geneigd is daar misbruik van te maken'

Trias Politica

Verdeling van de macht

Waarom?

• Maakt absolutisme en dictatuur onmogelijk
• Voorkomt onrechtvaardigheid
• Checks and balances: Verschillende machten
  controleren elkaar en ‘houden elkaar scherp’. 

Wetgevende macht

• TAAK: Maakt wetten
  
• Regering of parlement maakt wetsvoorstel.
  
• Parlement beslist of een wetsvoorstel wordt aangenomen door te stemmen.
  
• Parlement controleert of de uitvoerende macht zijn werk goed doet.
  

Uitvoerende macht

• TAAK: Voert wetten uit
  
• Regering zorgt dat aangenomen wetten worden uitgevoerd.
  
• Is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van een land.
  
• Geeft leiding aan ambtenaren, militairen en politie

Rechtelijke macht

• TAAK: Rechtspraak, is onafhankelijk
  
• Beoordeelt of de uitvoerende macht zich aan de wet houdt.
  
• Beoordeelt of mensen straf moeten krijgen.
  
• Geeft een oordeel als burgers, bedrijven en overheid een conflict hebben.
  

Grondrechten

Klassieke grondrechten

• 18 klassieke grondrechten
• De belangrijkste waarden: vrijheid & gelijkheid
• staan in willekeurige volgorde
• deze MOET de overheid garanderen

Voorbeelden klassieke grondrechten

Recht op gelijke behandeling

Vrijheid van godsdienst

Vrijheid van meningsuiting 

Recht op onaantastbaarheid van het lichaam

Sociale grondrechten

De staat moet actief zorgen dat inwoners vrij, gelijk en gelukkig zijn. 

Om hier voor te zorgen zijn er sociale grondrechten. 

VB: recht op onderwijs en gezondheidszorg

Opdracht 8, 9, 10 en 13 (blz. 24, 25 en 29)

Ook het huiswerk

SE bespreken

• Ik bespreek de vragen en het antwoordmodel, kijk mee op je eigen antwoordblad.
• Schrijf op het blaadje als je het er niet mee eens bent en onderbouw dit. Zet je naam dus wel op het blad!

V = vergeten, vaag of verkeerd

Debat

https://www.debatinstituut.nl/bibliotheek/debatteren/tien-vuistregels-voor-een-goed-debat/