Burgers aan de macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

BURGERS AAN DE MACHT

VOORKENNIS

Sociale verschillen tussen groepen

Migranten

Kunst

Religie

Wetenschap

Lesdoelen

Na deze les kun je:

Uitleggen hoe de Republiek werd bestuurd en waarom dat bijzonder was.

Uitleggen dat de stadhouder en de regent soms verschillende belangen hadden en hier een voorbeeld bij geven.

Uitleggen hoe de Gouden Eeuw tot een einde kwam. 

SAY WHAAAT?

In 1672 was het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos...wat dit precies zeggen wil dat gaan we deze les leren.

Bestuur Republiek vs andere landen

2 verschillen tussen Republiek en andere landen qua bestuur: 

De eerste reden/het eerste verschil:

Andere landen: Vorst/koning.

Republiek: Regenten* (Rijke mannen, nieuwe regenten werden benoemd door regenten die al in het bestuur zaten).

Bestuur Republiek vs andere landen

De tweede reden: 

Andere landen: Centraal bestuur (het land wordt vanuit één plaats bestuurd)

De Republiek: 7 gewesten --> ieder een eigen bestuur --> 

DE GEWESTELIJKE STATEN

Bestuurden de eigen gewesten.

Voor buitenlandse politiek, de verdediging en de koloniën kwamen ze samen in de STATEN GENERAAL...

Vrouwen

In heel Europa weinig tot geen macht, ook niet in de Republiek.

Er waren wel vrouwelijke geleerden, ondernemers en kunstenaars.

Regenten en stadhouders

Stadhouder: 

Gaf leiding aan het leger en aan de vloot* ( de schepen).

Was in dienst van de gewestelijke staten (de zeven gewesten).

Raadspensionaris van Holland:

Adviserend aan de Staten Generaal*(vergadering 7 gewesten).

Had veel invloed en botste weleens met de stadhouder --> lees over de ruzie tussen Mauritz en Johan v. Oldenbarnevelt  (blz. 80) 

Macht

 De macht van de stadhouder was zo groot door  de oorlog met Spanje (de Opstand). De Republiek kon niet zonder aanvoerder van het leger.

Tot 1648, de vrede met Spanje. Regenten wilden vrede, stadhouder had hier niks over te zeggen. 

Willem II(afbeelding) de stadhouder overleed in 1650. Er werd geen nieuwe stadhouder aangewezen -> raadspensionaris werd machtigst.

Johan de Witt

Raadspensionaris

Bezuinigde verder op het leger* (niet op de vloot), MAAR...

1672 --> RAMPJAAR

Engeland, Frankrijk en twee Duitse staten vielen de Republiek aan...

Johan de Witt kreeg de schuld en werd vermoord door het volk (samen met zijn broer).

Einde Gouden Eeuw

Door de oorlogen met Engeland en Frankrijk kwam er minder geld binnen, maar moest er meer belasting worden betaald. 

Engeland en Frankrijk werden rijker en machtiger dan de eerder zo machtige Republiek...

Zelfstandig werken

Maak de opdrachten die horen bij 2.3. 

Niet af? Geen zorgen, aanstaande maandag het zesde uur heb je nog tijd om de opdrachten af te maken!

Eerder klaar of meer uitdaging nodig? 

Maak paragraaf 7.

Evaluatiemomentje

Wat bedoelde schrijfster met de volgende zin?

In 1672 was het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos ...